หลายคนคงรู้จักผลสับปะรดที่เราทานกันเป็นอย่างดี ด้วยรูปร่างที่แปลกสะดุดตา รสชาติหวานอมเปรี้ยว เนื้อฉ่ำ ทานแล้วรู้สึกสดชื่น สับปะรดจึงเรียกได้ว่าเป็นอีกสัญลักษณ์หนึ่งแห่งเมืองร้อน  แต่จะมีใครบ้าง? ที่เคยเห็นผลของต้นสับปะรดแบบเต็มๆต้น นอกจากนี้แล้ว...ยังสังเกตได้อีกไหมว่า “จุก” เหนือผลของสับปะรดที่หน้าตาเหมือนมงกุฎเล็กๆนั้น ก็สามารถกลายเป็นสับปะรดต้นใหญ่ได้อีกต้นหนึ่งเช่นกัน ขั้นตอนการทำให้มงกุฎเล็กๆนี้เติบโตเป็นลำต้นที่ให้ผลได้นี้ เป็นส่วนหนึ่งของ “การขยายพันธุ์พืช” นั่นเอง

ภาพผลของสับปะรดที่มีจุก
ที่มา https://pixabay.com , pineapplesupplyco

          เนื่องจากสับปะรดนั้น จัดเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ดีแม้จะมีน้ำน้อย เหมาะสำหรับประเทศไทยที่เป็นเมืองร้อน มักจะนิยมปลูกในพื้นที่ค่อนข้างแห้งแล้ง และมีสภาพภูมิประเทศที่อยู่ใกล้ทะเล เช่น ประจวบคีรีขันธ์ เพชรบุรี ชลบุรี ระยอง และจังหวัดต่างๆ ในภาคใต้ พันธุ์ที่นิยมปลูกในประเทศไทย เช่น พันธุ์ปัตตาเวีย พันธุ์อินทรชิต พันธุ์ขาว พันธุ์ภูเก็ต พันธุ์นางแล เป็นต้น

          เนื่องจากสับปะรดนั้น จัดเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ดีแม้จะมีน้ำน้อย เหมาะสำหรับประเทศไทยที่เป็นเมืองร้อน มักจะนิยมปลูกในพื้นที่ค่อนข้างแห้งแล้ง และมีสภาพภูมิประเทศที่อยู่ใกล้ทะเล เช่น ประจวบคีรีขันธ์ เพชรบุรี ชลบุรี ระยอง และจังหวัดต่างๆ ในภาคใต้ พันธุ์ที่นิยมปลูกในประเทศไทย เช่น พันธุ์ปัตตาเวีย พันธุ์อินทรชิต พันธุ์ขาว พันธุ์ภูเก็ต พันธุ์นางแล เป็นต้น สับปะรดที่เราทานกันนั้น มีต้นกำเนิดมาจากทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งจัดเป็นพวก “ไม้ดิน” มีระบบราก และหาอาหารอยู่ในดิน ใบของสับปะรดมีเซลล์พิเศษสำหรับเก็บน้ำเอาไว้ในใบ จึงทำให้ทนทานในภูมิประเทศที่มีความแห้งแล้งได้ดี ทั้งนี้ สับปะรดนั้นสามารถปลูกได้ในดินแทบทุกแห่งในประเทศไทยก็ว่าได้ (ซึ่งจะให้ผลโต หวาน เปรี้ยว หรืออาจจะไม่ออกผลเลย ก็ต้องดูที่ลักษณะของสภาพภูมิประเทศด้วย)

          เราสามารถใช้ส่วนต่าง ๆ ของสับปะรดในการขยายพันธุ์ได้หลากหลายวิธี ซึ่งสับปะรดก็เป็นผลไม้ที่มีความพิเศษตรงที่สามารถใช้ “จุก” มาปลูกต่อไปได้ด้วย แทนที่จะเป็นเมล็ด หรือกิ่งก้าน นับว่าเป็นความหลากหลายทางพฤษศาสตร์ที่น่าสนใจทีเดียว ซึ่งจะน่าสนุกมาก หากได้ทดลองปลูกสับปะรดจาก “จุก” ที่ว่านี้ด้วยตนเอง

          ขั้นตอนนั้นก็ไม่ยุ่งยากเลย เพียงแค่คัดเลือกสัปปะรดลูกใหญ่ที่มี “จุก” เหนือผลสับปะรด ยาวประมาณ 50-75 ซม. (หรือความยาวอาจจะน้อยกว่า 50 ซม.แต่มีน้ำหนักประมาณ 200 กรัมก็ถือว่าใช้ได้) ลอกกาบใบล่างออก 3-4 ชั้น เพื่อให้รากแทงออกมาได้สะดวกขึ้น  จากนั้นก็เสียบไม้จิ้มฟันรอบๆ 2-3 อัน  แล้วเอาส่วนล่างแช่ไว้ในน้ำ และเปลี่ยนน้ำทุกๆวัน  เมื่อเริ่มมีรากออกมาก็นำ “จุก” นั้นมาใส่กระถางแล้วใส่ดินลงไป   นำไปวางกลางแจ้งหรือวางในที่แสงแดดส่องถึงเกือบทั้งวัน โดยที่ไม่ต้องรดน้ำบ่อยนัก เพียงเท่านี้เจ้า “จุก” สับปะรด ก็จะกลายเป็นสับปะรดต้นใหญ่ได้ในระยะเวลาประมาณ 6 สัปดาห์ด้วยกัน

           การปลูกสับปะรดด้วยจุกนั้นใช้พื้นที่น้อยและง่ายดายก็จริง แต่ก็ไม่ใช่วิธีที่เกษตรกรนิยมใช้กัน เพราะว่า การใช้จุก จะทำให้ผลของต้นใหม่ที่ออกมานั้นไม่ได้ตามมาตรฐานที่ต้องการและไม่ทนทานต่อสภาพดินฟ้าอากาศเท่าการปลูกด้วย “หน่อ” ซึ่งมี 2 แบบ คือ

1. ขยายพันธุ์ด้วยหน่อดิน เกิดจากตาที่อยู่ในบริเวณลำต้นใต้ดิน ซึ่งจะเริ่มแทงขึ้นมาพ้นผิวดิน หลังจากเกิดการสร้างดอกแล้ว มีจำนวนน้อย รูปทรงเล็กเรียว ใบยาวกว่าหน่อข้าง

2. ขยายพันธุ์ด้วยหน่อข้าง เกิดจากตาที่พักตัวอยู่บนลำต้นในบริเวณโคนใบ หน่อข้างเหล่านี้ใช้ขยายพันธุ์ได้ดี เป็นวิธีที่เกษตรกรนิยมใช้ในการขยายพันธุ์ในการทำไร่สับปะรด

           ส่วนการขยายพันธุ์ด้วยจุก โดยธรรมชาติ มงกุฎเล็กๆที่เป็น “จุก” จะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ เหนือผลสับปะรดหลังจากการออกดอกของสับปะรด (สับปะรดจะออกดอกเล็กๆบริเวณตาสับปะรด) และถ้าเราปล่อยให้จุกนี้เจริญเติบโตไปเรื่อยๆ พร้อมๆกับผลสับปะรดที่สุกงอม ผลและจุก ก็จะหลุดออกจากต้นเดิม แล้วงอกรากออกมากลายเป็นต้นใหม่ได้

ภาพที่ 2 ตาสับปะรด
ที่มา: https://pixabay.com , Nietjuh

          แถมท้ายให้อีกนิดสำหรับใครที่มีความชื่นชอบในทางพฤษศาสตร์ และอยากหาข้อมูลเกี่ยวกับ “สับปะรด” ให้มากกว่านี้ โดยสับปะรด (Pineapple) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Ananas comosus (L.) Merr. จัดอยู่ในวงศ์ BROMELIACEAE และอยู่ในวงศ์ย่อย BROMELIOIDEAE นั่นเอง

แหล่งที่มา

กรมพัฒนาที่ดิน. การปลูกสับปะรด. สืบค้นเมื่อวันที่ 01/04/2563 จาก. http://mordin.ldd.go.th/nana/web-ldd/Plant/Page09.html

วิชาเกษตร ปลูกผัก ทำไร่ ไถนา. วิธีปลูกสับปะรด. สืบค้นเมื่อวันที่ 01/04/2563 จาก https://www.vichakaset.com/วิธีปลูกสับปะรด

รักบ้านเกิดทีท. พันธุ์และวิธีการขยายพันธ์สับปะรด. สืบค้นเมื่อวันที่ 01/04/2563 จาก https://www.rakbankerd.com/agriculture/print.php?id=917&s=tblplant