มาทำความรู้จักกับเหรียญกันก่อน

          เหรียญ เป็นวัตถุของแข็งมีลักษณะเป็นแผ่นกลม ผลิตมาจากโลหะหรือพลาสติกเป็นหลัก มีการนำเหรียญ มาใช้ประโยชน์หลายด้าน เช่น ใช้เป็นเงินตราที่มีมูลค่าสำหรับแลกเปลี่ยน เรียกว่า เหรียญกษาปณ์ ผลิตแจกจ่ายโดยรัฐบาล เหรียญถูกใช้ในรูปของเงินสดในระบบการเงินสมัยใหม่เช่นเดียวกับธนบัตรแต่ใช้ในหน่วยที่มีมูลค่าต่ำกว่า ขณะที่ธนบัตรจะถูกใช้ในหน่วยที่มีมูลค่าสูงกว่า โดยปกติ ค่าสูงสุดของเหรียญจะต่ำกว่าค่าต่ำสุดของธนบัตร มูลค่าอัตราแลกเปลี่ยนของเหรียญมาจากมูลค่าทางด้านประวัติของมันหรือมูลค่าที่แท้จริงของโลหะที่เป็นส่วนประกอบ (เช่น เหรียญทอง, เหรียญเงิน หรือเหรียญแพลทินัม) เหรียญยัง นำมาใช้เป็นของรางวัลหรือของที่ระลึก ซึ่งก็จะเรียกว่า เหรียญรางวัลกับเหรียญที่ระลึกนั่นเอง

ภาพที่ 1 ภาพเหรียญ 
ที่มา http://www.mirror.co.uk

เหรียญกษาปณ์ของไทยมีแบบไหนกันบ้าง

          กรมธนารักษ์ระบุว่า ปัจจุบัน มีเหรียญที่มีมูลค่าจริงสูงกว่าราคาหน้าเหรียญอยู่ 3 ชนิด ได้แก่

                   1. เหรียญ 25 สตางค์ เป็นเหรียญกษาปณ์สีแดงเรื่อ ใส้ในเป็นเหล็ก 99% ส่วนด้านนอกชุบด้วยทองแดง 1% เส้นผ่านศูนย์กลาง 16 มม. น้ำหนัก 1.9 กรัม มีต้นทุนการผลิตเหรียญละ 50 สตางค์

                   2. เหรียญ 50 สตางค์ ผลิตจากโลหะผสมแบบเดียวกัน คือ ใส้ในเป็นเหล็ก 99% ด้านนอกชุบด้วยทองแดง 1% เช่นกัน เส้นผ่าศูนย์กลาง 18 มม. และ มีน้ำหนักถึง 2.4 กรัม ต้นทุนการผลิตเหรียญละ 70 สตางค์

                   3. เหรียญ 1 บาท ผลิตจากโลหะผสม มีสีขาว โดยใส้ในเป็นเหล็ก ส่วนด้านนอกชุบด้วยนิกเกิล มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 20 มม. น้ำหนัก 3 กรัม ต้นทุนการผลิตสูงถึงเหรียญละ 1.80 บาท

ภาพที่ 2 เหรียญไทย
ที่มา https://teen.mthai.com/

           ส่วนเหรียญที่มีต้นทุนการผลิตไม่ขาดทุน ซึ่งกรมธนารักษ์ไม่ระบุว่าต้นทุนเหรียญละเท่าไหร่ มีอยู่ 3 ชนิด ได้แก่

                   1. เหรียญ 2 บาท เป็นโลหะสีทอง ซึ่งผลิตจากทองแดงผสมด้วยนิกเกิลและอลูมิเนียม มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 21.75 มม. น้ำหนัก 4 กรัม

                   2. เหรียญ 5 บาท เหรียญกษาปณ์โลหะสีขาว ผลิตจากโลหะผสมคือ ใส้ในเป็นทองแดง ส่วนด้านนอกเคลือบกด้วยนิกเกิล มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 24 มม. น้ำหนัก 6 กรัม

                   3. เหรียญ 10 บาท เป็นเหรียญสีขาวกับสีทอง โดยวงนอกเป็นโลหะผสม คือ ทองแดงกับนิกเกิล วงในผลิตจากทองแดง นิกเกิล และ อะลูมิเนียม มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 26 มม. หนัก 8.5 กรัม

ทำไมอยู่ดีๆ เหรียญถึงดำ

          เคยสังเกตเงินเหรียญที่เราใช้กันอยู่ในทุกๆ วันหรือไม่ว่าสีของเหรียญแต่ละเหรียญจะมีสีที่ต่างกัน ซึ่งนั้นก็ขึ้นอยู่กับอายุการใช้งาน เหรียญบางเหรียญสีเปลี่ยนเพราะความสกปรก แต่บางเหรียญนั้นสีเปลี่ยนเนื่องจากเกิดปฏิกิริยาเคมี โดยเหรียญที่เราเก็บไว้นานๆ โลหะในเหรียญจะทำปฎิกิริยากับออกซิเจนและความชื้นในอากาศ จนเกิดเป็นโลหะออกไซด์ที่มองเห็นเป็นคราบสีดำๆ บนเหรียญ ทำให้เหรียญดูไม่สวยงามเหมือนใหม่ และอาจถึงขั้นไม่สามารถนำมาใช้จ่ายในชีวิตประจำวันเลยก็เป็นได้

ภาพที่ 3 เหรียญที่มีลักษณะดำขึ้น
http://maanow.com/

มาดูตัวช่วยที่จะทำให้เหรียญเก่ากลับมาเหมือนใหม่อีกครั้ง

          น้ำมะขามเปียก เพียงนำมะขามเปียกไปแช่น้ำ ใช้มือบี้จนเนื้อมะขามละลายออกมาในน้ำ จากนั้นนำเหรียญไปแช่ในน้ำมะขามเปียก 2-3 ชั่วโมงขึ้นอยู่กับความดำของเหรียญ จากนั้นก็นำไปล้างในน้ำสะอาด เพียงเท่านี้เหรียญก็จะแวววับขึ้นมาเลย

          ซอสมะเขือเทศ  หลายคนอาจจะคาดไม่ถึงว่าซอสมะเขือเทศสามารถทำความสะอาดเหรียญเก่าๆได้ วิธีนี้มีขั้นตอนง่ายๆคือ เทซอสมะเขือเทศลงไปบนเหรียญแล้วทิ้งไว้ซัก 10 นาทีจากนั้นก็ล้างออกด้วยน้ำสะอาด ที่ซอสมะเขือเทศทำความสะอาดเหรียญได้ก็เพราะว่ามีส่วนผสมของน้ำส้มสายชูและเกลือ ซึ่งน้ำส้มสายชูจะไปทำปฏิกริยากับโลหะออกไซด์ให้กลายเป็นเกลือของโลหะโดยมีเกลือแกงเป็นตัวเร่งให้เกิดปฏิกริยา

          น้ำส้มสายชูและเกลือ เทน้ำส้มสายชูลงในภาชนะก้นตื้นๆที่ไม่ใช่โลหะ โดยจะเทน้ำส้มสายชูประมาณ 1 ส่วน 4 ของถ้วย จากนั้นใส่เกลือไปประมาณ 1 ช้อนโต๊ะแล้วคนให้เกลือละลายเข้ากับน้ำส้มสายชู นำเอาเหรียญที่เราต้องการทำความสะอาดไปแช่ โดยวางเหรียญให้ห่างกันเล็กน้อย ทิ้งไว้ประมาณ 5 นาที หรือตามความเหมาะสม เมื่อครบกำหนดให้นำเหรียญขึ้นมาล้างน้ำเปล่าและใช้กระดาษซับน้ำออกให้แห้ง เพียงเท่านี้ก็จะได้เหรียญที่แวววาวเหมือนใหม่แล้ว

          น้ำอัดลม วิธีง่ายๆเพียงแค่นำเหรียญไปแช่ในน้ำอัดลมทิ้งไว้ 1 - 2 ชั่วโมง โดยคนเหรียญเป็นระยะๆ จากนั้นก็นำเหรียญไปล้างในน้ำสะอาด สาเหตุที่น้ำอดลมทำความสะอาดเหรียญได้ก็เพราะในน้ำอัดลมมีกรดคาร์บอนิกซึ่งมีความเป็นกรดอ่อนๆนั่นเอง

         น้ำมะนาว ขั้นตอนก็คล้ายกับน้ำมะขามเปียก คือนำน้ำมะนาวมาผสมกับน้ำ จากนั้นนำเหรียญไปแช่ทิ้งไว้ 2-3 ชั่วโมง แล้วนำมาล้างด้วยน้ำเปล่าใช้กระดาษทิชชูหรือผ้าสะอาดซับน้ำออกจนแห้ง

ภาพที่ 4 ภาพสีของเหรียญจากการทำให้ขาวขึ้น
http://www.feedcliplive.com/

          วิธีที่กล่าวมาทั้งหมดนั้น ล้วนเป็นวิธีที่เราสามารถทำได้เองที่บ้านได้อย่างง่ายๆ ส่วนสาเหตุที่เหรียญกลับมาเหมือนใหม่ได้อีกครั้งเนื่องจาก สารแต่ละตัวที่ใช้มีสมบัติเป็นกรดอ่อน ซึ่งเมื่อทำปฏิกิริยากับเกลือจะสามารถกำจัดโลหะออกไซด์บนผิวของเหรียญไปได้นั่นเอง นอกจากนี้ก็ยังมีวิธีอื่นๆ อีกเช่น การใช้ผงขัดหรือน้ำยาทำความสะอาดโลหะโดยเฉพาะ  เป็นต้น หากเป็นเหรียญสะสมที่มีราคาแพงก็ไม่ควรใช้สารเคมีที่มีความรุนแรงในการทำความสะอาด เพราะอาจทำให้เหรียญนั้นเกิดความเสียหายได้ ดังนั้น เหรียญสะสมราคาแพงควรเก็บในสภาพเดิมจะดีทีสุด

แหล่งที่มา

เหรียญเก่า กลับมาแวววาวเหมือนใหม่ด้วยของใช้ในครัว.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560.จาก http://maanow.com/เรื่องน่ารู้/72-เหรียญเก่า.html.
เหรียญ ทำมาจากอะไร?.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560.จาก http://talk.mthai.com/topic/411933.
เหรียญ.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560.จาก https://th.wikipedia.org/wiki/เหรียญ.
การผุกร่อนของโลหะและการป้องกัน.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560.จาก https://web.ku.ac.th/schoolnet/snet5/topic9/metal.html.