สิ่งรอบตัวที่เราอาจจะคุ้นเคยอาจทำให้เรามองเป็นภาพรวม ๆ และให้คำจำกัดความกับสิ่งเหล่านี้ว่าคือ สิ่งแวดล้อม แต่ในขณะเดียวกัน มุมหนึ่งทางด้านการศึกษา เราอาจเรียกสิ่งเหล่านี้ได้ว่า ภูมิศาสตร์ (Geography) ซึ่งเป็นการศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับคุณลักษณะเฉพาะ ของสถานที่ที่ปรากฏอยู่บนพื้นผิวโลกนั่นเอง ซึ่งเป็นศาสตร์อีกแขนงหนึ่งที่มีความสนุกและน่าสนใจเป็นอย่างมาก เพราะจะเห็นได้ว่า ภูมิศาสตร์และการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ไม่ว่ามนุษย์เปลี่ยนแปลงหรือภูมิศาสตร์เปลี่ยนแปลง ความสัมพันธ์ของทั้งสองสิ่งมีความสัมพันธ์กัน ลองติดตามอ่านกันได้ในบทความนี้

ภาพที่ 1 แผนที่
ที่มา https://pixabay.com, MabelAmber

          ภูมิศาสตร์ (Geography) เป็นศาสตร์ที่มุ่งเน้นการศึกษา คุณลักษณะ การจัดวาง  และความสัมพันธ์ รวมไปถึงเหตุการณ์ การเปลี่ยนแปลง โดยอาจให้ความสำคัญไปที่ “พื้นที่และบริเวณต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก”  โดยเฉพาะ แต่ก็ยังรวมไปถึงสิ่งแวดล้อมโดยรอบด้วยเช่นเดียวกัน

          ด้วยเหตุที่ว่า มันคือการศึกษาสิ่งหนึ่งที่นักภูมิศาสตร์ให้ความสำคัญรูปแบบแบบการเปลี่ยนแปลงของที่ต่าง ๆ บนโลก  ความสนุกและน่าสนใจมันอยู่ตรงนี้ที่ว่า รูปแบบการเปลี่ยนแปลงนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร  และในความที่เราเป็นมนุษย์ ก็เลยทำให้มีความอยากที่จะศึกษาหาคำตอบ ว่าความสัมพันธ์ทางด้านพื้นที่ การตั้งถิ่นฐาน และการอยู่อาศัยของคนเกี่ยวข้องกันอย่างไร

          เราอาจกล่าวได้ว่า มนุษย์เป็นศูนย์กลางทางภูมิศาสตร์ ไม่ว่าพื้นที่จะเป็นอย่างไร มนุษย์ก็ยังสามารถสร้างสังคมมนุษย์ในดินแดนต่าง ๆ ได้  ภูมิศาสตร์จึงสะท้อนลักษณะทางกายภาพเช่นวัฒนธรรมของคนในพื้นที่นั้น  ๆ ได้เป็นอย่างดี

          เมื่อการหาคำตอบและการศึกษาพื้นที่หรือภูมิศาสตร์เป็นสิ่งที่น่าสนใจของมนุษย์ การตรวจสอบการสำรวจและศึกษาสิ่งที่อยู่บนพื้นผิวโลก และบรรยากาศของโลกก็เกิดขึ้น  ทำให้เรื่องนี้เป็นเรื่องน่าสนุกขึ้นมาทันที เพราะในกิจกรรมเหล่านี้ ก็ทำให้เกิดเครื่องมือต่าง ๆ เกิดขึ้นมามากมาย เพื่อสนับสนุนการทำงานเพื่อตรวจสอบและบันทึกข้อมูลทางด้านภูมิศาสตร์ ทั้งทางด้านข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลทางคุณภาพ เช่น การกำหนดพิกัดบนพื้นผิวโลก การวัดทิศทางการเก็บข้อมูลภาคสนาม ในพื้นที่ต่าง ๆ หรือใช้เป็นเครื่องมือประกอบการเรียนรู้ในห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับภูมิศาสตร์ เช่น   แผนที่ (Map)  , ภาพถ่ายทางอากาศ (Aerial Photography) ,ภาพจากดาวเทียม (Satellite Imagery) , ลูกโลกจำลอง (globe) , เข็มทิศ (Compass) ,เครื่องมือวัดพื้นที่ (Planimeter) และ กล้องสามมิติ (Stereoscope)  เป็นต้น

          จากทั้งหมดที่กว่าไปนั้นก็ทำให้เห็นว่า การศึกษาทางด้านภูมิศาสตร์ที่มีเรื่องราวความสัมพันธ์ และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ เป็นสิ่งที่ดูแล้วทำให้เกิดการอยากที่จะเรียนรู้ มีความน่าสนุกและน่าสนใจไม่น้อยเลยใช่ไหม เพราะมันคือการศึกษาโลกของเรา ไม่ว่าจะเป็นดิน น้ำ อากาศ อีกทั้งใต้ดิน บนฟ้าและทุกสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา และเกี่ยวข้องในชีวิตประจำวันของพวกเรา แน่นอน! ในโอกาสต่อ ๆ ไปผู้เขียนจะพยายามหาข้อมูลเกี่ยวกับการใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ต่าง ๆ ที่กล่าวไป มานำเสนอให้อ่านกัน

แหล่งที่มา

เอกสารประกอบการเรียนรายวิชา ส 30103 ภูมิศาสตร์ เรื่องความรู้เบื้องต้น เกี่ยวกับ ภูมิศาสตร์ ชั้น ม.5 โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ .ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ . สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2562 . จาก https://social.mwit.ac.th/files/55_1_doc_30106_1.pdf

ภูมิศาสตร์ . สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2562 . จาก http://www.digitalschool.club/digitalschool/social1_1_1/social1_5/more/page01.php

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ สืบค้นเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2562 . จาก http://www.bangkokgis.com/giselearning/course/index.php?categoryid=6