คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 เล่ม 3

จุดประสงค์ของกิจกรรม สืบค้นข้อมูลและนำ�เสนอเกี่ยวกับสมดุลเคมีของกระบวนการที่เกิดขึ้นในชีวิต ประจำ�วัน สิ่งมีชีวิต สิ่งแวดล้อม และอุตสาหกรรม เวลาที่ใช้ 50 นาที ข้อเสนอแนะสำ�หรับครู ครูอาจให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลและเตรียมการนำ�เสนอล่วงหน้า ตัวอย่างผลการทำ�กิจกรรม ฟองแก๊สในน้ำ�อัดลม การผลิตน้ำ�อัดลมทำ�ได้โดยนำ�น้ำ�สะอาดมาผสมกับน้ำ�ตาล สารปรุงแต่งกลิ่น รส และสี แล้วมีการอัดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์    (CO 2 )    ลงไปที่อุณหภูมิต่ำ�และความดันสูง   แล้ว เก็บในภาชนะปิด    ซึ่งมีสมดุลระหว่างแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในสถานะแก๊สกับในสถานะ ของเหลว และแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์กับกรดคาร์บอนิก (H 2 CO 3 ) ดังสมการเคมี CO 2 (g) CO 2 (aq) CO 2 (aq) + H 2 O(l) H 2 CO 3 (aq) เมื่อเปิดฝาขวดน้ำ�อัดลมจะพบว่า    มีฟองแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์เกิดขึ้น    เนื่องจาก เป็นการรบกวนสมดุลโดยการลดความดันจึงทำ�ให้ปฏิกิริยาเกิดย้อนกลับให้แก๊ส คาร์บอนไดออกไซด์ตามหลักของเลอชาเตอลิเอ การเกิดฟันผุ สารเคลือบฟันมีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นไฮดรอกซิลแอพาไทต์    (hydroxylapatite, Ca 5 (PO 4 ) 3 OH) ซึ่งเมื่อละลายน้ำ�จะแตกตัวเป็นไอออน ดังสมการเคมีี Ca 5 (PO 4 ) 3 OH(s) 5Ca 2+ (aq) + 3PO 4 2- (aq) + OH - (aq) K = 6.8 × 10 -37 กิจกรรม 9.6 สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับสมดุลเคมีในชีวิตประจำ�วัน สิ่งมีชีวิต สิ่งแวดล้อม และอุตสาหกรรม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี บทที่ 9 | สมดุลเคมี เคมี เล่ม 3 179