106 / 302
โครงสร้างของราก ลำ�ต้น และใบ สัมพันธ์กับหน้าที่อย่างไร
จากโครงสร้างภายนอกของรากจะพบว่ามีรากปฐมภูมิและรากทุติยภูมิเจริญเติบโตและ
แตกแขนงชอนไชลงไปในดินช่วยให้พืชยึดลำ�ต้นให้ติดกับพื้นดินได้ การเจริญเติบโตของ
รากนี้เกิดจากการแบ่งเซลล์ของเซลล์เจริญในบริเวณการแบ่งเซลล์ของโครงสร้างปลายราก
และเซลล์ที่ได้จากการแบ่งเซลล์ส่วนหนึ่งจะยืดตามยาวและขยายด้านกว้างทำ�ให้รากมีความ
ยาวมากและขนาดเพิ่มขึ้น และบริเวณการเปลี่ยนสภาพและการเจริญเต็มที่ของเซลล์จะ
พบขนรากและเซลล์ผิวที่มีผนังบางซึ่งสามารถดูดน้ำ�และธาตุอาหารจากสิ่งแวดล้อมเข้าสู่
โครงสร้างภายในของรากพืช จากนั้นน้ำ�และธาตุอาหารที่เข้าสู่รากจะเคลื่อนที่ไปตามแนว
ระนาบผ่านคอร์เทกซ์ เอนโดเดอร์มิส เข้าสู่ไซเล็ม แล้วน้ำ�จะเคลื่อนที่จากไซเล็มของรากไป
สู่ไซเล็มของลำ�ต้นและใบต่อไป นอกจากนี้ยังมีโฟลเอ็มที่ทำ�หน้าที่ลำ�เลียงอาหารที่ได้จาก
การสังเคราะห์ด้วยแสงไปสู่เซลล์ต่าง ๆ รวมทั้งรากด้วย
จากโครงสร้างภายนอกของลำ�ต้นจะพบว่าลำ�ต้นของพืชจะทำ�หน้าที่ชูกิ่ง ก้าน ใบ ดอกและ
ผล ส่วนของปลายยอดมีหน้าที่สำ�คัญในการเพิ่มความสูงให้กับต้นพืชหรือความยาวของกิ่ง
โดยเกิดจากการแบ่งเซลล์ของเซลล์เจริญที่พบในเนื้อเยื่อเจริญปลายยอด เซลล์ที่ได้จากการ
แบ่งเซลล์ส่วนหนึ่งจะขยายขนาดจากนั้นจะเปลี่ยนสภาพเจริญเต็มที่เป็นเนื้อเยื่อถาวรที่ทำ�
หน้าที่เฉพาะอยู่ภายในโครงสร้างของลำ�ต้น โดยมีเอพิเดอร์มิสหรือเพริเดิร์มทำ�หน้าที่
ปกป้องเนื้อเยื่อภายใน ส่วนคอร์เทกซ์ประกอบด้วยเนื้อเยื่อพื้นที่ทำ�หน้าที่พยุงและ
ค้ำ�จุนลำ�ต้น และบางส่วนอาจทำ�หน้าที่สะสมสารที่พืชสร้างขึ้น ในส่วนของสตีลจะมี
วาสคิวลาร์บันเดิลที่มีไซเล็มเป็นท่อลำ�เลียงน้ำ�และธาตุอาหารต่อจากรากไปสู่ส่วนต่าง ๆ
ของพืช นอกจากนี้ยังมีโฟลเอ็มที่ทำ�หน้าที่ลำ�เลียงอาหารที่ได้จากการสังเคราะห์ด้วยแสง
ไปสู่ส่วนต่าง ๆ ของพืช
จากโครงสร้างภายนอกของใบจะพบว่าแผ่นใบของพืชที่มีลักษณะแบนมีประโยชน์ในการ
ช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวเพื่อรับแสงมาใช้เป็นแหล่งพลังงานในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงของ
พืชและช่วยในการระบายความร้อน ส่วนโครงสร้างของใบจะมีเอพิเดอร์มิสด้านบนและ
ด้านล่างช่วยปกป้องเนื้อเยื่อที่อยู่ภายใน และพบปากใบอยู่ที่เอพิเดอร์มิสด้วย ในส่วนของ
มีโซฟิลล์ประกอบด้วยเซลล์พาเรงคิมาที่มีคลอโรพลาสต์จำ�นวนมาก ทำ�หน้าที่สังเคราะห์
ด้วยแสง ในใบพบวาสคิวลาร์บันเดิลที่มีไซเล็มเป็นท่อลำ�เลียงน้ำ�และธาตุอาหารจากลำ�ต้น
ตรวจสอบความเข้าใจ
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 9 | โครงสร้างและการเจริญเติบโตของพืชดอก
ชีววิทยา เล่ม 3
94