กิจกรรมคณิตศาสตร์ที่เน้นทักษะกระบวนการ 

                                                                                                                                                                                                      

 “คณิตศาสตร์มีบทบาทสำคัญยิ่งต่อการพัฒนาความคิดมนุษย์ ทำให้มนุษย์มีความคิดสร้างสรรค์ คิดอย่างมีเหตุผล เป็นระบบ ระเบียบ มีแบบแผน สามารถวิเคราะห์ปัญหาและสถานการณ์ได้อย่างถี่ถ้วนรอบคอบ ทำให้สามารถคาดการณ์ วางแผน ตัดสินใจ และแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม” 
(สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 2545)

            การจัดการเรียนการสอนคณิตศาสตร์ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551  นอกจากมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ทั้ง 5 สาระ ได้แก่ จำนวนและการดำเนินการ  การวัด  เรขาคณิต  พีชคณิต  การวิเคราะห์ข้อมูลและความน่าจะเป็น แล้ว  ผู้เรียนต้องมีทักษะ/กระบวนการทางคณิตศาสตร์   ซึ่งเป็นความสามารถในการนำความรู้ทางคณิตศาสตร์ไปใช้ในงานหรือในชีวิตจริง โดยหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ กำหนดให้ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ เป็นสาระหนึ่งในสาระที่เป็นองค์ความรู้ของกลุ่มสาระคณิตศาสตร์ทั้ง 6 สาระ  ทั้งนี้ทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ ที่ระบุในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ได้แก่
1. การแก้ปัญหา (Problem Solving)
2. การให้เหตุผล (Reasoning)
3. การสื่อสาร (Communication)
4. การเชื่อมโยง (Connection)
5. การคิดสร้างสรรค์ (Creativity)

ในการเสริมสร้างทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ให้แก่ผู้เรียน   ครูคณิตศาสตร์สามารถให้นักเรียนทำกิจกรรมที่พัฒนาทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์  ทั้งในห้องเรียนและนอกห้องเรียน  โดยเลือกกิจกรรมให้เหมาะสมกับพื้นฐานความรู้  และวุฒิภาวะของนักเรียน  ในที่นี้จะนำเสนอตัวอย่างกิจกรรมที่พัฒนาทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร์ที่ใช้ในการประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์– คณิตศาสตร์ในโรงเรียนครั้งที่ 19 (วทร.19 )    เพื่อครูสามารถนำไปใช้จัดกิจกรรมให้กับนักเรียนในชั้นเรียน

 
กิจกรรมที่ 1    เกมจิ๊กซอว์

 เกมจิ๊กซอว์เป็นเกมที่พบได้ทั่วไป และสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้กับเนื้อหาคณิตศาสตร์อย่างหลากหลาย   กิจกรรมนี้เป็นตัวอย่างการนำเกมจิ๊กซอว์มาใช้เป็นกิจกรรมการเรียนการสอนคณิตศาสตร์

อุปกรณ์

จิ๊กซอว์จำนวน 7 ชิ้น  ดังรูป

วิธีเล่น
 
ให้นำชิ้นส่วนจิ๊กซอว์มาต่อกันลงในตารางต่อไปนี้   โดยให้ตัวเลข 1 อยู่ติดกับ 2, 3 อยู่ติดกับ 4 และ 5 อยู่ติดกับ 6

ประเด็นชวนคิด

1. ท่านคิดว่ากิจกรรมนี้ใช้ความรู้คณิตศาสตร์เรื่องใดบ้าง
2. ท่านคิดว่าสามารถนำเกมจิ๊กซอว์ ไปใช้ในการสอนเนื้อหาใดได้อีกบ้าง
3. ท่านใช้ทักษะ/กระบวนการทางคณิตศาสตร์ใดบ้าง ในการทำกิจกรรมนี้

จากกิจกรรมนี้  จะเห็นว่านักเรียนอาจใช้ความรู้เรื่องการแปลงทางเรขาคณิตมาอธิบายระหว่างการทำกิจกรรม   โดยนักเรียนจำเป็นต้องมีทักษะการเชื่อมโยงเพื่อต่อจิ๊กซอว์ให้สมบูรณ์  นอกจากนี้  ในบทบาทของครูผู้สอนอาจใช้ทักษะการเชื่อมโยงความรู้ภายในสาระ  ในการประยุกต์กิจกรรมนี้ไปใช้ในการเรียนการสอนเรื่องอื่นๆได้  เช่น เซต  การแยกตัวประกอบพหุนาม  อัตราส่วนตรีโกณมิติ  เรขาคณิตวิเคราะห์ 

 
เฉลยเกมจิ๊กซอว์