69 / 254
เมื่อนักเรียนสูดอากาศเข้าทางรูจมูก อากาศจะผ่านอวัยวะใดบ้าง
รูจมูก โพรงจมูก คอหอย กล่องเสียง ท่อลม หลอดลม หลอดลมฝอย ถุงลม
โครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สของมนุษย์มีลักษณะสำ�คัญอย่างไรที่เหมาะสมต่อการแพร่
และการลำ�เลียงแก๊ส
ถุงลมในปอดเป็นโครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สที่มีผนังบาง มีความชื้นสูง มีพื้นที่ผิวมาก
และมีร่างแหของหลอดเลือดฝอยห่อหุ้มอยู่โดยรอบสำ�หรับแลกเปลี่ยนแก๊สและลำ�เลียงแก๊ส
ร่างกายมนุษย์มีวิธีการรักษาความชื้นของโครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สได้อย่างไร
ร่างกายมีการรักษาความชื้นของโครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สได้โดยปอดมีตำ�แหน่งอยู่
ภายในช่องอก และมีเยื่อหุ้มปอดที่ช่วยรักษาความชื้นให้ปอดอยู่เสมอ รวมทั้งภายในถุงลมมี
ความชื้นสูง
จากนั้นครูให้นักเรียนตอบคำ�ถามในหนังสือเรียน ซึ่งมีแนวคำ�ตอบดังนี้
ถุงลมในปอดของมนุษย์เหมือนหรือแตกต่างจากถุงลมของนกอย่างไร
แตกต่างกันคือถุงลม (alveolus) ในปอดของมนุษย์ ทำ�หน้าที่แลกเปลี่ยนแก๊ส โดยมีผนังบาง
มีพื้นที่ผิวมาก มีหลอดเลือดฝอยล้อมรอบ ส่วนถุงลม (air sac) ของนก ทำ�หน้าที่สำ�รองอากาศ
เพื่อส่งไปแลกเปลี่ยนแก๊สที่บริเวณแขนงหลอดลมในปอด และถุงลมของนกมีผนังหนา มีพื้นที่
ผิวน้อยกว่า
โครงสร้างของถุงลมและหลอดเลือดฝอยมีลักษณะเหมาะสมกับการแลกเปลี่ยนแก๊สอย่างไร
มีผนังบางมาก มีความชื้น และมีพื้นที่ผิวมาก ทำ�ให้แก๊สสามารถแพร่ผ่านระหว่างถุงลมและ
หลอดเลือดฝอยได้ดี
เมื่อมีมลพิษทางอากาศ เช่น ฝุ่นละอองขนาดเล็กเข้าสู่ทางเดินหายใจ จะส่งผลต่อทางเดินหายใจ
อย่างไร และร่างกายมีกระบวนการป้องกันอย่างไร
หากได้รับฝุ่นละอองในปริมาณมากและสะสมจะส่งผลให้เกิดการระคายเคือง คัดจมูก มีความ
เสี่ยงที่จะเป็นภูมิแพ้ หอบหืด เนื้อเยื่อปอดถูกทำ�ลาย และเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบหายใจ
ร่างกายมีกระบวนการป้องกันโดยภายในโพรงจมูกและท่อลมมีเยื่อบุผิวที่มีซิเลียและเมือกช่วย
ดักจับสิ่งแปลกปลอมรวมทั้งฝุ่นละอองไม่ให้เข้าสู่ถุงลม ส่วนฝุ่นละอองที่มีขนาดเล็กมากอาจ
เข้าสู่ทางเดินหายใจและเข้าสู่ถุงลมได้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 14 | ระบบหายใจ
ชีววิทยา เล่ม 4
57