2010-08-23....ก้านใบพืชที่แปลก....

สุนทร  ตรีนันทวัน

ทุกคนก็ รู้จ ักใบพืช  ก้านใบพืช   กันแล้ว     แต่ในขณะเดียวกันก็ซ่อนสิ่งที่ไม่รู้จักอยู่ด้วย    เมื่อเรามองไปที่ใบไม้  หรือเด็ดใบไม้มาดู    เราก็สามารถบอกลักษณะของใบไม้ได้   เช่น    ตัวใบมีขนาดและรูปร่างลักษณะแตกต่างกันมากมาย   ตัวใบมีเส้นใบ   และส่วนสุดท้ายก็คือส่วน ก้านใบ

ทราบไหมครับว่าก้านใบของใบไม้นั้นมีลักษณะอย่างไรบ้าง  ส่วนใหญ่ก็จะตอบตรงกันหรือเหมือนๆกัน   คือ มีลักษณะกลมๆ  ค่อนข้างแข็ง  ขนาดใหญ่  เล็ก  แตกต่างกันไปตามชนิดของใบไม้   ก้าบใบคือส่วนที่ต่อมาจากตัวใบจนถึงจุดที่ติดอยู่กับก้าน  กิ่ง  หรือลำต้น   ก้านใบมีความยาวไม่มาก   ประมาณ   1  -  3   ซม.  หรือ  อาจจะมากกว่านี้เล็กน้อย   ครับนี่คือลักษณะของก้านใบที่เราเห็นกันอยู่ทั่วๆไป

แต่ทีก้านใบที่แปลกพิเศษออกไปจากก้านใบพืชทั่วๆป       บางคนอาจจะนึกไม่ถึง หรือ ไม่เคยรู้มาก่อน    ก้านใบของพืชที่จะพูดถึงนั้น   มีความยาวมาก  คือ  ประมาณ   2  -  5  เมตร   ถึงตอนนี้คงจะสงสัยกันแล้วนะครับ  ว่าก้าบใบของพืชอะไรกันยาวขนาดนั้น  ไม่เคยเห็น  ครับที่จริงหลายคนคงเคยเห็นมาแล้ว  แต่อาจจะนึกไม่ถึง พืชพวกนี้ก็คือ

1. กล้วย ผมหมายถึงกล้วยทุกชนิดครับ    เช่นกล้วยน้ำหว้า    กล้วยหอม  กล้วยเล็บมือนาง   กล้วยไข่   กล้วยหักมุก   และ กล้วยอื่นๆอีกหลายชนิดครับ    กล้วยต่างๆนับว่าอยู่ในวืถีการดำรงชีวิตของคนไทยเรามานานแล้ว

กล้วยเป็นพืชล้มลุกครับ   มีส่วนลำต้นจริงๆอยู่ใต้ดิน  เรียกว่า เหง้า ส่วนที่ชาวบ้านเรียกกันทั่วๆไปที่อยู่เหนือดินว่า  ลำต้น  ที่จริงส่วนนี้ก็คือ  ส่วนของก้านใบ ครับ    ซึ่งมีลักษณะเป็นกาบ  หุ้มซ้อนกันอยู่มากมายหลายกาบ    มองดูคล้ายกับส่วนลำต้น   ส่วนก้านใบหรือกาบนี้มีความยาวประมาณ   3  -  5   เมตร  บางต้นบางพันธุ์ที่สมบูรณ์อาจจะยาวถึง  7   เมตร   คือความยาวเท่ากับความสูงนั่นเองครับ   ภายในกาบใบเมื่อตัดตามขวางจะเห็นว่ามีช่องว่างอยู่มากมายเป็นช่องๆ  ไม่ได้เป็นเนื้อเดียวกันตลอดครับ

ประโยชน์ ก้านใบหรือกาบใบของกล้วย  ใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง  เช่น เกษตรกร  ใช้หั่นเป็นชิ้นเล็กๆเป็นอาหารสัตว์  เช่น  สุกร    หรือ ใช้ทำเป็นเชือกกล้วย  โดยผ่าเป็นชิ้นเล็กๆ  ตากแดดให้แห้ง  ซึ่งเหนียวพอสมควร

2. ขิง  ข่า  ขมิ้น  กระชาย จัดเป็นพืชล้มลุกเช่นกันครับ  มีลำต้นอยู่ใต้ดินเรียกว่า เหง้า  หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า แง่งข่า  แง่งขิง  แง่งขมิ้น  แง่งกระชาย  นั่นเองแหละครับ   ส่วนที่เราเห็นโผล่ขึ้นมาเหนือดิน  มองดูคล้ายกับเป็นลำต้น  ที่จริงแล้วส่วนนี้ก็คือส่วนของก้านใบครับ มีลักษณะเป็นกาบหุ้มซ้อนกันอยู่แน่นหนา  จึงมองดูคล้าย ๆ กับลำต้นพืช  ส่วนก้านใบนี้ยาวเท่ากับความสูงคือประมาณ 1 – 2 เมตร เห็นไหมครับก้านใบพวกนี้มีรูปร่างแตกต่างกับก้านใบของพืชทั่ว ๆ ไป อย่างสิ้นเชิงเช่นกันพืชพวกนี้มีอายุยืนนานหลายปีครับ  ฤดูร้อนส่วนใบก้านใบจะแห้งตายไป  แต่ส่วนลำต้นใต้ดินยังมีชีวิตอยู่  เมื่อถึงฤดูฝนก็จะแตกหน่อยอดออกมาอีก

ประโยชน์ ใช้ประโยชน์เป็นอาหารหรือเครื่องปรุงอาหารของคนเราได้หลายอย่างครับ  และใช้เป็นยาสมุนไพรบางอย่าง

ถึงตอนนี้ก็นึกออกแล้วนะครับ  ว่าก้านใบพืชพวกนี้แปลกประหลาดไม่เหมือนก้านใบไม้ทั่ว ๆ ไป  ดังนั้น  ผมจึงมาพูดคุยเรื่องนี้โดยเฉพาะครับ  เราลองสำรวจดูนะครับที่บ้านหรือโรงเรียนหรือใบท้องถิ่นของเรามีพืชอะไรอีกบ้างหรือไม่ที่มีก้านใบยาวเช่นนี้