‘User Experience’ นิยมเรียกย่อๆในสายงาน IT ว่า ‘UX’หรือ ‘UX design’ เป็นการศึกษาการทำงานหรือการโต้ตอบกันระหว่างผู้ใช้งานที่เป็นคนทั่วๆไปกับระบบทางคอมพิวเตอร์ ซึ่งจะมีหลายลักษณะ เช่น การที่เราโต้ตอบกับ แอปพลิเคชัน ต่างๆ การที่เรากดปุ่ม สัมผัส หรือแม้กระทั่งการเรียกใช้งาน Siri ก็เรียกว่าเป็น User Experience ได้แล้ว โดยระหว่างตัวเราที่เป็นมนุษย์กับสมาร์ตโฟนได้มีการโต้ตอบ แสดงผล เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาได้นี้เรียกว่า การปฏิสัมพันธ์กันระหว่างผู้ใช้งานและ สมาร์ตโฟน ดังกล่าว ซึ่งมีศัพท์เฉพาะอีกคำหนึ่งคือ “Interaction” โดยที่เครื่อง smart-phone ของเราจะมีการเก็บข้อมูลการโต้ตอบ พร้อมด้วยฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที่เป็นส่วนประกอบของ smart-phone ของเรามาเป็นตัวประมวลผล เราจึงเห็นหน้าจอเวลาที่เราเลื่อน สัมผัสหน้าจอ และสั่งการด้วยเสียง เป็นต้น การเก็บข้อมูลและการตอบสนองดังกล่าวนั้นเรียกว่า ‘Data and Feedback’ หรือ ‘in-put and out-put’ ก็ได้

ตัวอย่างการนำข้อมูลที่ได้จาก  ‘User Experience’ มาใช้งาน

          อีกหนึ่งตัวอย่าง ที่หยิบยก ‘User Experience’ เพื่อมาปรับปรุงพัฒนากิจกรรมของผู้ใช้งานในโลกของการเสิร์ชหาข้อมูลทางอินเทอร์เน็ตก็คือ Google Analytics นั่นเอง ซึ่ง UX design มีบทบาทเป็นอย่างมากในการเก็บรวบรวมข้อมูลผู้ใช้งานเป็นรายบุคคล เรียนรู้ว่าผู้ใช้งานคนหนึ่งสนใจเรื่องอะไรอยู่ หรือมีกิจกรรมใดที่ชอบทำเป็นพิเศษ ตลอดจนสามารถนำข้อมูลเหล่านี้มาส่งเสริมการขายให้กับผลิตภัณฑ์และบริการต่างๆ ในด้านการหากลุ่มลูกค้าที่ต้องการสินค้านั้นจริงๆ ผู้ใช้งานสามารถเลือกซื้อได้ง่ายขึ้น และยังช่วยให้ผู้ซื้อรับรู้ข้อมูลประกอบสินค้าได้เรื่อยๆ อีกด้วย

ภาพการวิเคราะห์ข้อมูล User Experience ที่แสดงผลเป็นกราฟ
ที่มา pixabay.com/PhotoMIX-Company

‘User Experience’ กับการศึกษาเรียนรู้

          ตอนนี้การเสิร์ชหาข้อมูลประกอบการเรียนของเด็กนักเรียนนั้นมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง และสามารถทำให้เด็กได้เรียนรู้และเข้าถึงศาสตร์ต่างๆได้ทุกแขนงในเวลาเพียงไม่กี่นาที เช่น การเสิร์ช (Search) หาข้อมูลผ่าน Google และการเรียนรู้จาก YouTube เป็นต้น

          นอกจากนี้ยังมีแนวโน้มว่าจะเกิด New Normal ด้านการศึกษาผ่านช่องทางออนไลน์มากขึ้นด้วย ซึ่งระบบการศึกษาดังกล่าวตอนนี้เป็นการพูดคุย กันผ่านการ Live Stream หรือ VDO Chat โดยที่ให้ผู้สอนเป็นผู้บรรยายไปพร้อมๆกับถ่ายวิดีโอและแชร์หน้าจอของตัวเองสำหรับเป็นสื่อการสอน พร้อมกันนั้นก็จะมีนักเรียนเป็นผู้ใช้งานอีกกลุ่มหนึ่งที่จะได้ดูวิดีโอนั้น และพิมพ์คำถามเพื่อโต้ตอบกับครูได้ผ่านแอปพลิเคชันดังกล่าว

          ในแวดวง IT ยังได้คาดการณ์กันไว้ว่าเทคโนโลยีทางการศึกษาจะมีการพัฒนามากขึ้น เพื่อส่งเสริมแนวคิด “การเรียนรู้ตลอดชีวิต” และการโต้ตอบระหว่างมนุษย์กับโปรแกรมการตอบสนองใหม่ๆ ได้ด้วย เช่น การทำข้อสอบออนไลน์ และลูกเล่นอื่นๆในการ interaction กับภาพหรือชุดข้อมูลที่เชื่อมโยงเข้ากับเนื้อหาการเรียน เป็นต้น เรียกได้ว่ามนุษย์มีแนวโน้มจะพัฒนาการออกแบบด้าน UX ให้น่าสนใจมากขึ้น และปรับตามผู้ใช้งานให้เหมาะสมมากขึ้นตามประสบการณ์การใช้งานของแต่ละบุคคลได้ด้วย

          ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้ามีแนวโน้มว่า ‘Learning Experience’ หรือเรียกเป็นภาษาไทยว่าประสบการณ์ด้านการเรียนรู้ จะกลายเป็นกระแสใหม่ในวงการการศึกษาทั่วโลกเลยทีเดียว อาจจะพัฒนาไปถึงขั้นที่ว่าทุกคนสามารถเรียนอยู่กับบ้านได้ ไม่ต้องไปโรงเรียน และมีเพื่อนร่วมชั้นเรียนต่างวัยไปเลยก็ได้ เพราะเมื่อเด็กและผู้ใหญ่มีความสามารถในด้านการเข้าถึงข้อมูลด้านการศึกษาแบบเท่าเทียมกันได้แล้วนั้น ‘อายุ’ ก็ไม่เป็นปัจจัยที่มีผลในการเรียนอีกต่อไป ทุกๆคนสามารถเลือกเรียนวิชาใดก็ได้ และครูก็ไม่จำเป็นจะต้องเรียนจบปริญญาด้านการศึกษาอีกด้วย เพราะผู้เชี่ยวชาญในแขนงวิชาต่างๆ สามารถเป็นครูได้เหมือนกัน ผ่านช่องทางออนไลน์ อย่างที่เราสังเกตเห็นในทุกวันนี้ เช่น แอปพลิเคชัน : Udemy, Google Classroom และ Linkedin learning เป็นต้น ซึ่ง แอปพลิเคชัน เหล่านี้ก็คือส่วนหนึ่งของผลงานการออกแบบ Learning Experience หรือ (LX Design) ที่สามารถใช้งานผ่านการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตและเครื่องคอมพิวเตอร์ หรือ smart-phone ในยุคปัจจุบันนั่นเอง เรียกได้ว่าเป็นรอยต่อของยุคสมัยแห่งการพัฒนาทางเทคโนโลยีและการเกิดใหม่ของกระบวนการเรียนรู้ได้เลยทีเดียว

แหล่งที่มา

สืบวงศ์ ชื่นสมบัติ, สิริกัญญา มณีนิล. สำนักเทคโนโลยีการศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. INSTRUCTIONAL DESIGN ON MOBILE LEARNING. สืบค้นวันที่ 3 กรกฏาคม 2563, จาก so01.tci-thaijo.org

Thum Namprom. Learning Experience Design… การออกแบบประสบการณ์การเรียนรู้. สืบค้นวันที่ 3 กรกฏาคม 2563, จาก  https://reder.red/learning-experience-design-20-02-2020

Tim Gifford. (2018, 16 April). What is Learner Experience Design?.  Retrieved July 4, 2020. From https://learnjam.com/what-is-learner-experience-design

siuk-thailand. (20 สิงหาคม 2561). User Experience Design (UI/UX) คืออะไร พร้อมแนะนำมหาวิทยาลัยที่มีหลักสูตร User Experience Design ในอังกฤษ. สืบค้นวันที่  10 กรกฏาคม 2563, จาก https://www.siuk-thailand.com/study-guide/what-user-experience-design-uiux/