140 / 254
ครูให้นักเรียนร่วมกันสรุปเกี่ยวกับหลักการให้และรับเลือดในหมู่เลือดระบบ ABO ซึ่งควรสรุป
ได้ว่าการให้เลือดและการรับเลือดจะพิจารณาเฉพาะแอนติเจนเป็นหลัก โดยแอนติเจนของผู้ให้ต้องไม่
ตรงกับแอนติบอดีของผู้รับ และการให้และรับเลือดที่เหมาะสมที่สุดคือผู้ให้และผู้รับควรมีเลือดหมู่
เดียวกัน
นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับหมู่เลือดระบบ Rh พร้อมทั้งศึกษารูป 15.18 ในหนังสือเรียน แล้ว
ร่วมกันอภิปรายและสรุปหลักการของการให้และรับเลือดในหมู่เลือดระบบ Rh และกรณีเลือดหมู่ Rh
ของแม่กับของลูกในครรภ์ไม่ตรงกัน ซึ่งควรสรุปได้ดังนี้
1. คนที่มีเลือดหมู่ Rh
+
สามารถรับเลือดได้ทั้งเลือดหมู่ Rh
+
และ Rh
-
2. คนที่มีเลือดหมู่ Rh
-
ต้องได้รับเลือดหมู่ Rh
-
เท่านั้น แต่ถ้ารับเลือดหมู่ Rh
+
ครั้งแรกอาจไม่
เกิดอันตราย แต่จะเกิดอันตรายรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ เมื่อรับเลือดหมู่ Rh
+
ครั้ง ต่อๆ ไป
3. แม่มีเลือดหมู่ Rh
+
ลูกในครรภ์จะมีเลือดหมู่ Rh
+
หรือ Rh
-
ลูกก็จะไม่มีอันตรายที่เกิดจาก
อีรีโทรบลาสโทซิสฟีทาลิส
4. แม่มีเลือดหมู่ Rh
-
ถ้ามีลูกเลือดหมู่ Rh
-
จะไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าเคยมีลูกที่เป็นเลือดหมู่
Rh
+
มาก่อนแล้ว ลูกคนต่อไปถ้ามีเลือดหมู่ Rh
+
จะเป็นอันตรายจากอีรีโทรบลาสโทซิสฟีทาลิส
ครูให้นักเรียนศึกษารูป 15.19 เพื่อสรุปว่า ระบบหมุนเวียนเลือดนอกจากจะมีหน้าที่ลำ�เลียง
สารอาหาร แก๊ส และของเสียแล้ว ยังเกี่ยวข้องกับการรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิในร่างกายด้วย
จากนั้นให้นักเรียนตอบคำ�ถามในหนังสือเรียน ซึ่งมีแนวการตอบดังนี้
เพราะเหตุใดเมื่อออกกำ�ลังกายอย่างหนักจะมีอาการหน้าแดง เหงื่อออกมากและหายใจแรงและ
ถี่ขึ้น
เมื่อออกกำ�ลังกายอย่างหนักเซลล์ในร่างกายจะต้องใช้พลังงานอย่างมาก จึงเกิดกระบวนการ
เมแทบอลิซึมเพิ่มขึ้นทำ�ให้เกิดความร้อนในร่างกายมากกว่าปกติ ศูนย์ควบคุมอุณหภูมิที่สมอง
ส่วนไฮโพทาลามัสจะส่งสัญญาณไปกระตุ้นให้หลอดเลือดฝอยที่ผิวหนังขยายตัว เลือดหมุนเวียน
ได้ดีขึ้น ทำ�ให้มีอาการหน้าแดง ขณะเดียวกันต่อมเหงื่อมีการขับเหงื่อเพิ่มขึ้นเพื่อช่วยระบาย
ความร้อน และกระบวนการเมแทบอลิซึมก็ทำ�ให้เกิดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือด ร่างกาย
จึงต้องขับแก๊สนี้ออกโดยการหายใจแรงและถี่ขึ้นเพื่อนำ�แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกจาก
ร่างกายให้เร็วที่สุด
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 15 | ระบบหมุนเวียนเลือดและระบบน้ำ�เหลือง
ชีววิทยา เล่ม 4
128