ในสภาวะที่รอบตัวเราทุกคนในตอนนี้ขับเคลื่อนไปด้วยคำว่า Smart รวมไปถึงด้านเกษตรกรรม ประเทศไทยที่ได้ชื่อว่าเป็นประเทศเกษตรกรรม กำลังต้องการพัฒนาไปสู่ความเป็นประเทศอุตสาหกรรม  ด้วยแนวคิดและนโยบายภาครัฐไทยแลนด์ 4.0 โดยอาศัยกลไกในการขับคลื่อนที่สำคัญทางด้านบุคคลคือ เกษตรกร และด้านเทคโนโลยี

ภาพที่ 1 แปลงเกษตรอัจฉริยะ
ที่มา ณัฐดนัย เนียมทอง

          สำหรับบทความนี้ ขอนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับการนำเทคโนโลยีมาใช้ในการพัฒนาเปลี่ยนแปลงการเกษตรไทยแบบดั้งเดิม สู่เกษตร 4.0  หรือ เกษตรอัจฉริยะกันก่อน โดยนำเสนอรูปแบบเทคโนโลยีและยกตัวอย่างรูปแบบที่เข้าใจได้ง่าย ๆ เป็นแนวทางที่สามารถสร้างแรงจูงใจให้นำไปศึกษาเพิ่มเติมกันต่อไป

          สมาร์ทฟาร์ม หรือ เกษตรอัจฉริยะ เป็นรูปแบบการทำเกษตรแบบใหม่ โดยเน้นรูปแบบการบริหารจัดการดูแล พื้นที่เพาะปลุก สภาพแวดล้อม หรือ ดิน น้ำ อากาศ และแสง  ให้อยู่ในการควบคุมโดยการใช้เทคโนโลยีเข้ามาจัดการ  โดยมีความแม่นยำสูงโดยเน้นเรื่องสำคัญ 3 เรื่องคือ

         (1) สารสนเทศหรือข้อมูลการการทำการเกษตร

         (2) เทคโนโลยีในการจัดการและดูแล

         (3) การบริหารจัดการ

         การเกษตรอัจฉริยะมักมีการนำอิเล็กทรอนิกส์ เซ็นเซอร์ มาช่วยในกระบวนการผลิตหรือกระบวนการเพาะปลูก โดยเน้นการประยุกต์ใช้ระบบที่มีการทำงานแบบอัตโนมัติ  เปลี่ยนแปลงจากการทำในรูปแบบเดิมที่เน้นการจัดการหรือทำงานโดยการใช้คนงานหรือแรงงาน

การนำเทคโนโลยี Internet of Things หรือ IoT มาใช้งาน          

         เทคโนโลยีที่เข้ามามีบทบาทเป็นอย่างมากคือ IoT ซึ่งมักถูกนำมาใช้ในการปลูกผักแบบโรงเรือนขนาดเล็ก หรือพื้นที่น้อย เช่นแปลงผักเพาะปลูกแบบไฮโดรโปนิกส์หรือการปลูกแบบพืชไร้ดิน รองรับการทำงานโดยใช้ระบบอินเทอร์เน็ต ระบบเซ็นเซอร์ เพื่อตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ความชื้น มาควบคุมแปลงเกษตรอัจฉริยะที่สามารถจัดการได้อย่างง่าย ๆ สำหรับเกษตรกรยุคใหม่ โดยมีความง่ายในการจัดเก็บข้อมูลได้ตลอดเวลา วางแผนการผลิต ลดความเสี่ยง ควบคุมคุณภาพได้อย่างแม่นยำ

ภาพที่ 2  แปลงเกษตรอัจฉริยะ
ที่มา ณัฐดนัย เนียมทอง

          ตัวอย่างการใช้ IoTs เข้ามาใช้ในระบบตรวจสอบความชื้นในดิน ความชื้นในอากาศ อุณหภูมิในอากาศ และปริมาณแสงในโรงเรือน ซึ่งเป็นการทำงานโดยรับข้อจากอุปกรณ์ระบบเซ็นเซอร์ เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตและวิเคราะห์ข้อมูลผ่านบอร์ดประมวลผลประเภทไมโครคอนโทรลเลอร์  โดยจะเชื่อมต่อกับแอพพลิเคชั่นในการแสดงผล ตั้งค่า เก็บข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อหาสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและสั่งการไปยังอุปกรณ์ปลายทางที่ให้ความชื้น ให้แสง เป็นต้น

ภาพที่ 3 ส่วนประมวลผลประเภทไมโครคอนโทรลเลอร์
ที่มา ณัฐดนัย เนียมทอง

ภาพที่ 4 ตัวอย่างตัววัดความชื้อในอากาศ ตัวพรมน้ำ การให้แสงสว่าง
ที่มา ณัฐดนัย เนียมทอง

          อาจมีการใช้ระบบท่อน้ำหยดใต้ดิน โดยมีการทำงานแบบเรียลไทม์ เพื่อตรวจวัดความชื้น โดยอาจมีการให้ปุ๋ยและน้ำผ่านระบบน้ำหยดนี้ ซึ่งควบคุมระบบผ่านเซ็นเซอร์ โดยการจ่ายน้ำหรือปุ๋ยนั้น ถูกควบคุมการทำงานผ่านแอพพลิเคชั่นอีขั้นหนึ่ง โดยต้องได้ข้อมูลจากสภาพความชื้นในอากาศและในดิน ผ่านการส่งข้อมูลจาก เซ็นเซอร์วัดความชื้น (Humidity Sensor) ที่ถูกติดตั้งเหนือดินและใต้ดิน ทั้งนี้ เมื่ออุปกรณ์เซ็นเซอร์ตรวจจับพบความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศที่มีความชื้นสัมพัทธ์ต่ำไป ระบบจะสั่งการปั๊มน้ำให้ทำงาน และพรมน้ำออกมา ซึ่งกระบวนการทั้งหมดนี้เป็นอัตโนมัติโดยที่ไม่ต้องใช้คนงานในการทำงานระบบ อีกทางหนึ่งก็มีการใช้ควบคุมการทำงานของการให้แสงสว่างด้วยพลังงานไฟฟ้าจากระบบ แผงโซล่าร์เซลล์ด้วย 

           วิวัฒนาการและพัฒนาการเกษตรของไทยได้เปลี่ยนแปลงได้ตามยุคสมัย และตามกระแสการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ของโลก ซึ่งเกษตรกรไทยก็สามารถปรับเปลี่ยนให้เป็นเกษตรกรแห่งยุคสมัยใหม่ได้เช่นกัน

แหล่งที่มา

_{Branded Content} (2560, 31  มีนาคม).  ทำไมเกษตรกรไทยต้องใช้ IoTs? หาคำตอบได้ที่ “ดีแทค ฟาร์มแม่นยำ.  สืบค้นเมื่อ 18 ตุลาคม 2560, จาก
            https://brandinside.asia/dtac-smart-farmer-iots/

_{Thanawat Deemod} (2558, 14  มิถุนายน).  การเพาะปลูกแบบ Smart Farm.  สืบค้นเมื่อ 18 ตุลาคม 2560, จาก
            http://archive.cmmakerclub.com/2015/06/micro/arduino-2/การเพาะปลูกแบบ-smart-farm/