jet lag อาการที่อาจเกิดขึ้นหลังจากการเดินทางไกล 

         หากเราต้องขึ้นเครื่องบินเพื่อเดินทางไกลไปต่างแดน อาการอย่างหนึ่งที่มักเกิดขึ้นกับนักเดินทางอยู่เสมอนั้น ก็คือ อาการ Jet Lag โดยอาการรวม ๆ คือภาวะการนอนไม่หลับ เมื่อไปถึงที่หมายปลายทางแล้ว หลายคนจะยังปรับตัวไม่ได้ มีความรู้สึกเหนื่อยไม่รู้หาย วิงเวียน หลงลืมไปชั่วขณะ หงุดหงิดง่าย อารมณ์เสียโดยไม่มีสาเหตุ กลางคืนนอนไม่หลับแต่กลางวันง่วงหงาวหาวนอน หากคุณกังวลและไม่อยากให้เกิดเหตุการแบบนี้ขึ้นกับคุณ วันนี้เรามีวิธีการป้องกันและแก้ไขดี ๆ มาฝากครับ

ภาพที่ 1 ภาพประกอบอาการเจ็ทแล็คจากการเปลี่ยนพื้นที่ทางสภาพแวดล้อม
ที่มา https://www.davidwolfe.com/beat-jet-lag-9-steps/

         อาการผิดปกติที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายยังปรับตัวในการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมใหม่ที่มีเวลา (time zones) แตกต่างไปจากเดิมไม่ได้ เมื่อช่วงเวลาเปลี่ยนกระทันหัน ร่ายกายจะปรับตัวยังไม่ทัน ทำให้มีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย เช่น นอนไม่หลับ มีความกังวล มีอาการซึมเศร้า มีความแปรปรวนของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย  ส่วนใหญ่อาการนี้เกิดขึ้นกับช่วงเวลที่แตกต่างกัน 12 ชั่วโมง ระหว่างสภาพแวดล้อมเดิม และสภาพแวดล้อมใหม่ 

          ทุกคนสามารถเกิดอาการนี้ได้ และพบว่า เด็ก ๆ จะสามารถปรับตัวได้ดีกว่าเมื่อมีอาการนี้  การรักษาอาการนี้มีวิธีการง่าย ๆ คือ การนอนพักผ่อนให้เต็มที่ แต่เนื่องด้วยในบางครั้งที่คุณเป็นนักธุรกิจหรือนักท่องเที่ยวที่ไม่มีเวลามากนัก  การจะนอนพักเฉย ๆ และทิ้งเวลาหลายวันให้สูญเปล่าคงเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก จึงต้องหาวิธีป้องกันหรือบรรเทาอากาไม่ให้เกิดขึ้น หรือให้เกิดน้อยที่สุด  

เมลาโทนินเพื่อบรรเทาอาการ jet lag

           เมลาโทนิน (Melatonin) ฮอร์โมนสำคัญที่ร่างกายหลั่งออกมาในตอนกลางคืน ซึ่งช่วยทำให้เรานอนหลับ  ส่วนในช่วงกลางวันเมื่อเริ่มมีแสงสว่าง ระดับเมลาโทนินจะลดลง ทำให้เรารู้สึกตัวในตอนเช้า จากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากอาการ jet lag นี้ การรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ใช้เมลาโทนินเป็นองค์ประกอบหลัก จะสามารถช่วยบรรเทาหรือรักษาอาการ jet lag ให้ดีขึ้นได้  แต่ทั้งนี้ก็ต้องระมัดระวังการอาการไม่พึงประสงค์จากการกินเมลาโทนินด้วยเช่นกัน เช่น ความดันโลหิตสูง, ปอดบวม, มึนงง, สับสน, นอนหลับไม่สนิท, โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke), อาการทางระบบทางเดินหายใจ, อาการซึมเศร้า, ปวดศีรษะ, อาการทางระบบทางเดินอาหาร

         กลุ่มคนที่ควรหลีกเลี่ยงการให้เมลาโทนินในร่างกาย

1. ผู้หญิงท้อง แม่ที่กำลังเลี้ยงลูกด้วยนม
2. คนที่เป็นโรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรง (Severe allergies) หรือโรคภูมิคุ้มกันผิดปกติ (Autoimmune disease) (เนื่องจากเมลาโทนินออกฤทธิ์กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน)
3. ผู้ป่วยในโรคมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน เช่น โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma), โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia)
4. เด็กที่สุขภาพดีแข็งแรง (เนื่องจากมีการหลั่งเมลาโทนินในปริมาณสูงอยู่แล้ว)
5. ผู้หญิงที่เตรียมพร้อมที่จะตั้งท้อง (เนื่องจากเมลาโทนินในขนาดสูงอาจแสดงฤทธิ์เหมือนยาคุมกำเนิด)

สิ่งที่ควรทำระหว่างเดินทาง

1. ดื่มน้ำมาก ๆ เลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หรือน้ำอัดลม
2. ออกกำลังกายบ้างโดยการลุกขึ้นยืนหรือเดิน หรืออาจจะบริหารร่างกายอยู่กับที่นั่ง
3. ไม่รับประทานอาหารมากเกินไป
4. ถ้าเป็นเที่ยวบินไกลๆ ที่มีช่วงจอดแวะกลางทาง ควรล้างหน้าล้างตาให้สดชื่น 

      ทางที่ดีเราควรเตรียมพร้อมร่างกายโดยการเตรียมตัวสู้อาการ jet lag ด้วยวิธีธรรมชาติ เช่น จัดการธุระต่าง ๆ ให้เรียบร้อยจะได้ไม่มีความวิตกกังวลติดค้างในสมอง นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอไม่ดื่มสุราหรือเครื่องดื่มมีแอลกอฮอล์ในช่วงวันก่อนเดินทาง ให้ปรับช่วงเวลานอนและตื่นให้ใกล้เคียงกับเวลาที่จุดหมายปลายทางสัก 2-3 วันก่อนออกเดินทาง

แหล่งที่มา

รองศาสตราจารย์ วิมล ศรีศุข .บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน เจ็ทแลค (Jet lag) เพลียเพราะบินไกลกินเมลาโตนินอย่างไรให้ได้ผล.สืบค้นเมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 2560. จาก http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/285/แก้เจ็ทแลค-Jet-lag-ด้วยเมลาโตนิน.

นพ.มานพ จิตต์จรัส.เจทแลค อาการเมาเวลาเหตุการบิน (Jet Lag).สืบค้นเมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม 2560. จาก http://haamor.com/th/เจทแลค