นับเป็นเวลาหลายปีที่เกิดความเปลี่ยนแปลงมากมายกับความหลากหลายทางชีวภาพ หลายคนอาจยังไม่เข้าใจหรือลืมไปแล้วว่าความหลากหลายทางชีวภาพคืออะไร วันนี้เราจะย้อนรอยเรื่องราวเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ และประเด็นสำคัญเกี่ยวกับเรื่องของสถานการณ์ปัจจุบัน

         ในเว็บไซต์ของเราเคยนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพไปมานานมากแล้ว ในบทวามเรื่อง ความหลากหลายทางชีวภาพคือชีวิต ชีวิตของพวกเราทุกคน   ย้อนไปเกือบ 10 ปี ที่ผ่านมา หน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมทั่วโลก ต่างตระหนักและให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเกี่ยวกับเรื่องของความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งปี ค.ศ. 2010 องค์การสหประชาชาติ ประกาศให้ปีนั้นเป็นปีสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ (2010 International Year of Biodiversity) เพื่อเฉลิมฉลองให้แก่สรรพชีวิตบนโลก และระลึกถึงคุณค่าของความหลากหลายทางชีวภาพที่มีต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต ส่วนในประเทศไทยประกาศให้ปี พ.ศ.2553 เป็นปีสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย เช่นกัน

ภาพ สิ่งมีชีวิต
ที่มา https://pixabay.com/th

มาทวนกันหน่อยว่าความหลากหลายทางชีวภาพคืออะไร ?

         ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biological Diversity หรือ Biodiversity) หมายถึง ความแตกต่างและหลากหลายของสิ่งมีชีวิตต่างนานาชนิดบนโลก และรูปแบบทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นจากความหลากหลายดังกล่าวมีมากมายและแตกต่างกันทั่วโลก

สถานการณ์ปัจจุบัน

               งานประชุมด้านความหลากหลายทางชีวภาพและนิเวศบริการ ระหว่างรัฐบาลว่าเพื่อการกำหนดแนวทางนโยบาย (IPBES:Inter governmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services) ได้นำเสนอข้อมูลเกี่ยวสถานการณ์ปัจจุบันของสิ่งแวดล้อมโลกด้วยว่า เรากำลังอยู่ในช่วงที่อาจเรียกได้ว่าเผชิญอยู่กับวิกฤตแนวโน้มการสูญพันธ์ของสิ่งมีชีวิต

                จากปัจจัยที่ถือเป็นตัวการสำคัญคือการบริโภคที่เรียกว่าเป็นความต้องการมากกว่าความจำเป็น ซึ่งเราอาจเรียกได้ว่าเป็น “โจรสลัดชีวภาพ” บุคคลหรือองค์กรที่ทำลายและแสวงหาผลประโยชน์จากสิ่งแวดล้อมจนทำให้เกิดภาวะวิกฤต การแสวงหาผลประโยชน์

โจรสลัดชีวภาพปล้นอะไร และทำให้เกิดวิกฤตอย่างไร

                รายงานจากการประชุมมีการกล่าวถึงสภาพปัญหากลุ่มคนหรือองค์กรที่ทำลายพื้นที่หรือทำลายป่า ซึ่งนำไปสู่การสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า รวมไปถึงการล่าพืชและสัตว์หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ รวมไปถึงการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยทางธรรมชาติ ซึ่งมีผลกระทบต่อการสูญพันธุ์ของสัตว์นานาชนิด ซึ่งการที่ความหลากหลายทางชีวภาพนี้ถูกทำลายนั้น ส่งผลโดยตรงต่อระบบนิเวศ ที่ต้องอาศัยความหลากหลายนี้ในการดำรงชีวิตอยู่

                ทั้งนี้ การช่วงชิงผลประโยชน์จากทรัพยากรชีวภาพของมนุษย์ยังรวมไปถึงการอ้างสิทธิทรัพยากรชีวภาพ และภูมิปัญญาท้องถิ่นโดยมิได้ขอรับอนุญาต และหรือมิได้แบ่งปันผลประโยชน์ที่ได้รับต่อผู้เป็นเจ้าของอย่างเป็นธรรม ดังจะเห็นได้ตั้งแต่สมัยอดีตยุคล่าอาณานิคมเป็นต้นมา ซึ่งมีการล่าพื้นที่เพื่อให้ได้สมบัติในการดูแลเป็นของต้นของประเทศผู้ล่าอาณานิคม ซึ่งพอได้พื้นที่นั้นแล้ว ก็แอบอ้างสิทธิเป็นเจ้าของทรัพยากรทั้งชีวภาพและภูมิปัญญาไปด้วยเช่นเดียวกัน

                จะเห็นได้ว่าในขณะที่โลกของเรากำลังเดินก้าวเข้าสู่เทคโนโลยี แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือสิ่งมีชีวิตตั้งแต่ธรรมชาติ สัตว์ รวมถึงมนุษย์เราดันกลับถูกทำลายไปเรื่อย ๆ ซึ่งควรถึงเวลาแล้วที่เราต้องฟื้นคืนความหลากหลายทางชีวภาพนี้ให้กลับเข้าสู่สมดุลนิเวศอีกครั้งหนึ่งอย่างที่เคยเป็นในอดีต

แหล่งที่มา

ภัทราวุธ พุสิงห์  (2553, 8  กันยายน).   ความหลากหลายทางชีวภาพคือชีวิต ชีวิตของพวกเราทุกคน.  สืบค้นเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2561, จาก
        http://www.scimath.org/article-biology/item/593-biodiversity-is-life

(2553, 21  กุมภาพันธ์).   โจรสลัดชีวภาพ.  สืบค้นเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2561, จาก
        http://chm.dnp.go.th/bio-piracy/

(2018, 23 November). Species in decline worldwide, humans at risk.
          Retrieved March 27, 2018, 
          From https://tribune.com.pk/story/1668079/3-species-decline-worldwide-humans-risk/