43 / 367
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
33
ดังที่กล่าวแล้วข้างต้น นอกจากผลลัพธ์ด้านความรู้ พลเมืองในศตวรรษ
ที่ ๒๑ ควรมีสมรรถนะที่จำ�เป็นอีก ๓ ด้าน ได้แก่ ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม
(Learning and Innovation Skills) ความรอบรู้และสมรรถนะด้านทักษะชีวิต
และอาชีพ และทักษะสารสนเทศ สื่อมีเดียและเทคโนโลยี ราชบัณฑิตยสถานได้
ระบุทักษะที่จำ�เป็นแห่งศตวรรษที่ ๒๑ ที่สอดคล้องกับสมรรถนะที่ควรมีในพลเมือง
ยุคใหม่รวม ๗ ด้าน (สำ�นักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ, ๒๕๕๘;
ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๕๗) ดังนี้
๑. ด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา
(Critical Thinking and Problem Solving)
เป็นความสามารถในการใช้เหตุผลอย่างมีประสิทธิภาพ การคิดอย่างเป็น
ระบบ การประเมินและการตัดสินใจ และการแก้ปัญหา
การคิดอย่างมีวิจารณญาณ (Critical Thinking)
หมายถึง การคิดโดยใช้เหตุผลที่หลากหลายเหมาะสมกับสถานการณ์
มีการคิดอย่างเป็นระบบ วิเคราะห์และประเมินหลักฐานและข้อคิด
เห็นด้วยมุมมองที่หลากหลาย สังเคราะห์ แปลความหมาย และจัดทำ�
ข้อสรุป สะท้อนความคิดอย่างมีวิจารณญาณโดยใช้ประสบการณ์
และกระบวนการเรียนรู้
การแก้ปัญหา (Problem Solving)
หมายถึง การแก้ปัญหาที่ไม่คุ้นเคยหรือปัญหาใหม่ได้ โดยอาจใช้
ความรู้ ทักษะ วิธีการ และประสบการณ์ที่เคยรู้มาแล้ว หรือการ
สืบเสาะหาความรู้วิธีการใหม่ มาใช้แก้ปัญหาก็ได้ นอกจากนี้
ยังรวมถึงการซักถามเพื่อทำ�ความเข้าใจมุมมองที่แตกต่าง
หลากหลายเพื่อให้ได้วิธีแก้ปัญหาที่ดีมากขึ้น
๒. ด้านการสื่อสาร สารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ
(Communications, Information, and Media Literacy)
หมายถึง ความสามารถในการเข้าถึง การจัดการ การประเมิน
และการใช้งานสารสนเทศอย่างมีประสิทธิผล (เวลาในการเข้าถึงสื่อ)
และประสิทธิภาพ (การเข้าถึงและใช้งานแหล่งข้อมูลที่หลากหลาย)
รวมถึงความสามารถในการผลิตและใช้สื่อเพื่อสื่อสารกับบุคคลอื่น
อย่างถูกต้อง เหมาะสม ประกอบด้วย
๑. สามารถเลือกใช้เครื่องมือที่ถูกต้อง เหมาะสมเพื่อสร้างสื่อได้
ตรงตามวัตถุประสงค์รวมถึงสามารถสื่อสารความคิดผ่านสื่อ
ข้อความหรือสื่อรูปแบบอื่น
๒. เข้าใจวัตถุประสงค์ของการสร้างสื่อข้อความรวมถึงวิธีการสร้าง
สื่อนั้นๆ
๓. เข้าใจอิทธิพลของความเชื่อและวัฒนธรรมต่อสื่อรูปแบบต่าง ๆ
และผลกระทบของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
ต่อการดำ�เนินชีวิต อาชีพ สังคม และวัฒนธรรม
๔. เข้าใจข้อตกลง ข้อกำ�หนด และกฎหมายในการใช้สื่อหรือแหล่ง
ข้อมูลต่างๆ การใช้ลิขสิทธิ์ด้านสารสนเทศและสื่อของผู้อื่นโดย
ชอบธรรม