คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาฟิสิกส์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. การสะท้อนของคลื่นเกิดเมื่อคลื่นเคลื่อนที่ ไปตกกระทบสิ่งกีดขวาง แล้วกลับสู่ตัวกลางเดิม ซึ่งเป็นไปตามกฎการสะท้อน หรือเกิดเมื่อคลื่น เคลื่อนที่ไปกระทบรอยต่อระหว่างตัวกลางที่ ต่างกัน 2. การหักเหของคลื่นเกิดเมื่อคลื่นเคลื่อนที่ ผ่านรอยต่อระหว่างตัวกลางที่ต่างกัน จะมี อัตราเร็วของคลื่นเปลี่ยนไป ซึ่งเป็นไปตาม กฎการหักเห 3. คลื่นอาพันธ์สองขบวนมาซ้อนทับกันจะเกิด การแทรกสอด ซึ่ งมีทั้ งแบบเสริมและ แบบหักล้าง การแทรกสอดของคลื่นทำ�ให้เกิด คลื่นนิ่ง 4. เมื่อคลื่นเคลื่อนที่ไปพบขอบของสิ่งกีดขวาง จะมีคลื่นแผ่ไปด้านหลังของสิ่งกีดขวางนั้น เนื่องจากการเลี้ยวเบนของคลื่น ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต (ลักษณะการเคลื่อนที่ของคลื่นผิวน้ำ� เมื่อเกิดการสะท้อน การหักเห การแทรกสอด และการเลี้ยวเบนของคลื่นผิวน้ำ� และการเกิด คลื่นนิ่งของคลื่นบนเส้นเชือก) 2. การทดลอง 1. นำ�เข้าสู่บทเรียน ตั้งคำ�ถามเพื่ออภิปรายร่วมกันว่า เมื่อคลื่นเคลื่อนที่ ไปในตัวกลางและพบสิ่งกีดขวาง ตัวกลางใหม่ ขอบวัตถุ หรือ คลื่นอีกขบวน คลื่นจะแสดงพฤติกรรมอย่างไรบ้าง 2. สาธิตการเคลื่อนที่ของคลื่นในเส้นเชือกครั้งแรก ปลายข้างหนึ่งผูกไว้ กับหลัก ครั้งหลังปลายอีกข้างหนึ่งผูกไว้กับหลักอย่างหลวมๆ ให้นักเรียน สังเกตคลื่นก่อนและหลังกระทบหลักทั้งสองครั้ง ร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้ ข้อสรุปเกี่ยวกับ การสะท้อนของคลื่นและรูปร่างของคลื่นสะท้อน 3. ให้นักเรียนทดลองเพื่อศึกษาการสะท้อนของคลื่นผิวน้ำ�โดยใช้ถาดคลื่น จากนั้นอภิปรายและวิเคราะห์ร่วมกันเกี่ยวกับการสะท้อนของคลื่นผิวน้ำ� จนสรุปได้ตามกฎการสะท้อน 4. ให้นักเรียนทดลองเพื่อศึกษาการหักเหของคลื่นผิวน้ำ�โดยใช้ถาดคลื่น จากนั้นอภิปรายและวิเคราะห์ร่วมกันเกี่ยวกับการหักเหของคลื่นผิวน้ำ� จนสรุปความหมายของการหักเหของคลื่นและกฎการหักเหได้ตามสมการ 5. สาธิตการแทรกสอดของคลื่นผิวน้ำ�จากแหล่งกำ�เนิดอาพันธ์ และ ให้นักเรียนสังเกต และอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการแทรกสอดของคลื่น ผิวน้ำ� จนสรุปได้ว่าการแทรกสอดของคลื่นผิวน้ำ�มีทั้งการแทรกสอดแบบ เสริมเรียกว่า ปฏิบัพ และการแทรกสอดแบบหักล้างเรียกว่า บัพ โดยเมื่อ และ ให้คลื่นที่มีเฟสตรงกัน จะได้ความสัมพันธ์ของตำ�แหน่งปฏิบัพ และบัพ ตามสมการ ด้านความรู้ การสะท้อน การหักเห การแทรกสอด และการ เลี้ยวเบน จากการอภิปรายร่วมกันและการเขียนผัง มโนทัศน์ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การทดลอง การตีความหมายข้อมูลและ ลงข้อสรุป ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและ ภาวะผู้นำ� จากการอภิปรายร่วมกันและรายงาน การทดลอง 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จากการ อภิปรายร่วมกันและการนำ�เสนอผล 3. การใช้จำ�นวนในการหาปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ การหักเหและการแทรกสอด จากแบบฝึกหัดและ แบบทดสอบ ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความซื่อสัตย์ จากรายงานผลการทดลอง 2. ความมุ่งมั่นอดทน จากการทดลอง และการอภิปราย ร่วมกัน ผลการเรียนรู้ 4. สังเกตและอธิบายการสะท้อน การหักเห การแทรกสอด และการเลี้ยวเบนของคลื่นผิวน้ำ� รวมทั้งคำ�นวณปริมาณต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง 2 2 v A x     2 s in ( ) a A t       2 a x    2 l T g   2 m T k   v f   1 1 2 2 sin sin v v    1 S 2 S 1 2 S P-S P n   0,1, 2, 3, ... n  1 2 1 S Q-S Q 2 n         1, 2, 3, ... n  132