หลายคนคงเคยได้ยินชื่อ “อาเบลไพร์ซ” (Abel Prize) กันมาบ้าง รางวัลที่เรียกได้ว่า เป็นรางวัลสูงสุดสำหรับสาขาคณิตศาสตร์ และเป็นรางวัลที่มีเกียรติระดับรางวัลโนเบลสาขาคณิตศาสตร์ ซึ่งจะมอบให้แก่นักคณิตศาสตร์ผู้มีผลงานดีเด่นในแต่ละปี รางวัลนี้มีความเป็นมาอย่างไรนั้น ติดตามอ่านได้ในบทความนี้

ภาพ Abel Prize logo
ที่มา: http://www.royalcourt.no/nyhet.html?tid=115674 , https://th.wikipedia.org/wiki/ไฟล์:Abel_Prize_logo.jpg

          Abel Prize เป็นรากศัพท์ที่มีที่มาจากภาษานอร์เวย์ ก็เพราะว่ารางวัลนี้เป็นรางวัลที่มอบโดยสมเด็จพระราชาธิบดีแห่งนอร์เวย์ ส่วนชื่อรางวัลมีที่มาจากชื่อนักคณิตศาสตร์คนสำคัญที่มีชื่อเสียงของชาวนอร์เวย์ที่มีชื่อว่า นีลส์ เฮนริก อาเบล (Neils Henrik Abel) เป็นหนึ่งในนักคณิตศาสตร์ที่มีผลงานโดดเด่นที่สุดในคริสต์ศตวรรษที่ 19 และเป็นผู้ก่อตั้งทฤษฎีที่เรียกว่าฟังก์ชันรูปไข่

         นักคณิตศาสตร์ชาวนอร์เวย์ชื่อ โซฟัส ลี (Sophus Lie) ได้ริเริ่มการมอบรางวัลอาเบลไพร์ซ รางวัลนี้ขึ้นมา จากโอกาสครบรอบ 100 ปี ชาตกาลของอาเบล  เพราะด้วยเหตุที่ว่า ทราบมาว่ารางวัลโนเบลจะไม่มีสาขาคณิตศาสตร์อีกต่อไปแล้ว แต่ความคิดในการมอบรางวัลนี้ก็ต้องยุติไปในที่สุด เมื่อโซฟัส ลี ได้เสียชีวิตไป และจากเหตุการณ์แยกตัวของสหภาพสวีเดน-นอร์เวย์

         อย่างไรก็ตามแนวคิดมอบรางวัลนี้ถูกเสนอขึ้นมาอีกครั้งหนึ่งโดยรัฐบาลนอร์เวย์ ซึ่งประกาศว่าในปี ค.ศ. 2002 จะมีการมอบรางวัลนี้เป็นครั้งแรก เพื่อเป็นเกียรติแก่โอกาสครบรอบ 200 ปี ชาตกาลของอาเบล (แต่มีพิธีมอบจริง ๆ ในปี 2003) โดยนักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศส Jean-Pierre Serre เป็นผู้ที่ได้รับรางวัลนี้เป็นคนแรก

        ช่วงเวลาการคัดเลือกผู้ได้รับรางวัลนี้จะมีขึ้นในช่วงเดือนมีนาคมของทุกปี โดยการคัดเลือกจากคณะกรรมการที่ประกอบด้วยนักคณิตศาสตร์ผู้มีคุณวุฒิมีความรู้มีความสามารถจากนานาชาติ 5 คน ที่ถูกแต่งตั้งมาจากสหภาพคณิตศาสตร์นานาชาติ (IMU) และสมาคมคณิตศาสตร์แห่งชาติยุโรป (EMS)

        สำหรับรางวัลจะประกอบไปด้วย โล่และเงินจำนวน 6 ล้านโครน หรือประมาณ 31 ล้านบาท ทั้งนี้เงินรางวัลนี้ จะถูกจัดสรรมาจากกองทุนโดยคณะผู้บริหารที่เลือกมาจากสถาบันการศึกษาวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์แห่งนอร์เวย์ 200 ล้านโครเนอร์นอร์เวย์ (ประมาณ 23 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ)

        อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการคัดเลือกสามารถเลือกบุคคลที่เหมาะสมคนใดก็ได้ แต่ไม่มีสิทธิ์เลือกตัวเอง ผู้ที่ถูกเสนอชื่อจะต้องเป็นบุคคลที่ยังมีชีวิตอยู่ แต่หากผู้ที่ได้รับรางวัลเสียชีวิตหลังการประกาศชื่อ จะมีการมอบรางวัลให้ในภายหลัง ผลการตัดสินจะมาจากสถาบันการศึกษาวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์แห่งนอร์เวย์ ภายใต้การแนะนำจากคณะกรรมการรางวัลอาเบล ซึ่งมีทั้งชาวนอร์เวย์และชาติอื่น ๆ รวมอยู่ด้วย

        ในส่วนของผู้ได้รางวัลนี้ ก็ล้วนแล้วแต่เป็นผู้มีความรู้ความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์ด้วยกันหมดทั้งสิ้น ไว้ในโอกาสต่อไป ผู้เขียนจะหาข้อมูลเพิ่มเติมมานำเสนอให้ได้อ่านในโอกาสต่อไป

แหล่งที่มา

รางวัลอาเบล. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2562 . จาก https://th.wikipedia.org/wiki/รางวัลอาเบล

Math Miscellany. สืบค้นเมื่อ 12 เมษายน 2562 . จาก https://cyusuf.wordpress.com/miscellaneous/