คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เล่ม 3

2. แก๊สฟอสจีน (COCl 2 ) เป็นแก๊สพิษที่ไม่มีสี แต่ยังมีการใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิต สารอินทรีย์ สีย้อม และสารกำ�จัดแมลง การเตรียมแก๊สฟอสจีนจากแก๊คาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) และแก๊สคลอรีน (Cl 2 ) แสดงดังสมการเคมี CO(g) + Cl 2 (g) + พลังงาน COCl 2 (g) สมดุลของปฏิกิริยาจะเปลี่ยนแปลงอย่างไร เมื่อรบกวนสมดุลด้วยวิธีการต่อไปนี้ 2.1 ลดแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ การลดแก๊ส CO เป็นการลดความเข้มข้นของสารตั้งต้น ระบบจะปรับตัวเพื่อเพิ่ม ความเข้มข้นของ CO โดยเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ 2.2 เพิ่มแก๊สคลอรีน การเพิ่มแก๊ส Cl 2 เป็นการเพิ่มความเข้มข้นของสารตั้งต้น ระบบจะปรับตัวเพื่อลด ความเข้มข้นของ Cl 2 โดยเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า 2.3 ลดอุณหภูมิของระบบ ปฏิกิริยาการเกิดแก๊ส COCl 2 เป็นปฏิกิริยาดูดความร้อน เมื่ออุณหภูมิของระบบ ลดลง ระบบจะปรับตัวเพื่อคายความร้อน โดยเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ 2.4 เพิ่มความดันของระบบ เมื่อเพิ่มความดัน ระบบจะปรับตัวเพื่อลดความดันโดยเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า 3. การกำ�จัดแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ (CO) ในไอเสียของรถยนต์ ทำ�ได้โดยให้แก๊ส คาร์บอนมอนอกไซด์ที่เกิดขึ้นทำ�ปฏิกิริยากับแก๊สออกซิเจน (O₂) บนผิวของโลหะบางชนิด ที่อุณหภูมิสูง ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเป็นดังนี้ 2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g) + พลังงาน 3.1 ถ้าเพิ่มความดันของระบบโดยอุณหภูมิไม่เปลี่ยนแปลง ระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลง อย่างไร เพราะเหตุใด ถ้าเพิ่มความดันของระบบโดยอุณหภูมิของระบบไม่เปลี่ยนแปลง ระบบจะปรับตัว เพื่อลดความดันโดยเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า 3.2 เมื่อเพิ่มอุณหภูมิโดยควบคุมความดันให้คงที่ระบบจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร เนื่องจากระบบนี้เป็นปฏิกิริยาคายความร้อน เมื่อเพิ่มอุณหภูมิโดยควบคุมให้ ความดันคงที่ ระบบจะปรับตัวโดยเกิดปฏิกิริยาในทิศทางย้อนกลับ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี บทที่ 9 | สมดุลเคมี เคมี เล่ม 3 173