คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาฟิสิกส์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. เมื่อแรงลัพธ์ที่กระทำ�ต่อวัตถุเป็นศูนย์วัตถุ จะอยู่ในสมดุลต่อการเลื่อนที่และเมื่อผลรวม โมเมนต์ที่กระทำ�ต่อวัตถุเป็นศูนย์ วัตถุจะอยู่ ในสมดุลต่อการหมุน 2. การแสดงแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุทำ�ได้โดยการ เขียนแผนภาพของแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุอิสระ และใช้หาแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุที่อยู่ในสมดุลกล 3. เมื่อมีแรงคู่ควบกระทำ�ต่อวัตถุ แรงลัพธ์ของ แรงคู่ควบนั้นจะเป็นศูนย์ ทำ�ให้วัตถุสมดุล ต่อการเลื่อนที่ แต่ไม่สมดุลต่อการหมุน 4. เมื่อมีแรงคู่ควบหลายคู่กระทำ�ต่อวัตถุแล้ว ทำ�ให้วัตถุสมดุลต่อการหมุน ผลรวมโมเมนต์ ของแรงคู่ควบเป็นศูนย์ ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต (แรงที่กระทำ�ต่อวัตถุเมื่อวัตถุ อยู่ในสมดุลกล) 2. การวัด (การอ่านค่าแรงจากเครื่องชั่งสปริง) 3. การใช้จำ�นวน (หาแรงและโมเมนต์ของแรง เมื่อวัตถุอยู่ในสมดุลกล) 4. การทดลอง 1. นำ�เข้าสู่บทเรียน โดยยกตัวอย่างเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับสมดุลต่อ การเลื่อนที่ของวัตถุ และเขียนแผนภาพของแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุอิสระ ให้นักเรียนอภิปรายร่วมกัน จนสรุปได้ว่าแรงลัพธ์ที่กระทำ�ต่อวัตถุ เป็นศูนย์จากนั้นให้ความรู้เกี่ยวกับสมดุลต่อการเลื่อนที่ซึ่งมีทั้งสมดุลสถิตและ สมดุลจลน์ 2. ให้นักเรียนทดลอง เพื่อศึกษาสมดุลของแรงสามแรง จากนั้นให้นักเรียน อภิปรายร่วมกันจนสรุปได้ว่าวัตถุที่อยู่ในสภาพสมดุลต่อการเลื่อนที่ แนวแรง ทั้งสามต้องพบกันที่จุดหนึ่ง และแรงลัพธ์ที่กระทำ�ต่อวัตถุมีค่าเป็นศูนย์ 3. อภิปรายร่วมกันเพื่อทบทวนความรู้เกี่ยวกับโมเมนต์ โดยให้นักเรียน ยกตัวอย่างสถานการณ์โมเมนต์ที่มีผลต่อการหมุน เช่น การใช้แรงผลัก ประตูที่ตำ�แหน่งต่างๆ จากนั้นอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการหาโมเมนต์ ในสถานการณ์ต่างๆ ซึ่งเป็นไปตามสมการ 4. ให้นักเรียนยกสถานการณ์เกี่ยวกับสมดุลต่อการหมุน และอภิปรายร่วมกัน จนสรุปได้ว่า วัตถุจะสมดุลต่อการหมุนเมื่อผลรวมโมเมนต์เป็นศูนย์ 5. ให้ความรู้เกี่ยวกับสมดุลกลว่า วัตถุอาจจะอยู่ในสมดุลต่อการเลื่อนที่หรือ สมดุลต่อการหมุน ในกรณีที่วัตถุอยู่ในสมดุลทั้งสองแบบจัดเป็นสมดุล สมบูรณ์ 6. ยกสถานการณ์เกี่ยวกับสมดุลกล และให้นักเรียนเขียนแผนภาพของแรง ที่กระทำ�ต่อวัตถุอิสระ อภิปรายร่วมกันและนำ�เสนอผล ด้านความรู้ 1. สมดุลกล สมดุลสถิต สมดุลจลน์ สมดุลต่อการเลื่อนที่ สมดุลต่อการหมุน และโมเมนต์ของแรง จากการ เขียนผังมโนทัศน์ การอภิปรายร่วมกัน การทำ� แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ 2. สมดุลกล การเขียนแผนภาพของแรงที่กระทำ�ต่อ วัตถุอิสระ เมื่อวัตถุอยู่ในสมดุลกล จากการทำ� แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ 3. แรงคู่ควบ จากการสรุป การทำ�แบบฝึกหัดและ แบบทดสอบ 4. ผลของแรงคู่ควบที่มีต่อสมดุลของวัตถุ จากการสรุป การทำ�แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การวัด การทดลอง การจัดกระทำ�และ สื่อความหมายข้อมูล การตีความหมายข้อมูลและ ลงข้อสรุป ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและ ภาวะผู้นำ� จากการอภิปรายร่วมกันการทำ�การทดลอง และรายงานผลการทดลอง 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จากการ อภิปรายร่วมกันและการนำ�เสนอผล ผลการเรียนรู้ 8. อธิบายสมดุลกลของวัตถุ โมเมนต์และผลรวมของโมเมนต์ที่มีต่อการหมุน แรงคู่ควบและผลของแรงคู่ควบที่มีต่อสมดุลของวัตถุ เขียนแผนภาพของแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุอิสระเมื่อวัตถุอยู่ในสมดุลกล และคำ�นวณปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องรวมทั้งทดลองและ อธิบายสมดุลของแรงสามแรง 108