เส้นศูนย์สูตรฟ้าสำคัญอย่างไร
...เส้นศูนย์สูตรฟ้าสำคัญอย่างไร...
สุจิตรา ศิริสวัสดิ์พิพัฒน์
ผู้ชำนาญ สาขาวิทยาศาสตร์มัธยมศึกษา สสวท. E-mail :
จากการศึกษาทรงกลมฟ้ามาแล้วคงทราบว่า เส้นศูนย์สูตรฟ้าเป็นเส้นสมมุติที่อยู่บนทรงกลมฟ้า เป็นเส้นที่ขยายศูนย์สูตรโลกออกไปจนถึงทรงกลมฟ้า ก็จะได้เส้นศูนย์สูตรฟ้า ซึ่งระนาบศูนย์สูตรฟ้าจะตั้งฉากกับเส้นตรงที่ลากจากขั้วฟ้าเหนือไปยังขั้วฟ้าใต้ เส้นศูนย์สูตรฟ้ามีความสำคัญอย่างไร เส้นศูนย์สูตรฟ้าอยู่ที่ไหน ทุกคนบนโลกเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าอยู่ที่ตำแหน่งเดียวกันบนท้องฟ้าหรือไม่
เส้นศูนย์สูตรฟ้าอยู่คงที่บนท้องฟ้า และไม่เปลี่ยนไปตามการหมุนรอบตัวเองของโลก ระนาบเส้นศูนย์สูตรฟ้าตั้งฉากกับแกนหมุนรอบตัวเองของโลกนั่นเอง
ทุกคนบนโลกเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าอยู่ที่ไหน แท้จริงเส้นศูนย์สูตรฟ้าเป็นเส้นสมมุติที่มีตำแหน่งที่แน่นอนบนทรงกลมฟ้า แต่คนบนโลกที่ ณ ตำแหน่งต่างๆ จะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าบนท้องฟ้าที่แตกต่างกัน ซึ่งจะแตกต่างกันอย่างไร ให้ดูภาพด้านล่างว่า คน 3 คนที่อยู่บนโลก ณ ตำแหน่ง A, B และ C จะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าบนท้องฟ้าแตกต่างกันอย่างไร
จากภาพซ้ายมือ คน 3 คนอยู่ที่ตำแหน่งต่างๆ บนโลก คือ
ที่ A คือ ที่ขั้วโลกเหนือ
ที่ B คือ ละติจูดที่ 45° เหนือ
ที่ C คือ ที่เส้นศูนย์สูตร
ณ ที่ตำแหน่งของโลก คนบนโลกจะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าต่าง ๆ กัน
คนที่อยู่ที่ขั้วโลก คือ ที่ตำแหน่ง A จะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าอยู่ที่ขอบฟ้า
คนที่อยู่ที่ละติจูด 45° เหนือ คือ ที่ตำแหน่ง B จะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าพาดจากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตกโดยผ่านเมริเดียน*ไปทางทิศใต้ของจุดเหนือศีรษะเป็นมุม 45° หรือเส้นศูนย์สูตรฟ้าเอียงกับขอบฟ้าไปทางใต้เป็นมุม 45°
ส่วนคนที่อยู่ที่เส้นศูนย์สูตรโลก คือ ที่ตำแหน่ง C จะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้าพาดจากจุดทิศตะวันออกผ่านจุดเหนือศีรษะไปยังจุดทิศตะวันตก
*วงกลมใหญ่บนทรงกลมฟ้าที่ลากผ่านขั้วฟ้า และจุดเหนือศีรษะ
เส้นศูนย์สูตรฟ้าช่วยในการหาตำแหน่งของกลุ่มดาวฤกษ์ โดยเฉพาะกลุ่มดาวจักรราศี เพราะกลุ่มดาวจักรราศี 6 กลุ่ม คือ กลุ่มดาวมีน เมษ พฤษภ มิถุน กรกฎ สิงห์ จะอยู่เหนือเส้นศูนย์สูตรฟ้า ส่วนอีก 6 กลุ่ม คือ กลุ่มดาวกันย์ ตุล พฤศจิก ธนู มกร กุมภ์ จะอยู่ใต้เส้นศูนย์สูตรฟ้า แต่ในทางกลับกัน หากเรารู้จักกลุ่มดาวจักรราศี เราก็จะสามารถหาเส้นศูนย์สูตรฟ้าได้เช่นกัน นอกจากนี้ เส้นศูนย์สูตรฟ้ายังเป็นเส้นที่ทำให้เราทราบเส้นทางการเคลื่อนที่ปรากฏของดาวฤกษ์ทุกดวงบนท้องฟ้า เพราะดาวฤกษ์ทุกดวงจะมีเส้นทางการเคลื่อนที่ปรากฏขนานกับเส้นศูนย์สูตรฟ้าทุกดวง
ถ้าท่านไปที่ประเทศออสเตรเลียซึ่งอยู่ที่ละติจูด 20° ใต้ ท่านจะเห็นเส้นศูนย์สูตรฟ้า อยู่ในลักษณะอย่างไร
-
1329 เส้นศูนย์สูตรฟ้าสำคัญอย่างไร /article-science/item/1329-how-important-equatorial-skyเพิ่มในรายการโปรด