อยู่ใกล้คนสูบบุหรี่ เพิ่มโอกาสเสี่ยวเป็น "เบาหวาน"

สุทธิพงษ์ พงษ์วร

   แต่เดิมเราก็ตั้งแง่กับคนสูบบุหรี่อยู่แล้ว ไม่อยากอยู่ใกล้ หรือท่าเลี่ยงได้ก็เลี่ยง เพราะควันบุหรี่เป็นสาเหตุให้คนที่ไม่สูบเพิ่มอัตราเสี่ยงต่อการเป็นโรคมะเร็ง และโรคหัวใจ มาครั้งนี้รายงานล่าสุดก็พบว่า ควันบุหรี่ยังเป็นสาเหตุที่ทำให้มีโอกาสเป็นโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นอีกด้วย (เบาหวานมี 2 แบบ คือที่เกิดจากพันธุกรรม และเกิดขึ้นภายหลังจากสภาวะแวดล้อมต่างๆ รวมไปถึงการกินอาหารอีกด้วย) 

   ก็ใครเล่าอยากจะเป็นโรคเบาหวาน เรามักจะเห็นและได้ยินเป็นประจำว่าโรคเบาหวาน เป็นโรคที่ทำให้หลายคนต้องสูญเสียอวัยวะอย่างแขน หรือขา สาเหตุก็เนื่องมาจากเมื่อเป็นแผลแล้วแผลไม่หายสักที แล้วก็จะเป็นแผลเรื้อรังจนทำให้ต้องตัดอวัยวะดังกล่าวทิ้งไป 

   คนที่เป็นโรคเบาหวานจะมีสภาวะระดับน้ำตาลในเลือดสูง หรือที่เรียกว่า Hyperglycemia สภาวะดังกล่าวจะเกิดผลอย่างไรต่อกลไกของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายบ้าง เรามาลองดูกัน จากการศึกษาวิจัยขอนักวิจัยต่างๆ ทั่วโลกพบว่า ระดับน้ำตาลในเลือดสูงจะมีผลโดยตรงต่อความสามารถในการทำลายเชื้อโรคของเม็ดเลือดขาว (Leukocyte – อ่านเพิ่มเติมในหนังสือเรียนชีววิทยา เล่ม 2 หน้า 85-87 หน้าปกกีฬาตะกร้อ) โดย Phagocytic capabilities ของเม็ดเลือดขาวจะทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ กิจกรรมที่ได้รับผลกระทบก็จะรวมไปถึงการเคลื่อนที่ของเม็ดเลือดขาวเข้าหาเป้าหมายเพื่อทำลายเชื้อโรค (migration and chemotaxis) การโอบล้อมเซลล์เชื้อโรค (ที่เรียกว่า Phagocytosis) การทำลายเซลล์เชื้อโรคภายในเซลล์เม็ดเลือดขาว นอกจากนี้สภาวะที่เลือดที่ระดับน้ำตาลสูง (ความเข้มข้นของเลือดก็จะสูงขึ้น) จะส่งผลกระทบต่อการไหลเวียนของเลือดในระบบเส้นเลือดฝอย (microcirculation) ซึ่งทั้งหมดจะเป็นปัจจัยที่มีผลทั้งทางตรงและทางอ้อม ทำให้แผลหายช้าลง นอกจากนี้ยังมีรายงานทางการแพทย์เรื่องการทำงานของไตผิดปกติทำให้ระดับน้ำตาลในปัสสาวะเพิ่มขึ้น เพิ่มโอกาสการติดเชื้อได้อีกทาง 

   ทำไมเมื่ออยู่ใกล้คนสูบบุหรี่แล้วจะเพิ่มโอกาสเสี่ยงทำให้เป็นโรคเบาหวาน

   หัวหน้าทีมวิจัยในอเมริกา คุณ Thomas Houston จากศูนย์การแพทย์ทางทหาร Birmingham รัฐ Alabama ได้ศึกษาและเก็บผลการวิจัยจากกลุ่มตัวอย่างอาสาสมัครชาย-หญิง 4572 คน (จริงๆ แล้วจำนวนอาสาสมัครเริ่มต้นคือ 5115 แต่ก็มีหนีหายตายจากหรือไม่ก็ย้ายที่อยู่ไปบ้าง หลากหลายสาเหตุ) จากเมือง Birmingham, Alabama, Chicago and Minneapolis, Minnesota and Oakland, และ California ตั้งแต่ปี 1985 โดยคัดเลือกคนช่วงอายุ 18-30 ปี โดยการสุ่มจากเบอร์โทรศัพท์จากนั้นก็เลือกมาครอบครัวละ 1 คน แล้วก็นัดมาทำการตรวจสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นความดันเลือด วัดสัดส่วน ตรวจเลือด ตรวจฉี่ ตรวจการทำงานของปอด ซักประวัติครอบครัว พฤติกรรมการกินอาหาร และเก็บข้อมูลพฤติกรรมการสูบบุหรี่จากกลุ่มอาสาสมัครทั้งหมด หลังจากนั้นก็จะมีการติดต่อกับอาสาสมัครผ่านทางโทรศัพท์ทุกปี และมีการนัดมาพบในปีที่ 2, 5, 7, 10 และ 15 ว่าง่ายๆ ก็รอเก็บข้อมูลกันจนครบ 15 ปีให้หลัง (ปี ค.ศ. 2000) แล้วก็กลับมาตรวจสุขภาพกลุ่มตัวอย่างอีกครั้ง พบว่า 22% ของกลุ่มคนที่สูบบุหรี่มีสภาวะ ระดับน้ำตาลในเลือดสูง (glucose มากกว่าหรือเท่ากับ 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร) ซึ่งเป็นสัญญาณที่บอกให้รู้ว่าร่างกายเริ่มจะสร้างฮอร์โมนอินซูลินมาไม่พอที่จะใช้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดแล้ว (ทางการแพทย์จะเรียกว่า Glucose Intolerance) และนี่เองที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดโรคเบาหวาน 

   และ 17% สำหรับกลุ่มอาสาสมัครที่ไม่เคยสูบบุหรี่เลย แต่อยู่ใกล้กับคนที่สูบบุหรี่บ่อยครั้งและได้รับควันบุหรี่ไปด้วย เริ่มจะมีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งเมื่อเทียบกับกลุ่มคนที่เคยสูบบุหรี่ และได้เลิกสูบไปแล้วกลับมีแค่เพียง 14% ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดสูง ทำให้เห็นได้ว่าคนที่อยู่ใกล้คนสูบบุหรี่ได้รับผลกระทบกับสุขภาพมากกว่า เหมือนกับที่เคยมีรายงานมากก่อนหน้านี้แล้วในหลายๆ โรคภัยอันเกิดจากการสูบบุหรี่ และกลุ่มที่มีปัจจัยเสี่ยงน้อยที่สุดก็คือกลุ่มคนที่ไม่สูบบุหรี่และไม่ได้อยู่ใกล้คนที่สูบบุหรี่ด้วย ในกลุ่มหลังนี้มีแค่ 11.5% ที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง (glucose มากกว่าหรือเท่ากับ 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร) 

เมื่อตับอ่อน (Pancreas) ถูกทำลาย

BMJ Online First. (Online). Available: file:///D:/daeng/sawinee/Sep%202007/biology/Bio-Articles/www.bmj.com (Retrieved 20/04/06).