เราคงคุ้นเคยกับ IQ (Intelligence Quotient) เชาวน์ปัญญา และ EQ (Emotional Quotient) ความฉลาดทางอารมณ์ หลายคนคงไม่เคยได้ยิน AQ (Adaptability Quotient) หรือ ความฉลาดในการแก้ไขปัญหาความสามารถในการปรับตัว คือมีความยืดหยุ่นสามารถปรับตัวในการเผชิญปัญหาได้ดี นักจิตวิทยาบอกว่าในโลกปัจจุบันนี้ IQ อาจเป็นเพียงข้อกำหนดขั้นต่ำที่จะช่วยให้เราประสบความสำเร็จในการศึกษาและได้งานทำ ส่วน EQ ก็จะช่วยเรื่องความสัมพันธ์และการทำความเข้าใจกับผู้อื่นสำหรับการใช้ชีวิตในสังคม ซึ่งเป็นคุณสมบัติพื้นฐานของมนุษย์ในการใช้ชีวิต แต่แค่ IQ และ EQ จะเพียงพอหรือไม่กับสังคมและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วในยุคปัจจุบัน ปฏิเสธไม่ได้ว่าการเปลี่ยนแปลงและความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี​ นำมาซึ่งการเกิดบรรทัดฐานใหม่ๆ ในสังคม หรือเกิดเป็น New Normal ในหลากหลายมิติ โดยเฉพาะความสามารถในการพัฒนาเทคโนโลยีต่างๆ ให้เข้า​มามีบทบาทในชีวิตของผู้คน จนสามารถสร้างจุดเปลี่ยนสำคัญทั้งในชีวิตประจำวัน รวมทั้งในการทำงาน​ โดยเฉพาะ เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI

ภาพแบบทดสอบในการแก้ไขปัญหา
ที่มา https://en.wikipedia.org/wiki/File:Multiple_Classification_Card_Sorting_Task_3.jpg, Xiaozhu89

        ผู้เชี่ยวชาญแนะว่าวิธีดีที่สุดที่จะรับมือกับ AI คือการพัฒนาทักษะด้าน AQ ซึ่งมาจากคำเต็มว่า (Adaptability Quotient) หรือความฉลาดการแก้ไขปัญหาความสามารถในการปรับตัวนั่นเอง ความสามารถในการปรับตัวดังกล่าวไม่ได้จำกัดอยู่เฉพาะเรื่องความสามารถในการดูดซับหรือเรียนรู้ข้อมูลและองค์ความรู้ใหม่ๆเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความสามารถในการปลดหรือโยนทิ้งองค์ความรู้เก่าซึ่งล้าสมัยแล้วออกไป ความสามารถในการเลือกข้อมูลหรือเรื่องที่เป็นประโยชน์ สำคัญและตรงประเด็น และความสามารถในการเอาชนะปัญหาท้าทายและปรับตัวให้พร้อมรับกับความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ  รวมทั้งความกระตือรือร้นสนใจ ความอยากรู้อยากเห็น และความพร้อมที่จะแสวงหาประสบการณ์ใหม่ ๆ ซึ่งย่อมรวมถึงความคล่องตัว ความยืดหยุ่น และความกล้าที่จะตั้งคำถามได้ถูกต้องและถามคำถามที่สำคัญ ตลอดจนถึงความสามารถในการฟื้นตัวเมื่อทำพลาดหรือต้องล้มลงด้วย

         AQ (Adaptability Quotient) ยังถูกพูดถึงในวงกว้าง อย่างนิตยสาร Fast Company ให้คำนิยามแก่ AQ ว่าเป็น “การทำงานแห่งอนาคต” ในขณะที่ Harvard Business Review อธิบายว่าความสามารถในการปรับตัวนั้นคือความได้เปรียบใหม่ของธุรกิจ ขององค์กร ของบุคคล และในรายงานจาก Talent Economy พบว่าในการจ้างงานนับต่อจากนี้ AQ จะมีความสำคัญพอๆ กับ IQ และ EQ อย่างแน่นอน ซึ่งมีตัวอย่างให้เห็นแล้วจากการศึกษาในสหราชอาณาจักรว่ากว่า 91% ของฝ่ายทรัพยากรจะคัดเลือกพนักงานใหม่โดยดูที่ความสามารถในการจัดการกับความเปลี่ยนแปลงและความไม่แน่นอนเป็นหัวใจสำคัญนอกจากนี้งานวิจัยอีกมากมายยังชี้ชัดว่า AQ (Adaptability Quotient) ช่วยเพิ่มผลกำไร ยอดขาย การทำงานที่ดีขึ้น ทั้งโดยส่วนตัวและโดยการทำงานเป็นทีม จนอาจเรียกได้ว่าความสามารถด้านการปรับตัวคือสมรรถนะสำคัญของภาวะผู้นำและเป็นหัวใจของนวัตกรรมในยุคเลยทีเดียว

AQ เชาวน์ปัญญาที่เพิ่มได้

        เป็นข่าวดีที่เชาวน์ปัญญาด้านการปรับตัวนั้นเป็นสิ่งที่พัฒนากันได้ โดย Otto Scharmer วิทยากรอาวุโสประจำสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ให้คำแนะนำในการเพิ่มความสามารถด้าน AQ ไว้ 3 องค์ประกอบคือ

        1) เปิดตา เพื่อที่เราจะได้มองเห็นโลกด้วยสายตาที่สดใหม่อยู่เสมอ อันนำไปสู่โอกาสและความเป็นไปได้

        2) เปิดใจ คือความพยายามที่จะมองสถานการณ์ต่างๆ ด้วยความเข้าใจแบบเอาใจเขามาใส่ใจเรา

        3) เปิดรับ เป็นการยอมรับความเปลี่ยนแปลงด้วยความเข้าใจ เพื่อลดอีโก้หรือออกจาก Comfort Zone ไปสู่การเรียนรู้ใหม่ๆ

        IQ หรือความฉลาดทางปัญญา อาจจะช่วยให้เราจบการศึกษา ได้ทุน ได้งานดี ๆ ทำ ส่วน EQ ก็เป็นความฉลาดทางอารมณ์ซึ่งจะช่วยให้เราสำเร็จและมีความสุขได้ในสังคม แต่ AQ หรือความฉลาดการแก้ไขปัญหาความสามารถในการปรับตัวนั้น จะช่วยเป็นหลักประกันว่าเราจะอยู่รอดหรือไม่ท่ามกลางกระแสความเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบัน

แหล่งที่มา

2563. (2563, 15 มีนาคม). 5 ทักษะเพื่อรอดในยุค AI Takes All และเตรียมความพร้อมที่จะเป็นพลเมืองของโลกอนาคต. สืบค้นเมื่อ 3 กรกฎาคม 2563. จาก https://www.brandbuffet.in.th/2019/03/5-skills-for-future-survived-from-ai-takes-all/

admin. (2563, 12 มีนาคม).  ‘ฉลาดปรับตัว’ หรือ AQ เชาวน์ปัญญาที่เพิ่มได้ ทักษะสำคัญในยุคแข่งขันกับเทคโนโลยี AI.  สืบค้นเมื่อ 3 กรกฎาคม 2563. จาก  https://www.belovetech.com/knowledge/ฉลาดปรับตัว-หรือ-aq-เชาว์ป/

HDW. (2563, 25 มีนาคม).  AQ ฉลาดปรับตัว ทักษะสำคัญในยุคแข่งขันกับเทคโนโลยี AI. สืบค้นเมื่อ 3 กรกฎาคม 2563. จาก https://blog.hdw.co.th/2020/03/25/aq-ฉลาดปรับตัว-ทักษะสำคัญ/