....โรคดีวีที (DVT)....

สุนทร  ตรีนันทวัน

ปัจจุบันนี้การเดินทางของคนเรามีความสะดวกมาก  เดินทางจากประเทศไทยไปประเทศ   ในเอซีย    ยุโรป  อเมริกา  เรียกได้ว่าไปได้ทั่วโลกที่สะดวก สบายขึ้นก็คือการเดินทางโดยเครื่องบิน  ซึ่งเป็นที่นิยมกันมาก  ถึงที่หมายได้รวดเร็ว    ปกติภายในห้องโดยสารของเครื่องบิน  แบ่งออกเป็นส่วน ๆ ครับ  คือ  ห้องโดยสารชั้นธุรกิจ และห้องโดยสาร ชั้นประหยัด ห้องโดยสารชั้นธุรกิจมีที่นั่งกว้างขวางสะดวกสบาย  ส่วนห้องโดยสารชั้นประหยัด   เก้าอี้นั่งค่อนข้างจะคับแคบ  นั่งติดกันเป็นแถว  ผู้ที่นั่งแถวด้านในจะลุกออกมาค่อนข้างขลุกขลัก  เพราะบางครั้งต้องให้ผู้ที่นั่งด้านนอกลุกออกก่อน  จะออกมาได้สะดวก การนั่งนาน ๆ แบบนี้เองครับ  ทำให้เกิดโรคขึ้นชนิดหนึ่

ปัจจุบันคณะแพทย์เรียกโรคชนิดนี้ว่า  โรคเส้นเลือดดำอุดตัน ตรงเส้นเลือดส่วนขาและเท้า  ซึ่งมักจะเกิดขึ้นกับการเดินทางโดยสารเครื่องบินที่ต้องนั่งเป็นระยะเวลานาน ๆ  เกินกว่า  3  ชั่วโมง  ซึ่งทำให้โลหิตตรงส่วนขาและเท้าไหลเวียนไม่สะดวก  ทำให้เลือดจับกันเป็นก้อน  เป็นลิ่มเลือด   ชิ้นใหญ่บ้างเล็กบ้าง   อยู่ในเส้นเลือดดำ     บริเวณส่วนขาท่อนล่าง   และถ้าก้อนลิ่มเลือดเหล่านี้ไหลไปตามกระแสโลหิต    เกิดไปอุดตันที่อวัยวะสำคัญ ๆ เช่น  หัวใจหรือปอด  ก็จะทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ครับ  หากผู้ใดโชคดีลิ่มเลือดเหล่านี้จะสลายละลายกลับเป็นเลือดตามปกติได้เหมือนเดิม

โรคนี้ไม่ใช่โรคใหม่แต่ประการใด  ที่จริงก็มีมานานแล้วพร้อม  ๆ กับการโดยสาร

ทางเครื่องบินนาน ๆ  นั่นเอง  โรคเส้นเลือดดำอุดตันนี้ทางการแพทย์เรียกว่า Deep Venous Thrombosis หรือเรียกย่อ ๆ ว่าโรค  DVTผู้ที่ต้องนั่งทำงานที่โต๊ะนาน ๆ ตั้งแต่เช้าจรดเย็น ผู้ชมละคร  ภาพยนตร์เรื่องยาว ๆ  ก็มีโอกาสเป็นโรค DVT ได้เช่นกัน ศาสตรจารย์   ริชาร์ด   บิสลีย์ ครับ  บุคคลที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรค DVT ได้แก่  ผู้ที่มีความจำเป็นต้องนั่งในที่คับแคบที่เดียวนาน ๆ  หรือแม้แต่นักบินที่นั่งที่เดียวนานๆ  เช่นกัน  นอกจากนี้ก็ยังมีกลุ่มอื่นอีก  เช่นคนขับแท็กซี่  รถโดยสารประจำทางที่วิ่งไกล ๆ รถบรรทุกส่งของที่ต้องวิ่งต่างจังหวัด  ต่างเมือง   หรือ จากสถาบันวิจัยด้านการแพทย์  ในกรุงเวลลิงตัน   ประเทศนิวซีแลนด์   ได้รายงานผลการวิจัย   ลงในหนังสือพิมพ์  เดอะนิวซีแลนดฺ   เฮรัลด์  วันที่  1   มีนาคม  2550  ว่าพนักงานออฟฟิสที่ต้องนั่งอยู่ที่โต๊ะเป็นเวลานานๆ   มีแนวโน้มเกิดโรค  DVT  ขั้นรุนแรงมากขึ้นเช่นกัน   คือ  34  % จากกลุ่มตัวอย่าง  62  คน  หรือเท่ากับ 3 ใน 4 ของผู้ป่วยที่ต้องเข้ารักษาในโรงพยาบาล   โดยเฉพาะผู้ที่ต้องนั่งอยู่หน้าจอ คอมพิวเตอร์   นานวันละ   10 - 14    ชั่วโมง  ซึ่งก็สอดคล้องกับการนั่งเครื่องบินนานๆ เช่นกัน

อาการของโรคนี้คือ  มีอาการปวด  บวม  แดง  บริเวณน่องหรือข้อเท้า  ทางการแพทย์ของสหรัฐอเมริกาได้จัดโรค DVT เป็นโรคของความผิดปกติที่ร้ายแรงที่เกิดขึ้นกับขาส่วนล่างลงไป  จากการสำรวจของอเมริกา  ซึ่งประชาชนเดินทางโดยเครื่องบินกันมาก  พบว่าในปีหนึ่งจะมีผู้ป่วยจากโรค DVT ประมาณ 600,000 คน ที่มีอาการชัดเจนจนต้องเข้าบำบัดในโรงพยาบาล  ให้คิดสักนิดหนึ่งครับว่า    บางครั้งนั่งนานเกินไปอาจจะตายได้ ครับ

วิธีป้องกันโรค DVT ถ้าจำเป็นต้องเดินทางโดยเครื่องบินไกล ๆ  นั่งรถนานๆ  นั่งที่โต๊ะทำงานนานๆ   มีข้อแนะนำคือ

- รับประทานยาแอสไพรินวันละครึ่งเม็ดเป็นเวลา 2 วันก่อนเดินทาง  เพราะยาแอสไพรินมีฤทธิ์ทำให้เกล็ดเลือดไม่จับกันเป็นลิ่มเลือด

- ไม่ควรนั่งด้านในชิดหน้าต่างบนเครื่องบิน  ควรนั่งชิดกับทางเดินเพราะจะลุกหรือเหยียดขาได้สะดวกเปลี่ยนอริยบทได้ง่าย

- ให้ลุกเดินบ้างเป็นครั้งคราว  ให้บริหารขาโดยยืดขาออกไปและงอกลับที่เดิมทำซ้ำ ๆ เป็นครั้งคราว

- สวมเสื้อผ้าชุดค่อนข้างหลวม  เลือดไหลเวียนได้ง่าย