กลับมาสนุกกันอีกครั้งกับบทความซีรีส์ชุด รู้จักกับนักวิทย์-คณิตจากทุกมุมโลก ในครั้งนี้เราได้ดำเนินเรื่องมาถึงตอนที่ 17 กันแล้ว กลับมาคราวนี้เรามาทำความรู้จักนักวิทยาศาสตร์กันบ้าง และในบทความนี้เราจะกล่าวถึงวิทยาศาสตร์และนักปราชญ์กรีกโบราณที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่ง เขาเป็นยอดนักคิดจากโลกโบราณและเป็นผู้นำสมองของโลกยุคก่อนคริสต์ศักราชที่ส่งต่อความคิดมาเนิ่นนานนับพันปี อยากรู้ว่าเขาคนนั้นคือใครตามมาสนุกกันได้เลย

           อริสโตเติล (Aristotle) เป็นนักปราชญ์กรีกโบราณที่เป็นลูกศิษย์ของเพลโต (Plato) และยังเป็นอาจารย์ของอเล็กซานเดอร์มหาราช เนื่องด้วยผลงานที่โดดเด่นด้านการเขียนหนังสือเกี่ยวกับวิชาฟิสิกส์ กวีนิพนธ์ต่าง ๆ สัตววิทยา การเมือง การปกครอง จริยศาสตร์และด้านชีววิทยาทำให้อริสโตเติลและเพลโตได้รับการยกย่องให้เป็นนักปราชญ์ที่มีอิทธิพลสูงที่สุดท่านหนึ่งในโลกตะวันตก อีกทั้งพวกเขาทั้งสองยังพลิกโฉมหน้าของปรัชญากรีกสมัยก่อนโสกราตีส (Socrates) ซึ่งเป็นปรัชญาโลกตะวันตก จนกลายรากฐานสำคัญของปรัชญาทางตะวันตกในลักษณะรูปแบบของปัจจุบัน

ภาพรูปปั้นจำลองอริสโตเติล (Aristotle) ที่มหาวิทยาลัยไฟรบูร์ก (University of Freiburg) ประเทศเยอรมนี
ที่มา https://www.pexels.com/photo/albert-ludwigs-university-of-aristotle-art-artwork-414099/

ประวัติทางด้านครอบครัว

          อริสโตเติล เกิดเมื่อประมาณ 384 หรือ 383 ปีก่อนคริสตกาลที่เมืองสตากีรา ในแคว้นมาเซโดเนีย ซึ่งเป็นแคว้นที่ค่อนข้างแห้งแล้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของทะเลอีเจียน (Aegean Sea)  ประเทศกรีก อริสโตเติลเป็นบุตรชายของนายนิโคมาคัส บิดาของอริสโตเติลมีอาชีพเป็นแพทย์ประจำอยู่ที่เมืองสตาราเกียและยังเป็นแพทย์ประจำพระองค์ของพระเจ้าอมินตัสที่ 2 แห่งมาเซโดเนีย

        การศึกษาในช่วงวัยเด็กของอริสโตเติล เขาได้ศึกษาด้านธรรมชาติวิทยาโดยผู้สอนคือบิดาของเขานั่นเอง และเมื่ออริสโตเติลอายุได้ 18 ปีเขาก็ได้เดินทางไปศึกษาต่อกับปรัชญาเมธีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในขณะนั้นนั่นคือ เพลโต ในกรุงเอเธนส์ อริสโตเติลได้ศึกษาอยู่กับเพลโตเป็นระยะเวลา 20 ปีทำให้เขาได้เป็นนักปราชญ์ที่มีชื่อเสียงต่อจากเพลโต ในเวลาต่อมาเพลโตได้เสียชีวิตในปี 347 ปีก่อนคริสต์ศักราช อริสโตเติลจึงได้เดินทางไปรับตำแหน่งเป็นอาจารย์ของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ในปี 343-342 ก่อนคริสต์ศักราช ต่อมาในปี 336 ก่อนคริสต์ศักราชพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ได้ขึ้นครองราชสมบัติต่อจากพระเจ้าฟิลิป พระเจ้าอเล็กซานเดอร์จึงได้พระราชทุนให้แก่อริสโตเติลเพื่อทำการจัดตั้งโรงเรียนที่สตากิรา โรงเรียนแห่งนี้มีชื่อว่า ไลเซียม

          อริสโตเติลเป็นหนึ่งในไม่กี่บุคคลในประวัติศาสตร์ที่ได้ศึกษาแทบทุกสาขาวิชาที่มีในช่วงเวลาของเขา ในสาขาวิทยาศาสตร์ อริสโตเติลได้ศึกษา กายวิภาคศาสตร์, ดาราศาสตร์, วิทยาเอ็มบริโอ, ภูมิศาสตร์, ธรณีวิทยา,อุตุนิยมวิทยา, ฟิสิกส์,และ สัตววิทยา ในด้านปรัชญา อริสโตเติลเขียนเกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์, เศรษฐศาสตร์, จริยศาสตร์, การปกครอง, อภิปรัชญา, การเมือง, จิตวิทยา, วาทศิลป์ และ เทววิทยา เขายังสนใจเกี่ยวกับศึกษาศาสตร์, ประเพณีต่างถิ่น, วรรณกรรม และ กวีนิพนธ์ เขาได้รวบรวมความรู้ต่าง ๆ และประสบการณ์การเดินทางไปในที่ต่าง ๆทั้งในยุโรปและเอเชีย อริสโตเติลจึงเขียนเป็นหนังสือได้มากมายกว่า 1,000 เล่ม และหนังสือที่เขาเขียนได้แยกความรู้ออกเป็นหมวดหมู่เพื่อให้สะดวกต่อการค้นคว้าและให้ง่ายต่อการอ่านและการทำความเข้าใจ หนังสือต่าง ๆของอริสโตเติลมีลักษณะที่คล้ายกับหนังสือสารานุกรม จึงเรียกได้ว่าเป็นสารานุกรมฉบับแรกของโลกเลยก็ว่าได้

ผลงานของอริสโตเติล

          คำสอนที่เป็นที่น่าสนใจของอริสโตเติลนั่นคือ ความเชื่อที่ว่าโลกของเรานี้ประกอบไปด้วยธาตุต่าง ๆ ทั้ง 4 ธาตุได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ อริสโตเติลมีความคิดว่าโลกของเราเป็นศูนย์กลางของจักรวาลโดยมีดวงดาวต่าง ๆ รวมไปถึงดวงอาทิตย์ที่โคจรอยู่รอบ ๆในอวกาศ มีโลกอยู่ด้านล่างลงมาและมีน้ำอยู่บนพื้นโลก มีลมอยู่เหนือผิวน้ำและมีไฟที่อยู่เหนือลมอีกที แต่ทว่าธาตุต่าง ๆ ของโลกนั้นจะเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลาเสมอ แต่ธาตุบางชนิดนั้นจะไม่เปลี่ยนแปลงไปและจะมีรูปร่างเช่นนั้นตลอดไป มีคำสอนต่อมาในปี ค.ศ. 1609 โจฮันน์ เคปเลอร์ (Johnann Kepler) ซึ่งเขาได้ตั้งกฎของเคปเลอร์และประกาศอย่างเป็นทางการ “โลกเรานั้นโคจรรอบดวงอาทิตย์เป็นรุปแบบของวงรี” เพื่อเป็นการลบล้างความเชื่อเรื่องที่เกี่ยวกับจักรวาลของอริสโตเติลออกไป คำสอนของอริสโตเติลนั้นไม่ได้มีเรื่องจักรวาลที่น่าสนใจอยู่เพียงอย่างเดียวแต่ยังมีอีกเรื่องที่ก็ให้ความน่าสนใจไม่แพ้กันนั่นคือเรื่อง กรณีของวัตถุสองชนิดที่มีน้ำหนักไม่เท่ากันจะตกลงพื้นในเวลาที่ไม่พร้อมกันตามหลักคำสอนของอริสโตเติล และต่อมาในปี ค.ศ. 1600 กาลิเลโอ (Galileo) นักวิทยาศาสตร์รุ่นหลังได้หักล้างทฤษฎีของอริสโตเติลด้วยการพิสูจน์ต่อหน้าสาธารณชนที่หอเอนแห่งปิซ่าว่าคำสอนนั้นของอริสโตเติลไม่เป็นความจริง เพราะของสองสิ่งนั้นจะตกลงพื้นอย่างพร้อมกันเสมอ แต่อย่างไรก็ตามอริสโตเติลก็ยังมีทฤษฎีทางด้านชีววิทยาที่ถูกยกย่องเป็นอย่างมาก นั่นคือเขาได้ทำการศึกษาเกี่ยวกับชีวิตของสัตว์ต่าง ๆ เช่น ปลา และสัตว์จำพวกสัตว์เลื้อยคลานและได้ทำการบันทึกไว้โดยละเอียดมาก โดยอริสโตเติลได้แบ่งสัตว์ออกเป็นจำนวน 2 จำพวกใหญ่ ได้แก่ สัตว์ประเภทที่มีกระดูกสันหลัง (Vertebrates) และสัตว์ประเภทที่ไม่มีกระดูกสันหลัง (LnVertebrates) เรียกได้ว่าอริสโตเติลนั้นได้เป็นผู้บุกเบิกความรู้ทางชีววิทยาในด้านนี้จนได้รับการยกย่องว่าเป็นนักธรรมชาติวิทยาคนแรกของโลกเลยทีเดียว

ช่วงสุดท้ายของชีวิต

         ในปี 323 ก่อนคริสต์ศักราช พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชทรงถูกปลงพระชนม์ที่บาบิโลเนีย อริสโตเติลเกรงว่าตนเองจะถูกทำร้ายจากกลุ่มคนที่ไม่ชอบพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชและไม่ชอบในตัวเขา อริสโตเติลจึงได้ออกเดินทางจากกรุงเอเธนส์ย้ายไปอยู่ที่เมืองคาลซิส อริสโตเติลได้อาศัยอยู่ที่เมืองนี้จนกระทั่งเขาเสียชีวิตในปี 322 ก่อนคริสต์ศักราช เรียกได้ว่าอริสโตเติลนั้นไม่ได้เป็นเพียงแค่นักวิทยาศาสตร์ แต่เขายังเป็นนักปราชญ์ชั้นเอกอีกด้วย นับว่าเขานั้นเป็นนักวิทยาศาสตร์ท่านหนึ่งที่บุกเบิกความก้าวหน้าทางด้านวิทยาศาสตร์จนมีชื่อเสียงจนถึงยุคปัจจุบัน

แหล่งที่มา

อริสโตเติล. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2563. จาก http://thaiastro.nectec.or.th/library/article/246/

กำเนิดของวิทยาศาสตร์สมัยใหม่. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2563. จาก http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~hsoraj/PDF/Chapter3.pdf

อริสโตเตลิ (Aristotle). สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2563. จาก http://gened.siam.edu/wp-content/uploads/2010/06/phil-100-102_3_2553_1.pdf

ประวัติการศึกษาการกำเนิดของสิ่งมีชีวิต . สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2563. จาก http://www.ipecp.ac.th/ipecp/cgi-binn/BP1/Program/chapter1/p7.html