คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เล่ม 1

96 บทที่ 2 | อะตอมและสมบัติของธาตุ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมีเล่ม 1 ความเข้าใจคลาดเคลื่อน ในการศึกษาแนวโน้มสมบัติของธาตุ คำ�ว่า ตามหมู่ คือ เปรียบเทียบหมู่ IA IIA IIIA ........ ส่วนคำ�ว่าตามคาบคือ เปรียบเทียบคาบ ที่ 1 2 3 ……. คำ�ว่าตามหมู่ คือ การเปรียบเทียบสมบัติของ ธาตุในหมู่เดียวกันแต่ต่างคาบ ส่วนคำ�ว่าตาม คาบคือ เปรียบเทียบสมบัติของธาตุในคาบ เดียวกันแต่ต่างหมู่ ความเข้าใจที่ถูกต้อง สื่อการเรียนรู้และแหล่งการเรียนรู้ โปสเตอร์ตารางธาตุ แนวการจัดการเรียนรู้ 1. ครูตั้งคำ�ถามเพื่อให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายว่า เพราะเหตุใดจึงต้องจัดธาตุเป็นหมวดหมู่ ถ้าใช้เกณฑ์การจัดกลุ่มแตกต่างกัน จะได้ธาตุในกลุ่มเหมือนกันหรือไม่ ซึ่งนักเรียนควรคำ�ตอบว่า เพื่อ ให้ง่ายต่อการศึกษาและจดจำ� การจัดกลุ่มด้วยเกณฑ์ที่แตกต่างกัน จะได้ธาตุในกลุ่มไม่เหมือนกัน จากนั้นนำ�เข้าสู่เรื่องวิวัฒนาการของการสร้างตารางธาตุ 2. แบ่งนักเรียนเป็น 4 กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มศึกษาแนวคิดของนักวิทยาศาสตร์แต่ละคนที่ใช้จัด ธาตุเป็นหมวดหมู่ แล้วนำ�เสนอผลการศึกษาในรูปแบบต่าง ๆ ตามความคิดของกลุ่มให้เพื่อนรับฟัง และซักถาม ซึ่งควรได้สาระสำ�คัญว่า เดอเบอไรเนอร์ จัดธาตุเป็นกลุ่ม ๆ ละ 3 ธาตุตามสมบัติที่คล้าย กัน และพบว่าธาตุกลางจะมีมวลอะตอมเป็นค่าเฉลี่ยของมวลอะตอมของอีกสองธาตุดังตาราง 2.8 นิวแลนด์ จัดกลุ่มธาตุตามมวลอะตอมจากน้อยไปมากและพบว่าธาตุที่ 8 จะมีสมบัติเหมือนกับธาตุ ที่ 1 เสมอ (ทั้งนี้ไม่รวม H กับ แก๊สมีสกุล) ไมเออร์ ดิมิทรี และเมนเดเลเอฟ จัดเรียงธาตุเป็นกลุ่ม ตามมวลอะตอมจากน้อยไปมากและสมบัติที่คล้ายกันเป็นช่วง ๆ รวมทั้งเว้นช่องว่างไว้ โดยคิดว่าน่า จะเป็นตำ�แหน่งของธาตุที่ยังไม่มีการค้นพบ ใช้ตาราง 2.9 ประกอบการนำ�เสนอ โมสลีย์ จัดเรียงธาตุ เป็นกลุ่มตามเลขอะตอม เนื่องจากสมบัติต่าง ๆ ของธาตุมีความสัมพันธ์กับประจุบวกในนิวเคลียส หรือเลขอะตอม 3. ครูให้นักเรียนศึกษาตารางธาตุจากปกหนังสือเรียน หรือจากโปสเตอร์แสดงตารางธาตุที่อยู่ หน้าชั้นเรียน จากนั้นตั้งคำ�ถามเพื่อการอภิปรายว่า แถวของธาตุในแนวตั้งและแนวนอนมีกี่แถว ใน กรอบสี่เหลี่ยมที่ล้อมรอบธาตุไฮโดรเจน ธาตุฮีเลียมหรือธาตุอื่น ๆ มีข้อมูลเรื่องใดบ้าง และมีข้อมูล นั้นเหมือนกันทุกกรอบหรือไม่ ธาตุในตารางธาตุจากซ้ายไปขวาเรียงลำ�ดับตามสิ่งใด 4. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับตารางธาตุปัจจุบันโดยใช้รูป 2.19 ประกอบ โดยอธิบายว่าตารางธาตุ