คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาฟิสิกส์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. เ สียง เป็นคลื่ นกล เ กิดจากการสั่ นของ แหล่งกำ�เนิดเสียงและเสียงที่ได้ยินเกิดจากการ ถ่ายโอนพลังงานจากการสั่นผ่านตัวกลาง จากตำ�แหน่งหนึ่งไปยังอีกตำ�แหน่งหนึ่ง ทำ�ให้ โมเลกุลของตัวกลางเกิดการสั่นในแนวเดียว กับการเคลื่อนที่ของเสียง เสียงจึงเป็นคลื่น ตามยาว 2. อัตราเร็วของเสียงในอากาศมีความสัมพันธ์ กับอุณหภูมิของอากาศ 3. เสียงมีการสะท้อน การหักเห การแทรกสอด และการเลี้ยวเบน ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป (ความสัมพันธ์ระหว่างความดันและการ กระจัดของคลื่นเสียง) 2. การใช้จำ�นวน (อัตราเร็วเสียงในอากาศที่ขึ้น กับอุณหภูมิ) 1. นำ�เข้าสู่บทเรียน โดยอภิปรายร่วมกันเพื่อทบทวนเกี่ยวกับการเกิดเสียง โดยให้นักเรียนเคาะส้อมเสียงหรือเปล่งเสียงในลักษณะต่างๆ เช่น การพูด การร้องเพลง จากนั้นอภิปรายร่วมกัน จนได้ข้อสรุปว่า เสียงเป็นคลื่นกล เกิดจากการสั่นของแหล่งกำ�เนิดเสียง 2. สาธิตการเคลื่อนที่ของเสียงผ่านตัวกลาง เช่น โทรศัพท์กระป๋อง การวาง แหล่งกำ�เนิดเสียงไว้ในภาชนะที่สามารถสูบอากาศออกได้ ให้นักเรียน อภิปรายร่วมกัน จนสรุปได้ว่าการเคลื่อนที่ของคลื่นเสียงต้องอาศัยตัวกลาง 3. ให้ความรู้ว่า เสียงเป็นคลื่นตามยาวเกิดจากการสั่นของโมเลกุลอากาศ ในแนวการเคลื่อนที่ของเสียง ทำ�ให้เกิดการอัดและขยายของโมเลกุล อากาศ จากนั้นให้นักเรียนศึกษาแผนภาพการอัดและการขยายของ โมเลกุลอากาศ กราฟระหว่างความดันกับตำ�แหน่งที่คลื่นเสียงเคลื่อนที่ผ่าน และกราฟระหว่างการกระจัดของอนุภาคในตัวกลางกับตำ�แหน่งที่ คลื่นเสียงเคลื่อนที่ผ่าน อภิปรายร่วมกันจนสรุปความสัมพันธ์ระหว่างความดัน และการกระจัดที่ตำ�แหน่งต่าง ๆ เมื่อมีคลื่นเสียงผ่าน 4. ให้ความรู้เกี่ยวกับสมบัติความเป็นคลื่นของเสียง และอัตราเร็วของเสียง ที่มีความสัมพันธ์กับความถี่และความยาวคลื่น ตามสมการ 5. ให้ความรู้เกี่ยวกับอัตราเร็วของเสียงในอากาศที่สัมพันธ์กับอุณหภูมิ ในหน่วยองศาเซลเซียสตามสมการ ด้านความรู้ 1. การเกิดเสียง อัตราเร็วของเสียง สมบัติของคลื่นเสียง และปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องจากการอภิปรายร่วมกัน 2. ความสัมพันธ์ระหว่างความดันและการกระจัดของ ตำ�แหน่งต่างๆ เมื่อมีคลื่นเสียงผ่าน จากการอภิปราย ร่วมกันและการเขียนกราฟ 3. การแทรกสอดของคลื่นเสียง จากการเขียนแผนภาพ ของแนวบัพ ปฏิบัพ ด้านทักษะ 1. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป จากการ อภิปรายร่วมกัน 2. การใช้จำ�นวนในการหาปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ อัตราเร็วเสียงในอากาศ จากแบบฝึกหัดและแบบ ทดสอบ 3. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการอภิปรายร่วมกัน ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความอยากรู้อยากเห็น จากการอภิปรายร่วมกัน ผลการเรียนรู้ 5. อธิบายการเกิดเสียง การเคลื่อนที่ของเสียง ความสัมพันธ์ระหว่างคลื่นการกระจัดของอนุภาคกับคลื่นความดัน ความสัมพันธ์ระหว่างอัตราเร็ว ของเสียงในอากาศที่ขึ้นกับอุณหภูมิในหน่วยองศาเซลเซียส สมบัติของคลื่นเสียง ได้แก่ การสะท้อน การหักเห การแทรกสอด การเลี้ยวเบน รวมทั้งคำ�นวณปริมาณต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง v f   t v t 6.0 331   cos( ) v A t      2 2 v A x     2 s in ( ) a A t       2 a x    2 l T g   2 m T k   f 1 1 2 2 sin sin v v    134