คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. ปฏิกิริยาผันกลับได้ 2. ภาวะสมดุลและสมดุลพลวัต 3. การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสารและ อัตราการเกิดปฏิกิริยาของระบบเมื่อเข้าสู่ ภาวะสมดุล ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การทดลอง 3. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทัน 2. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความอยากรู้อยากเห็น 2. ความใจกว้าง 3. การใช้วิจารณญาณ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้ และการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ โดยเชื่อมโยงกับความรู้เดิมของ นักเรียน ซึ่งอาจยกตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้ เช่น การเกิดสนิม การเผาไหม้ และการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ เช่น การเปลี่ยนสถานะ 2. อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสารในระบบเปิดและระบบปิด เช่น การเปลี่ยนสถานะ เพื่ออธิบายเชื่อมโยงไปสู่ภาวะสมดุลและสมดุลพลวัต 3. ใช้คำ�ถามว่า การเปลี่ยนแปลงในปฏิกิริยาเคมีที่ผันกลับได้เป็นอย่างไร เพื่อนำ�เข้าสู่การศึกษาปฏิกิริยาผันกลับได้และสมดุลของปฏิกิริยาเคมี 4. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มทำ�การทดลองเพื่อศึกษาปฏิกิริยาผันกลับได้และ สมดุลของปฏิกิริยาเคมี 5. อภิปรายผลการทดลองร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ปฏิกิริยาที่ผันกลับได้ เป็นปฏิกิริยาที่มีทั้งปฏิกิริยาไปข้างหน้าและปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อ ปฏิกิริยาดำ�เนินไปจนถึงภาวะสมดุล ซึ่งเรียกว่า สมดุลเคมี จะพบทั้ง สารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ทุกชนิดอยู่ในระบบและมีปริมาณคงที่ แสดงว่า อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ 6. ตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนเกี่ยวกับภาวะสมดุลและสมดุลพลวัต โดยใช้คำ�ถาม เช่น - ที่ภาวะสมดุล ปฏิกิริยาเคมียังดำ�เนินต่อไปหรือไม่ - ที่ภาวะสมดุล ความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เท่ากันหรือไม่ ด้านความรู้ ปฏิกิริยาผันกลับได้ ภาวะสมดุลและสมดุลพลวัต การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร และอัตรา การเกิดปฏิกิริยา เมื่อเข้าสู่ภาวะสมดุล จากการ อภิปรายรายงานการทดลอง รายงานการทำ�กิจกรรม การทำ�แบบฝึกหัด และการทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกตและการทดลอง จากรายงานการทดลอง และการสังเกตพฤติกรรมในการทำ�การทดลอง 2. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป จากการ อภิปราย รายงานการทดลอง รายงานการทำ�กิจกรรม และการสังเกตพฤติกรรมในการทำ�การทดลองและ การทำ�กิจกรรม 3. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทัน จากการ นำ�เสนอผลการทำ�กิจกรรม 4. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการสังเกตพฤติกรรมในการทำ�การทดลองและ การทำ�กิจกรรม 2. เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด–เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้งการนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ผลการเรียนรู้ 7. ทดสอบและอธิบายความหมายของปฏิกิริยาผันกลับได้และภาวะสมดุล 8. อธิบายการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า และอัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อเริ่มปฏิกิริยาจนกระทั่ง ระบบอยู่ในภาวะสมดุล 136