ปัจจุบันประชาชนบริโภคน้ำดื่มจากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญมากขึ้น ด้วยความที่ราคาถูก หาง่ายและสะดวกสบาย  อีกอย่างเพราะเชื่อว่าน้ำดื่มจากตู้แบบหยอดเหรียญมีคุณภาพเทียบเท่ากันน้ำดื่มในบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิท ซึ่งไม่เป็นความจริงเท่าไหร่นัก เพราะน้ำดื่มในบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิทจะมีการควบคุมคุณภาพจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)  ทั้งนี้จากการเก็บตัวอย่างน้ำจากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญในพื้นที่กรุงเทพมหานคร เทศบาลนคร และเทศบาลเมือง โดยปี 2561 มีผ่านเกณฑ์คุณภาพน้ำประปาดื่มได้ร้อยละ 68.59 สูงขึ้นจากปี 2557 ที่มีเพียงร้อยละ 40.9 จากข้อมูลดังกล่าว พบว่าคุณภาพน้ำมีแนวโน้มดีขึ้น แต่ก็ถือว่าคุณภาพยังไม่เพียงพอที่จะแนะนำ เรามาดูข้อมูลที่จะนำเสนอกันต่อไปนี้ดีกว่า เพื่อประกอบการตัดสินใจว่า น้ำดื่มจากตู้ยอดเหรียญยังปลอดภัยพอที่จะดื่มดีหรือไม่

ภาพตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญ
ที่มา https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/628259

           ปัญหาหลักที่ทำให้คุณภาพน้ำจากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญไม่ผ่านเกณฑ์ คือ ปนเปื้อนแบคทีเรีย เนื่องจากไม่มีการดูแลรักษาความสะอาด และขาดการบำรุงรักษาคุณภาพน้ำภายในตู้ เช่น ไม่ล้างไส้กรอง ไม่เปลี่ยนไส้กรอง เป็นต้น หากพบตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่ไม่มีคุณภาพ หรือน้ำไม่สะอาด สามารถแจ้งไปยังราชการส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ ให้เข้ามาตรวจสอบได้ และผู้ประกอบการท่านใดไม่ยื่นขออนุญาตประกอบกิจการ มีความผิดฐานประกอบกิจการโดยไม่ได้รับอนุญาตตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข

          ที่น่าสนใจคือ ทางกรมอนามัยยืนยันด้วยตัวเองว่า สถิติคุณภาพน้ำของปี 61 ดีขึ้นแล้ว แต่สังคมกลับตั้งคำถามถึงเปอร์เซ็นต์ความปลอดภัยว่า ผ่านเกณฑ์มาตรฐานน้อยเกินไปหรือเปล่า เพราะจากข้อมูลบ่งบอกชัดเจนว่า คุณภาพน้ำจากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่ได้มาตรฐานนั้น มี 68.59 เปอร์เซ็นต์ ส่วนที่เหลืออีก 31.41 เปอร์เซ็นต์ ยังคงเป็นตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่ไร้มาตรฐานเหมือนเดิม แล้วอย่างนี้ผู้บริโภคยังจะไว้วางใจได้อยู่ไหม ว่าตัวเองจะไม่ใช่คนใน 31.41 เปอร์เซ็นต์นั้น ที่ต้องเอาชีวิตไปเสี่ยงกับโรคต่างๆ อีกทั้งในสื่อสังคมออนไลน์ยังร้องขอให้ตรวจสอบ ซึ่งเกิดขึ้นทั้งในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด

           อย่างไรก็ตาม หากพบตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่ไม่มีคุณภาพ มีสภาพชำรุด หรือสงสัยว่าน้ำที่ได้จากตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญนั้น ไม่สะอาดหรือสงสัยว่าอาจมีการปนเปื้อนของเชื้อโรค สามารถแจ้งไปยังราชการส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ให้เข้ามาตรวจสอบและดูแลได้ เนื่องจากเป็นอำนาจหน้าที่โดยตรงของราชการส่วนท้องถิ่น ในการควบคุมกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพตามกฎหมายการสาธารณสุข

ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญตรวจสอบก่อนใช้

• ควรเลือกใช้บริการตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่ได้มาตรฐาน โดยสังเกตสภาพของตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญทั้งภายในและภายนอก ตัวตู้จะต้องสะอาด ไม่สกปรก ทำจากวัสดุที่แข็งแรง ทนทาน ไม่ผุกร่อนหรือเป็นสนิม จุดติดตั้งต้องมีความสะอาดโดยรอบ ตั้งอยู่บนพื้นที่เหมาะสม

• ต้องไม่ตั้งอยู่ใกล้สถานที่ทิ้งขยะหรือสิ่งปฏิกูล ช่องรับน้ำภายในตู้ต้องสะอาด มีฝาปิดมิดชิดไม่เป็นคราบสกปรก ปราศจากฝุ่นละอองและคราบอื่นใดๆ หัวจ่ายน้ำต้องเป็นวัสดุที่เหมาะสม เช่น สเตนเลส ไม่ควรเป็นท่อพลาสติกหรือสายยาง และที่สำคัญต้องสะอาดไม่เป็นตะไคร่หรือมีสิ่งสกปรกบริเวณหัวจ่ายน้ำ สังเกตสี กลิ่นและรสชาติของน้ำ จะต้องไม่ผิดปกติจากที่เคยใช้เป็นประจำ ด้านหน้าของตู้ต้องติดฉลากแสดงการแนะนำการใช้งาน รวมทั้งมีสติ๊กเกอร์การตรวจรับรองที่มีมาตรฐานที่น่าเชื่อถือ และต้องระบุชื่อผู้ตรวจ ชื่อบริษัท วันเวลาที่มาตรวจอย่างชัดเจน

• เลือกใช้ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญที่สะอาด ปลอดภัย โดยสังเกตสติกเกอร์ของ กทม. ที่ติดข้างตู้ว่าเป็นตู้ที่ได้รับอนุญาต โดยสามารถดูคำแนะวิธีการเลือกใช้ตู้น้ำดื่มหยอดเหรียญตาม QR Code ที่ปรากฏอยู่บนสติกเกอร์

          น้ำคือสิ่งที่เราต้องรับเข้าร่างกายอยู่ทุกวัน ถ้าหากรับน้ำที่เป็นอันตรายเข้าสู่ร่างกายแล้ว จะเกิดการสะสมไปเรื่อยๆ ย่อมจะทำให้เกิดความผิดปกติหรืออาจทำให้เกิดความเจ็บป่วยได้ ดังนั้นก่อนจะดื่มน้ำที่นอกจากน้ำขวด ก็ควรทำให้สะอาดได้มาตรฐานที่เหมาะสมกับการบริโภคกันด้วย

แหล่งที่มา

นพ.ดนัย ธีวันดา. (2560, 23 พฤษภาคม).  ตู้น้ำหยอดเหรียญตรวจสอบก่อนใช้.  สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2562, จาก https://www.thaihealth.or.th/Content/36793-“ตู้น้ำหยอดเหรียญ”ตรวจสอบก่อนใช้%%20.html

พญ.พรรณพิมล วิปุลากร. (2562, 21 เมษายน).  ยังเสี่ยงตู้กดน้ำหยอดเหรียญเพาะเชื้อ-เพิ่มโรค-แลกราคาถูก.  สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2562, จาก https://mgronline.com/live/detail/9620000038237

ชนฐิตา ไกรศรีกุล และ ณขวัญ ศรีอรุโณทัย. (2562, 4 กันยายน).  3 ปีผ่านไปตู้กดน้ำหยอดเหรียญยังไม่น่าไว้ใจ.  สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2562, จาก https://waymagazine.org/drinking-water-2019/