16 กันยายน วันโอโซนสากล ร่วมรณรงค์ปกป้องพิทักษ์ชั้นบรรยากาศโอโซน โดยการลดและเลิกใช้สารทำลายชั้นโอโซน  โอโซน ถูกค้นพบเมื่อ  ค.ศ. 1840  โดยนักเคมีชาวเยอรมันชื่อ  คริสเตียน  เฟเดอริก  ชอนไบน์  โดยตั้งชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า  OZEIN  ที่แปลว่า “ดม” ก๊าซโอโซนคืออะตอมของออกซิเจน 3 อะตอมรวมกันเป็น 1 โมเลกุลของโอโซน (O₃) ตามปรกติออกซิเจนจะประกอบกันในลักษณะ 2 อะตอม เป็น 1 โมเลกุล (O₂) ซึ่งมีคุณสมบัติต่างกันมากคือ O₂ จะสามารถคงสภาพอยู่ได้หลายสภาวะ หรือ กล่าวได้ว่ามีความเสถียร (Stable) นั่นเอง แต่ก๊าซโอโซน (O₃) จะไม่คงตัวหรือไม่เสถียร (Ustable) เนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิ ความร้อน ความดันและการสัมผัสกับสารที่มีพลังงานต่ำกว่าจะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น (Oxidation) อย่างรวดเร็ว ซึ่ง O₃ มีปฏิกิริยาสูงถึง 2.07 Volt (Oxidation Potential)

ภาพที่ 1 เขตพื้นที่โอโซน
ที่มา http://www.zmescience.com ,nh.gov

ภาพที่ 2 ภาพกระบวนการเกิดโอโซน
ที่มา http://www.ozoneinter.com

          เชื่อว่าโอโซนในความเข้าใจของหลาย ๆ คน คงเข้าใจว่า โอโซน (O₃) มีประโยชน์ต่อคนเราเป็นอย่างมาก   ในความเป็นจริงแล้ว โอโซนมีทั้งข้อดีและข้อเสีย โดยโอโซนตามธรรมชาติในบรรยากาศสูง ๆ ระดับสูงกว่าพื้นดินมากกว่า 40 กิโลเมตรขึ้นไปจะเป็นโอโซนที่ดี ซึ่งทำหน้าที่ป้องกันอันตรายจากรังสีอุลตร้าไวโอเลตซึ่งไม่เป็นพิษ ส่วนโอโซนที่ระดับอากาศที่เราหายใจ หรือสูงกว่าพื้นดินไม่เกิน 2 กิโลเมตรจะเป็น  โอโซนที่ไม่ดี  สิ่งที่ก่อให้เกิดโอโซนในระดับต่ำได้แก่ควันของรถยนต์  เป็นต้น

มาทำความรู้จักกับโอโซนที่ดี

        โอโซนที่ดีหรือโอโซน ตามธรรมชาติ (Good Ozone) เป็นโมเลกุลที่ประกอบจากออกซิเจน 3 อะตอม ใคร ๆ ก็รู้จักโอโซนแน่นอน เรามักจะได้ยินคำว่า “ไปสูดโอโซนกันเถอะ” โอโซนที่ดีจะปรากฏอยู่ในชั้นบรรยากาศของโลก จะจับตัวกันเป็นก้อนโอโซนปกคลุมทั่วโลก ในบางแห่งจะหนา และบางในบางแห่งชั้นโอโซนจะทำหน้าที่ปกป้องโลกจากรังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ ด้วยคุณสมบัติที่ดีแบบนี้ของโอโซน จึงทำให้โลกของเรามีนวัตกรรมการผลิต “เครื่องผลิตโอโซน” ในรูปแบบของเครื่องฟอกอากาศ

มาทำความรู้จักกับโอโซนที่ไม่ดี

          เช่นเดียวกันในความเป็นจริงแล้ว “เครื่องผลิตโอโซน” เป็นการสร้างโอโซนในระดับต่ำ   ซึ่งจะก่อให้เกิดผลเสียมากกว่าประโยชน์เนื่องจากโอโซนจะทำปฏิกิริยาต่อ ๆ ไป  เกิดเป็นอนุมูลอิสระที่ว่องไวสำหรับปฏิกิริยาอื่น ๆ เช่น photochemical smog  การเกิดฝนกรดและยังทำลายเซลล์ของสิ่งมีชีวิตอีกด้วยหรือ   เครื่องผลิตโอโซนที่เราเห็นกันอยู่บ่อย ๆ  มักจะผลิตโอโซนได้ในความเข้มข้นที่ไม่สูงมากพอที่จะฆ่าเชื้อโรคได้ เพียงแต่กำจัดกลิ่นและควันมากกว่า  แต่ถ้าความเข้มข้นที่สูงมากพอเช่นความเข้มข้นสูงถึง 0.25 ppm  ก็จะสามารถฆ่าเชื้อโรคเชื้อราตายได้ แต่นั่นก็หมายถึงก็ส่งผลกระทบต่อมนุษย์ที่อยู่ในบริเวณดังกล่าวได้ด้วย เช่น เกิดความระคายเคืองต่อ ตา จมูก และจะทำลายเนื้อเยื่อปอด เกิดความระคายเคืองเมื่อหายใจเข้าไป ถ้าได้รับในปริมาณมากจะทำให้ตายได้ การนำมาใช้ควรระมัดระวัง เพื่อให้เกิดความปลอดภัย ดังนั้นในการใช้เครื่องผลิตโอโซนควรที่จะเปิดในขณะที่เราไม่อยู่ในห้องและควรจะปิดเครื่องก่อนที่เราจะเข้าสู่ห้องนั้นเป็นระยะเวลาประมาณครึ่งชั่วโมง

ปัญหาโอโซนในประเทศไทย

          กรุงเทพมหานคร ซึ่งติดอันดับโลกทั้งด้านความหนาแน่นประชากร และสภาวะการจราจรติดขัด ก็พบปัญหาค่าโอโซนในบรรยากาศทั่วไปสูงเกินมาตรฐาน   แล้วจะทำอย่างไรต่อออกไป สูดโอโซนกันเสียให้เต็มปอด เพื่อจะได้รับรู้ถึงความจริง แล้วลองเริ่มต้นคิดกันดีไหมว่าจะป้องกันอย่างไร

แหล่งที่มา

Climate change could add twice as many smog days in the United States.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560. จาก http://www.zmescience.com/ecology/environmental-issues/climate-change-smog/.

ความรู้เกี่ยวกับโอโซน.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560. จาก http://www.ozoneinter.com/knowlage.html.

โอโซน.สืบค้นเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2560. จาก http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/ecology/chapter2/chapter2_airpolution8.htm.