คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. การเปลี่ยนแปลงของสารเมื่อเกิดปฏิกิริยาเคมี 2. การคำ�นวณอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การวัด 3. การใช้จำ�นวน 4. การกำ�หนดนิยามเชิงปฏิบัติการ 5. การทดลอง 6. การจัดกระทำ�และสื่อความหมายข้อมูล 7. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ การใช้วิจารณญาณ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนยกตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงทางเคมี ที่เกิดเร็วและเกิดช้าในธรรมชาติและชีวิตประจำ�วัน จากนั้นอภิปรายร่วมกัน เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า การเปลี่ยนแปลงทางเคมีเกิดช้าหรือเร็วแตกต่างกัน เนื่องจากมีอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีต่างกัน 2. อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการวัดอัตราเร็วในชีวิตประจำ�วันว่าทำ�อย่างไร แล้วเชื่อมโยงกับการวัดอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี โดยใช้คำ�ถามว่า ถ้าต้องการวัดอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีทำ�อย่างไร เหมือนหรือต่างกับ การวัดอัตราเร็วในชีวิตประจำ�วันอย่างไร เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า การวัดอัตรา เร็วใด ๆ เป็นการวัดปริมาณการเปลี่ยนแปลงต่อหน่วยเวลา 3. สาธิตปฏิกิริยาเคมีระหว่างโลหะแมกนีเซียมกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก เพื่อสังเกตการเปลี่ยนแปลงปริมาณของสารตั้งต้นหรือผลิตภัณฑ์ แล้ว อภิปรายร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีสามารถ หาได้จากการเปลี่ยนแปลงปริมาณสารตั้งต้นหรือผลิตภัณฑ์ต่อหน่วยเวลา 4. อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับวิธีการวัดปริมาณสารที่เปลี่ยนแปลงไปใน ปฏิกิริยาระหว่างโลหะแมกนีเซียมกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก จากนั้น อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการวัดปริมาณสารที่เปลี่ยนแปลงไปในปฏิกิริยา เคมีอื่นๆ เช่น การวัดปริมาณตะกอน การเปลี่ยนแปลงสี และหน่วยของเวลา 5. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มทำ�การทดลองเพื่อศึกษาอัตราการเกิดแก๊สจาก ปฏิกิริยาเคมีระหว่างโลหะแมกนีเซียมกับสารละลายกรดไฮโดรคลอริก 6. อภิปรายผลการทดลองร่วมกัน แล้วให้นักเรียนคำ�นวณอัตราการเกิด แก๊สเฉลี่ย และอัตราการเกิดแก๊ส ณ ช่วงเวลาหนึ่ง ๆ จากนั้นอภิปราย ด้านความรู้ การเปลี่ยนแปลงของสารเมื่อเกิดปฏิกิริยาเคมีและ วิธีการคำ�นวณอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี จากการ อภิปราย รายงานการทดลอง การทำ�แบบฝึกหัด และการทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การวัด การกำ�หนดนิยามเชิงปฏิบัติการ และการทดลอง จากการสังเกตพฤติกรรมและ รายงานการทดลอง 2. การจัดกระทำ�และสื่อความหมายข้อมูล และการตี ความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป จากรายงาน การทดลอง 3. การใช้จำ�นวน จากรายงานการทดลอง การทำ�แบบ ฝึกหัดและการทดสอบ 4. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการสังเกตพฤติกรรมในการทำ�การทดลอง ด้านจิตวิทยาศาสตร์ การใช้วิจารณญาณ จากการสังเกตพฤติกรรมในการ ทำ�การทดลอง 2. เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด–เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้งการนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ผลการเรียนรู้ 1. ทดลอง และเขียนกราฟการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของสารที่ทำ�การวัดในปฏิกิริยา 2. คำ�นวณอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี และเขียนกราฟการลดลงหรือเพิ่มขึ้นของสารที่ไม่ได้วัดในปฏิกิริยา 130