กลุ่มของสารเคมีกำจัดแมลง
ก่อนหน้านี้เราเคยพูดถึงเรื่องแมลงดื้อ หรือความต้านทานต่อสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ก็เลยทำให้อยากอธิบายเพิ่มเกี่ยวกับการจำแนกกลุ่มหรือประเภทของสารเคมีกำจัดศัตรูพืช เพื่อเป็นแนวทางในการรับมือเกี่ยวกับปัญหาแมลงดื้อยาสารเคมีอีกทางหนึ่งด้วย
ภาพ การใช้สารเคมีกำจัดแมลง
ที่มา https://pixabay.com/th , wuzefe
สารเคมีในทางการเกษตรโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ในการจำกัดศัตรูพืช สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายประเภท
แบ่งกลุ่มของสารเคมีตามกลุ่มของสิ่งมีชีวิต
- สารเคมีกำจัดแมลง
- สารป้องกันกำจัดวัชพืช
- สารป้องกันกำจัดเชื้อรา
- สารกำจัดหนูและสัตว์แทะ
แบ่งกลุ่มของสารเคมีตามกลุ่มตามลักษณะทางเคมี
ซึ่งแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้
1. กลุ่มสารอินทรีย์
สารสังเคราะห์ที่มีส่วนผสมของธาตุคาร์บอน ไฮโดรเจน คลอรีน ออกซิเจน กำมะถัน ฟอสฟอรัส และไนโตรเจน เป็นต้น ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ เช่น
สารเคมีกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟต
เป็นสารที่มีธาตุฟอสฟอรัสเป็นส่วนประกอบ ออกฤทธิ์ทำให้แมลงตายโดยการสัมผัสและดูดซึมเข้าสู่ตัวแมลง สารในกลุ่มนี้ เช่น ไดคลอร์วอส หรือดีดีวีพี ไดอะซินอน มาลาไทออน คลอร์ไพริฟอส เทเมฟอส เป็นต้น
สารเคมีกลุ่มออร์กาโนคลอรีน
เป็นสารสังเคราะห์ เรียกอีกอย่างว่า คลอริเนเตตไฮโดรคาร์บอน มีธาตุไฮโดรเจน คาร์บอน และคลอรีนเป็นส่วนประกอบ มีคุณสมบัติดูดซึมผิวหนังได้ดี ออกฤทธิ์ต่อการทำงานของระบบประสาทของแมลง สารเคมีกลุ่มนี้มีความเป็นพิษเฉียบพลันต่ำแต่เกิดพิษเรื้อรังในระยะยาว คือตกค้างในธรรมชาติอยู่นานซึ่งทำให้มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอื่น ลักษณะเป็นผลึกสีขาว ไม่มีกลิ่น
สารเคมีกลุ่มคาร์บาเมต
เป็นสารที่มีธาตุไนโตรเจนเป็นส่วนประกอบ มีคุณสมบัติเป็นพิษต่อระบบประสาทอย่างรุนแรง มีฤทธิ์ตกค้างนานและมีพิษคล้าย สารกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟต สารในกลุ่มนี้ เช่น คาร์โบฟูราน โพรพอกเซอร์ คาร์บาริล เบนไดโอคาร์บ เป็นต้น
สารเคมีกลุ่มไพรีทรอยด์สังเคราะห์
เป็นสารสังเคราะห์ที่มีการสังเคราะห์แทนสารไพรีทรินส์ที่สกัดจากพืชในกลุ่มเดียวกับต้นเก็กฮวย และดอกเบญจมาศ ที่มีคุณสมบัติที่ไม่ทนต่อแสง สารในกลุ่มนี้ เช่น อัลเลทริน ไบโออัลเลทริน ไบโอเรสเมทริน ไซเพอร์เมทริน เพอร์เมทริน ไซฟลูทริน เป็นต้น สารไซฟูทริน หรือไซเพอร์เมทรินที่ใช้ในการกำจัดแมลงสาบและมด สารเคมีชนิดนี้ส่วนใหญ่เป็นพิษสูงต่อสัตว์น้ำ ผึ้ง และสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังบางชนิด
สารเคมีกลุ่มคลอโรนิโคตินิล
เป็นสารที่ออกฤทธิ์คล้ายนิโคติน มีคุณสมบัติดูดซึม มีพิษในแบบสัมผัสและการกัดกิน ไม่ขับไล่แมลง ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท กำจัดแมลงได้ทั้งการ สารในกลุ่มนี้ เช่น อิมิดาโคลพริด เป็นต้น
สารเคมีกลุ่มเฟนนีลไพราโซล
เป็นสารเคมีที่มีคุณสมบัติดูดซึม มีพิษในแบบสัมผัสและการกัดกิน กิน สารในกลุ่มนี้ เช่น ฟิโพรนิล เป็นต้นใช้ในการแก้ไขแมลงที่มีความต้านทานต่อสารเคมีกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟต คาร์บาเมต และไพรีทรอยด์สังเคราะห์
สารกำจัดหนู
ประเภทที่ออกฤทธิ์เร็ว เป็นสารพิษเฉียบพลันทำลายระบบประสาทส่วนกลาง ตับ ไต และหัวใจ มีลักษณะเป็นผงสีดำเทา และมัน ไม่ละลายน้ำ ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ เช่น ซิงค์ฟอสไฟด์ เป็นต้น
ประเภทที่ออกฤทธิ์ช้า เป็นสารต้านการแข็งตัวของเลือด แบ่งเป็น 2 กลุ่ม
กลุ่มแรกคือ First-generation anticoaggulant เป็นสารพิษที่หนูจะต้องได้รับพิษหลายครั้งจนพิษเข้าไปสะสมในร่างกายจนเกิดอาการเลือดไม่แข็งตัวและตกเลือดที่อวัยวะภายใน ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ เช่น วอร์ฟาริน
กลุ่มที่สองคือ Second-generation anticoagulant เป็นสารพิษที่พัฒนาขึ้นมาใช้แทนแมลงที่มีการต้านทานสารในกลุ่มแรก เป็นสารที่ออกฤทธิ์เร็วตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้รับสาร ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ เช่น โบรดิฟาคูม โบรมาไดโอโลน โฟลคูมาเฟน ไดเฟนาคูม เป็นต้น
2. กลุ่มสารอนินทรีย์
สารประกอบแร่ธาตุที่ไม่มีคาร์บอนในโมเลกุล มีความเสถียรมาก ไม่ระเหย ละลายน้ำได้ดี ซึ่งถือว่าเป็นสารประกอบชนิดรุนแรงมีผลต่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเป็นอย่างมาก ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ เช่น สารประกอบของสารหนู ไซยาไนด์ ปรอท และแทลเลียม เป็นต้น
3. กลุ่มสารสกัดจากธรรมชาติ
เป็นสารที่สกัดจากธรรมชาติโดยตรง ตัวอย่างสารเคมีชนิดนี้ สารสกัดจาก ต้นตะไคร้หอม โล่ติ๊น สะเดา เป็นต้น
สารเคมีทั้งหมดขั้นต้นต่างก็เป็นสารเคมีมีพิษทีมีอันตรายไม่ใช่แต่ศัตรูพืชอย่างแมลงเท่านั้น ยังมีอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตอื่น เช่น คน สัตว์เลี้ยง พืชบางชนิด ทั้งนี้ก็ควรศึกษาการใช้งาน ตลอดจนอันตรายจากสารพิษ เช่น การได้รับพิษ กลไกการออกฤทธิ์ การแก้พิษ และการป้องกันอันตรายจากสารพิษไว้ด้วย
แหล่งที่มา
Dr.Chaiwat Chanpitak. วิธีปราบแมลงที่เรียกกันติดปากว่า "แมลงดื้อยา" หรือถ้าให้เป็นวิชาการหน่อยก็คือ แมลงที่สร้างความต้านทานต่อสารเคมี. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
http://dr-chaiwat-chanpitak.blogspot.com/2016/08/1.html
รู้จักสารเคมีกำจัดแมลง (Chemical knowledge). สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
https://www.greenbestproduct.com/15469210/รู้จักสารเคมีกำจัดแมลง-chemical-knowledge
ทำไมแมลงจึงดื้อยา. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
http://www.thaipan.org/node/30
นานาสาระสารเคมีกำจัดศัตูพืช. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
http://www.thaipan.org/node/324
ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสิ่งเป็นพิษ. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=307
สารเคมีกำจัดหนู. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2561, จาก
http://www.fda.moph.go.th/sites/Hazardous/KM_Factsheet/13. สารเคมีกำจัดหนู.pdf