72 / 254
14.3 การแลกเปลี่ยนแก๊สและการลำ�เลียงแก๊ส
จุดประสงค์การเรียนรู้
สืบค้นข้อมูล และอธิบายโครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊ส กระบวนการแลกเปลี่ยนแก๊ส
และการลำ�เลียงแก๊สของมนุษย์
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยใช้คำ�ถามเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนแก๊สของมนุษย์ ดังนี้
การแลกเปลี่ยนแก๊สเกิดขึ้นที่ใดบ้าง
อากาศที่นักเรียนหายใจเข้ามี O
2
สูง เมื่อเข้าสู่ถุงลม O
2
เหล่านี้จะเข้าสู่เลือดได้อย่างไร
O
2
จะเคลื่อนเข้าสู่เซลล์และ CO
2
จะเคลื่อนออกจากเซลล์ได้อย่างไร
ร่างกายมีวิธีกำ�จัด CO
2
ออกได้อย่างไร
จากการอภิปราย คำ�ตอบของนักเรียนอาจมีได้หลากหลาย จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษารูป 14.11
ในหนังสือเรียน แล้วสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนแก๊สในส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เมื่อมีความ
ดันย่อยของแก๊สแตกต่างกัน
PM 10 คือ ฝุ่นหยาบที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางในช่วง 2.5-10 ไมโครเมตร เมื่อเข้าสู่ทางเดิน
หายใจจะทำ�ให้เกิดการระคายเคือง เนื้อเยื่อปอดถูกทำ�ลาย
PM 2.5 คือ ฝุ่นละเอียดที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่า 2.5 ไมโครเมตร ซึ่งสามารถเข้าสู่
ถุงลมในปอดและระบบหมุนเวียนเลือดได้ ผู้ที่สูดฝุ่นนี้เข้าไปในปริมาณมาก จะทำ�ให้เกิดการ
ระคายเคืองต่อตาและทางเดินหายใจปอดจะแลกเปลี่ยนแก๊สได้ลดลงและหัวใจอาจทำ�งานหนักขึ้น
ทั้งนี้ในการป้องกันควรมีการควบคุมแหล่งกำ�เนิดฝุ่นละออง และป้องกันการได้รับฝุ่นละออง
ด้วยการใส่หน้ากากที่เหมาะสม
ที่มา: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2558, 1 เมษายน).
แนวทางการเฝ้าระวังพื้นที่เสี่ยงจากมลพิษทาง
อากาศกรณีฝุ่นละอองขนาดเล็ก
. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2561, จาก
http://hia.anamai.moph.go.th/more_news.php?cid=317&filename=index
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 14 | ระบบหายใจ
ชีววิทยา เล่ม 4
60