กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug มีการพูดถึงกันมากในปัจจุบันนับตั้งแต่มีหลักสูตรวิทยาการคำนวณที่จัดให้ผู้เรียน เรียนรู้ทุกระดับชั้น กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug เป็นแนวคิดการจัดการเรียนการสอนคอมพิวเตอร์เพื่อสร้างความเข้าใจหลักการพื้นฐานของคอมพิวเตอร์และตรรกศาสตร์ ผ่านกิจกรรมการเล่น โดยไม่ใช้คอมพิวเตอร์ เช่นกระดานเกม การลำดับขั้นตอน การเรียนโค้ดดิ้งผ่านกระดาษ เพื่อเป็นสื่อในการเรียนรู้หลักการของคอมพิวเตอร์ โดยกระตุ้นให้ผู้เรียนเรียนรู้อย่างสนุกสนาน และสามารถฝึกทักษะการแก้ปัญหา การใช้ความสร้างสรรค์ การคิดอย่างเป็นระบบ และทักษะการสื่อสาร ซึ่งเป็นพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับคอมพิวเตอร์ เช่น การเขียนคำสั่ง การเขียนโปรแกรม การลำดับการทำงาน การใช้คอมพิวเตอร์วิทยาการแบบพื้นฐาน การตรวจสอบความผิดพลาดของโปรแกรม เป็นต้น กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug มุ่งให้ผู้เรียนมีความเข้าใจแนวคิดพื้นฐานของตรรกศาสตร์และคอมพิวเตอร์ ให้เข้าใจถึงเทคนิคขั้นพื้นฐานของคอมพิวเตอร์ เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมสู่การต่อยอดตามความสนใจของผู้เรียนในอนาคต

          กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug ได้รับความสนใจอย่างมากทั่วโลกเพราะด้วยการจัดการเรียนรู้ที่เปลี่ยนไป และอยากให้ผู้เรียนเรียนรู้หลักการทำงานด้านตรรกศาสตร์ของคอมพิวเตอร์ แต่ด้วยข้อจำกัดในการใช้งานคอมพิวเตอร์ กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug  จึงตอบสนองผู้เรียนได้ดีกว่าการเรียนรู้โดยใช้คอมพิวเตอร์จริง โดยการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมแบบลงมือทำกระตุ้นการคิด และการแก้ปัญหาของผู้เรียน มีหนังสือที่ชื่อว่า CS Unplugged  ซีเอส อันปลั๊ก โปรแกรมเสริมสมรรถนะและขยายความสามารถของเด็กระดับประถมศึกษาที่เขียนโดย Tim Bell กับ Ian H. Witten และ Mike Fellows และมีฉบับภาษาไทยที่แปลโดย แปลโดยคณาจารย์และนิสิตนักศึกษาของสถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยหนังสือเล่มนี้ ได้นำเสนอกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug ไว้มากมายเช่น การคำนวณเลขฐานสอง การแมปปิ้งและกราฟ การจัดเรียง และการเข้ารหัส ซึ่งจะช่วยในการเรียนรู้และเข้าใจ การทำงานของคอมพิวเตอร์ ผู้เรียนต้องแก้ปัญหาด้วยความคิดสร้างสรรค์ และยังช่วยให้นักเรียนคิดแบบคอมพิวเตอร์ นอกจากนี้โครงการ “Unplugged” มีแหล่งข้อมูลออนไลน์ฟรีมากมายรวมถึงวิดีโอรูปภาพและเนื้อหาที่ www.csunplugged.org ซึ่งตรงกับลักษณะของวิทยาการคอมพิวเตอร์และ วิทยาการคำนวณในหลักสูตรของโรงเรียน

ในบทความฉบับนี้จะนำเสนอรูปแบบเกมกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug อย่างง่าย ดังนี้

1. กิจกรรม Graph Paper Programming

จาก https://code.org/curriculum/course2/1/Teacher.pdf เป็นกิจกรรมที่ฝึกเขียนโปรแกรมให้ผู้เรียนฝึกเขียนโปรแกรมอย่างง่ายในช่องว่างตามภาพที่กำหนด โดยต้องบอกด้วยชุดคำสั่งข้อความทีละขั้นทีละตอน เพื่อให้ผู้เรียนทำสำเนาออกมาให้เหมือนกับต้นฉบับ

2. กิจกรรม โรบอทเรียงแก้ว

ที่นำเสนอในเว็บไซต์ของคุณครูณัฐพล บัวอุไร โดยกิจกรรมโรบอทเรียงแก้ว เป็นกิจกรรม ที่ทำให้ผู้เรียนได้กระบวนการคิด การแก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอนในรูปแบบของคอมพิวเตอร์ ที่เรียกว่าแนวคิดเชิงคำนวณเป็นกิจกรรมที่นักเรียนทำได้ในทุก ๆ ระดับ โดยครูสามารถปรับเปลี่ยนการจัดวางแก้วให้มีความยากง่ายต่างกันออกไปในแต่ละระดับ

ภาพที่ 1 Robot เรียงแก้ว
ที่มา ดัดแปลงจาก http://www.nattapon.com/2019/02/unplugged-programming-robotglass, ณัฐพล บัวอุไร

3. Algorithms: Tangrams

          จากเว็บไซต์ Code.org  https://code.org/curriculum/course4/1/Teacher.pdf เป็นเกมต่อรูป โดยใช้กระดาษสีที่ผู้สอนให้ต่อเป็นรูปตามที่ผู้สอนกำหนด โดยชิ้นส่วนจะต้องไม่ต้องทับซ้อน เพื่อสร้างภาพที่ผู้สอนมอบให้  

ภาพที่ 2 Tangrams
ที่มา https://code.org/curriculum/course4/1/Teacher.pdf, Code.org

4. กิจกรรมส่งจรวดไปดาวอังคาร

          จากเว็บไซต์ https://csunplugged.org/en/topics/kidbots/unit-plan/sending-a-rocket-to-mars/ เป็นกิจกรรมที่จะให้จรวดเดินทางไปดาวอังคาร โดยใช้ลูกศรในการเดิน การหมุน เพื่อทำภารกิจพิชิตดาวอังคารให้สำเร็จ เพื่อฝึกกระบวนการคิดเป็นขั้นตอนของผู้เรียน และกระบวนการแก้ปัญหา

ภาพที่ 3 ส่งจรวดไปดาวอังคาร
ที่มา https://csunplugged.org/en/topics/kidbots/unit-plan/sending-a-rocket-to-mars, csunplugged.org

          จากตัวอย่าง กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Unplug  ที่จะสามารถฝึกทักษะการแก้ปัญหา การใช้ความสร้างสรรค์ การคิดอย่างเป็นระบบของผู้เรียน โดยอาศัยแนวคิดเพื่อสร้างความเข้าใจหลักการพื้นฐานของคอมพิวเตอร์และตรรกศาสตร์ ผ่านกิจกรรมการเล่นเกม จากกิจกรรม Graph Paper Programming โรบอทเรียงแก้ว Algorithms: Tangrams กิจกรรมส่งจรวดไปดาวอังคาร โดยผู้สนใจสามารถ นำกิจกรรมเหล่านี้ไปพัฒนาผู้เรียน ในรูปแบบ กิจกรรมการเรียนรู้คอมพิวเตอร์แบบ Unplug ได้ โดยมีเว็บไซต์มากมายเป็นแหล่งรูปแบบกิจกรรม Unplug  เช่น   https://csunplugged.org และ https://code.org เป็นต้น

แหล่งที่มา

ณัฐพล บัวอุไร.  (2562, 12 สิงหาคม).  กิจกรรม โรบอทเรียงแก้ว.  สืบค้นเมื่อ 12 สิงหาคม 2562,

จาก http://www.nattapon.com/2019/02/unplugged-programming-robotglass.

code.org  (2562, 12 สิงหาคม).  กิจกรรม Graph Paper Programming สืบค้นเมื่อ 12 สิงหาคม 2562,

จาก https://code.org/curriculum/course2/1/Teacher.pdf.

code.org  (2562, 12 สิงหาคม).  กิจกรรม Algorithms: Tangrams.  สืบค้นเมื่อ 12 สิงหาคม 2562,

จาก https://code.org/curriculum/course4/1/Teacher.pdf.

csunplugged.org.  (2562, 12 สิงหาคม).  กิจกรรมส่งจรวดไปดาวอังคาร สืบค้นเมื่อ 12 สิงหาคม 2562,

จาก https://csunplugged.org/en/topics/kidbots/unit-plan/sending-a-rocket-to-mars.

Tim Bell, Ian H. Witten and Mike Fellows.  (2562). ซีเอส อันปลั๊กโปรแกรมเสริมสมรรถนะและขยายความสามารถของเด็กระดับประถมศึกษา. สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ : ปทุมธานี