คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. สมการเคมี 2. การดุลสมการเคมี ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การทดลอง 2. การกำ�หนดและควบคุมตัวแปร 3. การจัดกระทำ�และสื่อความหมายข้อมูล 4. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความซื่อสัตย์ 2. ความเชื่อมั่นต่อหลักฐานเชิงประจักษ์ 1. ยกตัวอย่างปฏิกิริยาเคมีบางชนิด แล้วอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการเกิด ปฏิกิริยาเคมี และการเปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้เมื่อเกิดปฏิกิริยาเคมี จากนั้น อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับปฏิกิริยาเคมีที่ไม่สามารถสังเกตการเปลี่ยนแปลงได้ แต่ต้องใช้เครื่องมือในการตรวจสอบ เพื่อสรุปว่าการพิจารณาว่ามีปฏิกิริยาเคมี เกิดขึ้นหรือไม่ ต้องพิจารณาจากการที่มีสารใหม่เกิดขึ้น 2. ยกตัวอย่างปฏิกิริยาเคมีบางชนิด พร้อมทั้งแสดงสมการข้อความและ สมการเคมี เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่การทดลอง โดยควรทบทวนเกี่ยวกับ การคำ�นวณหาจำ�นวนโมลจากความเข้มข้นของสารละลาย 3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มทำ�การทดลองเพื่อศึกษาปฏิกิริยาระหว่างโซเดียม ฟอสเฟตกับแบเรียมคลอไรด์ 4. อภิปรายผลการทดลองเพื่อคำ�นวณอัตราส่วนโดยโมลของสารตั้งต้น จากนั้น แสดงสมการเคมีของปฏิกิริยาจากการทดลอง แล้วอธิบายเกี่ยวกับการเขียน สมการเคมี สถานะ และเลขสัมประสิทธิ์ โดยเชื่อมโยงกับการอัตราส่วน โดยโมลของสารตั้งต้นที่ทำ�ปฏิกิริยาพอดีกันจากการทดลองว่ามีค่าเท่ากัน 5. อธิบายเกี่ยวกับอัตราส่วนโดยโมลและขั้นตอนในการดุลสมการเคมี โดยยกตัวอย่างประกอบการอธิบาย จากนั้นอธิบายการเขียนสัญลักษณ์ อื่น ๆ ที่พบในสมการเคมี เช่น ตัวเร่งปฏิกิริยา อุณหภูมิ 6. ยกตัวอย่างปฏิกิริยาเคมี แล้วให้นักเรียนดุลสมการเคมีและคำ�นวณมวล ของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ จากนั้นอภิปรายร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า มวลรวมของสารตั้งต้นก่อนเกิดปฏิกิริยาเท่ากับมวลรวมของผลิตภัณฑ์ หลังเกิดปฏิกิริยา ตามกฎทรงมวล 7. ให้นักเรียนสรุปความรู้เกี่ยวกับการเขียนและดุลสมการเคมี แล้วทำ� แบบฝึกหัดหรือสื่อการเรียนรู้อื่นๆ เพื่อทบทวนความเข้าใจ ด้านความรู้ การเขียนและดุลสมการเคมีของปฏิกิริยาเคมี จากรายงานการทดลอง การทำ�แบบฝึกหัด และ การทดสอบ ด้านทักษะ 1. การทดลอง การกำ�หนดและควบคุมตัวแปร การจัด กระทำ�ข้อมูลและสื่อความหมายข้อมูล และการตี ความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป จากรายงาน การทดลองและการสังเกตพฤติกรรมในการทำ� การทดลอง 2. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการสังเกตพฤติกรรมในการทำ�การทดลอง ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความซื่อสัตย์ จากการสังเกตพฤติกรรมในการทำ� การทดลอง 2. ความเชื่อมั่นต่อหลักฐานเชิงประจักษ์ จากการสังเกต พฤติกรรมในการอภิปราย 2. เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด–เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้งการนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ผลการเรียนรู้ 1. แปลความหมายสัญลักษณ์ในสมการเคมี เขียนและดุลสมการเคมีของปฏิกิริยาเคมีบางชนิด 118