คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เล่ม 1

69 บทที่ 2 | อะตอมและสมบัติของธาตุ เคมีเล่ม 1 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เครื่องกำ�เนิด ไฟฟ้าศักย์สูง ขั้วบวก (สายไฟสีแดง) ขั้วลบ (สายไฟสีดำ�) หลอดรังสีแคโทด ที่ตั้งหลอดรังสีแคโทด ใด ๆ เช่น ทรงกลมขนาดต่าง ๆ กัน หรือรูปทรงอื่น ๆ เนื่องจากแต่ละธาตุมีลักษณะเฉพาะตัว แล้วจึง เปรียบเทียบกับแบบจำ�ลองของดอลตัน ในรูป 2.1 6. ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายจากคำ�ถามที่ว่า ในปัจจุบันทราบว่าอะตอมของธาตุชนิด เดียวกันอาจมีมวลไม่เท่ากัน และอะตอมมีอนุภาคโปรตอน นิวตรอน และอิเล็กตรอนเป็น องค์ประกอบ ข้อมูลเหล่านี้ไม่สอดคล้องกับข้อความใดในแบบจำ�ลองของดอลตัน ซึ่งคำ�ตอบของคำ�ถาม จะนำ�ไปสู่ข้อสรุปที่ว่าแบบจำ�ลองอะตอมของดอลตันไม่ถูกต้องจึงต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อสร้าง แบบจำ�ลองอะตอมอื่น ๆ ต่อไป 7. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับหลอดรังสีแคโทดว่า เป็นหลอดแก้วที่มีแก๊สความดันต่ำ�บรรจุอยู่ภายใน มีขั้วไฟฟ้าต่อกับแหล่งกำ�เนิดไฟฟ้าศักย์สูง เมื่อทำ�ให้ขั้วไฟฟ้าทั้งสองขั้วมีความต่างศักย์สูงขึ้น แก๊ส จะแตกตัวเป็นอะตอมและมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้ 8. ให้นักเรียนศึกษาการเคลื่อนที่ของรังสีแคโทด ตามรูป 2.2 ก ข และ ค จากนั้นร่วมกัน อภิปรายซึ่งควรได้ข้อสรุปว่ารังสีแคโทดเป็นอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าลบเนื่องจากเบนเข้าหาขั้วบวก ในสนามไฟฟ้า รังสีแคโทดเบี่ยงเบนในสนามแม่เหล็กได้ เมื่อปรับสนามไฟฟ้าและสนามแม่เหล็กจน แนวการเคลื่อนที่ของรังสีแคโทดเป็นเส้นตรง จะทำ�ให้สามารถคำ�นวณอัตราส่วนของประจุต่อมวล (e/m) ของอนุภาคในรังสีแคโทดได้ ข้อแนะนำ�เพิ่มเติม ในกรณีที่โรงเรียนมีหลอดรังสีแคโทด เครื่องกำ�เนิดไฟฟ้าศักย์สูง แท่งแม่เหล็ก และเครื่อง กำ�เนิดสนามไฟฟ้า ครูอาจสาธิตหรือให้นักเรียนทดลองเกี่ยวกับหลอดรังสีแคโทด ดังนี้ 1. จัดอุปกรณ์ดังรูป