หลักสูตร

วิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ (ESS) 

โดย มลุลี พรโชคชัย นักวิชาการโครงการ GLOBE

---

ปัจจุบันโลกมีการเคลื่อนไหวและเปลี่ยนแปลงไปอยู่ตลอดเวลา ภาวะโลกร้อน น้ำท่วม ภัยแล้ง แผ่นดินถล่ม แผ่นดินไหว หรือพายุฝนต่างๆ ที่เกิดขึ้น ล้วนแล้วแต่เป็นปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงของโลกทั้งสิ้น ซึ่งปัจจัยที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของโลกที่สำคัญก็คือ การสูญเสียความสมดุลของระบบต่างๆ ของโลกนั่นเอง

<!--[endif]-->

โลก มีองค์ประกอบหลักที่สำคัญ 4 ส่วนด้วยกัน คือ พื้นดิน (Lithosphere) พื้นน้ำ (Hydrosphere) บรรยากาศ (Atmosphere) และสิ่งมีชีวิต (Biosphere) องค์ประกอบหลักทั้ง 4 นี้ มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มีกระบวนการต่างๆ ที่ทำงานสลับซับซ้อน และแต่ละกระบวนการก็มีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกันอย่างสมดุล เมื่อกระบวนการใดกระบวนการหนึ่งเสียสมดุลไป จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อกระบวนการอื่นๆ และทำให้ระบบต่างๆ ของโลกเสียความสมดุลไป ทำให้เกิดปรากฏการณ์

ภัยพิบัติทางธรรมชาติ และปัญหาสิ่งแวดล้อมที่สำคัญๆ หลายๆ ปัญหาตามมา เกิดผลกระทบที่รุนแรงทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สิน ตลอดจนเศรษฐกิจและสังคมโลกเป็นอย่างมาก ดังนั้น การศึกษาโลกทั้งระบบ จึงมีความสำคัญมาก

                           

รูปที่ 1 : แผนภาพความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบของโลกในธรรมชาติ

ทำวิจัยนั้น มีการนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์อภิปรายหาความสัมพันธ์ สรุปความรู้ และนำเสนองานวิจัยแลกเปลี่ยนผลการศึกษากับคนอื่นๆ โดยมีครูคอยกระตุ้นและให้คำแนะนำในการทำกิจกรรมทั้งหมด ข้อมูลความรู้ที่ได้จากการทำวิจัยหรือสิ่งที่นักเรียนค้นพบ อาจนำไปสู่ข้อสงสัยหรือคำถามใหม่ที่จะนำไปสู่การทำงานวิจัยต่อไปในอนาคต กระบวนการเรียนรู้แบบนี้จะทำให้นักเรียนได้เรียนรู้และเข้าใจโลกธรรมชาติด้วยตัวเอง รู้ว่าอะไรคือสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงและจะปกป้องแก้ไขได้อย่างไรอย่างถูกต้องและเหมาะสม

จากกระบวนการเรียนรู้ดังกล่าวสสวท. มีความคาดหวังสูงสุดว่า นักเรียนจะได้รับการพัฒนาความเป็นนักวิทยาศาสตร์ในตัวของนักเรียนเพื่อเรียนรู้และเข้าใจความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตน และสามารถนำความรู้ที่ได้ไปต่อยอดเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตนกับสิ่งแวดล้อมทั้งโลกเป็นโลกทั้งระบบ ซึ่งนำไปสู่การศึกษาค้นคว้าวิจัยในระดับที่กว้างและลึกพอที่จะสามารถช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับโลกได้ พร้อมทั้งยังสามารถช่วยหาแนวทางในการอนุรักษ์ทรพัยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้มให้คงอยู่ได้อย่างถูกต้อง แท้จริงและยั่งยืนตลอดไป

สื่อการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบประกอบด้วย..
· หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์โลกธรรมชาติ ช่วงชั้นที่ 2 (ประถมศึกษาปีที่ 4 – 6)
· หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ ช่วงชั้นที่ 3 (มัธยมศึกษาตอนต้น)
· ซีดีคู่มือครูและหลักวิธีดำเนินการตรวจวัดสิ่งแวดล้อม
· ซีดีคู่มือครูและหลักวิธีดำเนินการตรวจวัดสิ่งแวดล้อม

รูปที่ 3 สื่อการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ

ดูรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักสูตร ได้ที่ http://globethailand.ipst.ac.th/esscurriculum
หรือ ติดต่อที่ โครงการ GLOBE สสวท. 924 ถนนสุขุมวิท คลองเตย กรุงเทพฯ 10110 
โทรศัพท์: 02-392-4021 ต่อ 1121, 1124, 1128 โทรสาร: 02-382-3239 Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.