คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิชาเคมี 11 การสืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในห้องเรียน เราสามารถจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ในห้องเรียนโดยจัดโอกาสให้ ผู้เรียนได้สืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ตามที่หลักสูตรกำ�หนด ด้วยกระบวนการ แบบเดียวกันกับที่นักวิทยาศาสตร์สืบเสาะ แต่อาจมีรูปแบบที่หลากหลายตามบริบท และความพร้อมของผู้สอนและผู้เรียน เช่น การสืบเสาะหาความรู้แบบปลายเปิด (Opened Inquiry) ที่ผู้เรียนเป็นผู้ควบคุมการสืบเสาะหาความรู้ของตนเองตั้งแต่ การสร้างประเด็นคำ�ถาม การสำ�รวจตรวจสอบ (Investigation) และอธิบายสิ่งที่ ศึกษาโดยใช้ข้อมูลที่ยังไม่มีการนำ�มาประมวล (Data) หรือหลักฐาน (Evidence) ที่ ได้จากการสำ�รวจตรวจสอบ การประเมินและเชื่อมโยงความรู้ที่เกี่ยวข้องหรือคำ� อธิบายอื่นเพื่อปรับปรุงคำ�อธิบายของตนและนำ�เสนอต่อผู้อื่น นอกจากนี้ ผู้สอนอาจ ใช้การสืบเสาะหาความรู้ที่ตนเองเป็นผู้กำ�หนดแนวในการทำ�กิจกรรม (Structured Inquiry) โดยผู้สอนสามารถแนะนำ�ผู้เรียนได้ตามความเหมาะสม ในการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ผู้สอนสามารถ ออกแบบการสอนให้มีลักษณะสำ�คัญของการสืบเสาะ ดังนี้ ๑. ผู้เรียนมีส่วนร่วมในประเด็นคำ�ถามทางวิทยาศาสตร์ คำ�ถามทาง วิทยาศาสตร์ในที่นี้หมายถึงคำ�ถามที่นำ�ไปสู่การสืบเสาะค้นหาและ รวบรวมข้อมูลหลักฐาน คำ�ถามที่ดีควรเป็นคำ�ถามที่ผู้เรียนสามารถ หาข้อมูลหรือหลักฐานเชิงประจักษ์เพื่อตอบคำ�ถามนั้นๆ ได้ ๒. ผู้เรียนให้ความสำ�คัญกับข้อมูลหลักฐานในการอธิบายและประเมิน คำ�อธิบายหรือคำ�ตอบ ผู้เรียนต้องลงมือทำ�ปฏิบัติการ เช่น สังเกต ทดลอง สร้างแบบจำ�ลอง เพื่อนำ�หลักฐานเชิงประจักษ์ต่าง ๆ มา เชื่อมโยง หาแบบรูป และอธิบายหรือตอบคำ�ถามที่ศึกษา ๓. ผู้เรียนอธิบายแนวคิดทางวิทยาศาสตร์จากหลักฐานเชิงประจักษ์ โดย ต้องอยู่บนพื้นฐานของเหตุผล ต้องแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูล เชิงประจักษ์ที่รวบรวมได้ สามารถจำ�แนก วิเคราะห์ ลงความเห็นจาก ข้อมูล พยากรณ์ ตั้งสมมติฐาน หรือลงข้อสรุป ๔. ผู้เรียนประเมินคำ�อธิบายของตนกับคำ�อธิบายอื่นๆ ที่สะท้อนให้เห็นถึง ความเข้าใจแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ ผู้เรียนสามารถประเมิน (Judge) ข้อมูลและหลักฐานต่าง ๆ เพื่อตัดสินใจ (Make Decision) ว่า ควร เพิกเฉยหรือนำ�คำ�อธิบายนั้นมาพิจารณาและปรับปรุงคำ�อธิบายของ ตนเอง ในขณะเดียวกันก็สามารถประเมินคำ�อธิบายของเพื่อน บุคคล อื่น หรือแหล่งข้อมูลอื่น แล้วนำ�มาเปรียบเทียบ เชื่อมโยง สัมพันธ์ แล้ว สร้างคำ�อธิบายอย่างมีเหตุผลและหลักฐานสนับสนุน ซึ่งสอดคล้องกับ ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับแล้ว ๕. สื่อสารการค้นพบของตนให้ผู้อื่นเข้าใจ ผู้เรียนได้สื่อสารและนำ�เสนอ การค้นพบของตนในรูปแบบที่ผู้อื่นเข้าใจ สามารถทำ�ตามได้ รวมทั้ง เปิดโอกาสให้ได้มีการซักและตอบคำ�ถาม ตรวจสอบข้อมูล ให้เหตุผล วิจารณ์และรับคำ�วิจารณ์และได้แนวคิดหรือมุมมองอื่นในการปรับปรุง การอธิบาย หรือวิธีการสืบเสาะค้นหาคำ�ตอบ