รากพืชที่ทำหน้าที่พิเศษ
...รากพืชที่ทำหน้าที่พิเศษ...
สุนทร ตรีนันทวัน
เมือพูดถึงเรื่อง รากพืช เราก็คงจะนึกถึงเวลาเราถอนต้นไม้ขึ้นมาต้นหนึ่ง หรือเราถอนต้นหญ้าขึ้นมาต้นหนึ่ง เราก็จะเห็นส่วนที่เป็นรากเป็นเส้นเล็กมากมายเป็นกระจุก แต่รากพืชที่ผมจะชี้แจงไม่ใช่รากแบบนี้ คนละอย่างกัน คือ เป็น รากพืชที่ทำหน้าที่พิเศษ พิเศษอย่างไรน่าสนใจนะครับ รากพืชพวกนี้มีหลายชนิดครับ เช่น
1. รากมันสำปะหลัง เราคงเคยรับประทานมันสำปะหลังกันมาแล้วนะครับ ทั้งมันสำปะหลังปิ้ง มันสำปะหลังเชื่อม แกงบวชมันสำปะหลัง ส่วนนี้ก็คือส่วนที่เป็นรากของต้นมันสำปะหลังนั่นเองครับ แต่ไปทำหน้าที่พิเศษต่างจากรากทั่วๆไป คือทำหน้าที่เก็บสะสมอาหาร จึงพองออกมีลักษณะเป็นหัวโต ที่เห็นกันนั่นแหละครับ และอาหารที่เก็บไว้ในส่วนหัวนี้ส่วนใหญ่ก็คือพวกแป้งครับ ก็คือสารอาหารพวกคาร์โบไฮเดรตนั่นเอง
2. รากมันแกว ส่วนหัวของมันแกวก็คือส่วนที่เป็นรากของมันแกวนั่นเอง แต่พองออกมีลักษณะเป็นหัว เป็นรากที่เปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่พิเศษ เก็บสะสมอาหารครับ และอาหารที่เก็บนั้นก็เป็นพวกแป้งส่วนใหญ่เช่นกันครับ แต่หัวมันแกวมีน้ำอยู่ด้วยค่อนข้างมาก เมื่อเรารับประทานมันแกวจึงรู้สึกว่ามีน้ำชุ่ม
3. รากกกระชาย รู้จักกระชายกันไหมครับ ที่เราใช้กระชายเป็นอาหารใส่ในเครื่องแกงต่างๆทั้งส่วนลำต้นที่เรียกว่าเหง้า ซึ่งอยู่ใต้ดิน ที่ลำต้นจะมีรากแตกออกมาหลายๆอัน พองออกเป็นแท่งคล้ายๆกับนิ้วมือ ส่วนนี้ก็ใช้เป็นอาหารได้ และส่วนนี้ก็คือส่วนที่เป็นรากแต่เปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่พิเศษเก็บอาหารด้วยเช่นกันครับ
4. รากต้นพลู รากต้นพริกไทย ต้นพลู และต้นพริกไทย ปกติแล้วจะขึ้นเกาะอยู่กับต้นไม้อื่นๆ ชาวสวนที่ปลูกเขาจะใช้ไม้มาปักเป็นเสา หรือเป็นหลักให้ต้นพริกไทย หรือต้นพลู เกาะ ตรงบริเวณส่วนข้อของต้นพลู ต้นพริกไทย จะมีรากแตกออกมารอบๆ ยึดเกาะติดกับเสาไม้หรือหลักหรือต้นไม้อื่นๆ รากส่วนนี้จัดเป็นรากพิเศษเช่นกันครับ แต่เปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่ยึดเกาะพยุงลำต้น และในขณะเดียวกันก็มีรากที่อยู่ใต้ดินเช่นเดียวกับพืชอื่นๆเช่นกันครับ
5. รากกล้วยไม้ กล้วยไม้บางชนิด นอกจากรากจะยึดเกาะกับสิ่งที่กล้วยไม้เกาะติดเจริญอยู่ เราจะเห็นว่าที่บริเวณส่วนปลายของรากกล้วยไม้นั้น จะมีลักษณะสีเขียวๆอยู่ด้วย ส่วนนี้จะมีสารที่เรียกว่า คลอโรฟีล ซึ่งทำหน้าที่ช่วยในการสังเคราะห์ด้วยแสงได้เช่นกันครับ
6. รากโกงกาง สำหรับผู้ที่อยู่ติดกับทะเล ชายทะเล คงจะรู้จักรากของต้นโกงกางกันดีนะครับ แต่สำหรับคนที่อยู่ห่างไกลทะเล เช่นทางภาคตะวันออกฉียงเหนือ ภาคเหนือ บางคนอาจจะไม่เคยเห็นรากต้นโกงกาง หรือไม่รู้จัก รากโกงกางเป็นรากที่แตกออกมาจากลำต้น กิ่ง ที่อยู่ใกล้กับโคนต้น แล้วเจริญหยั่งลึกลงไปในดิน เนื่องจากโกงกางขึ้นอยู่ริมทะเล น้ำทะเลท่วมถึง ดินเป็นดินเลน เป็นโคลน รากพวกนี้จึงช่วยทำหน้าที่พิเศษในการค้ำจุนลำต้นโกงกางไม่ให้ล้ม เนื่องจากถูกคลื่นซัด หรือถูกพายุ.