41 / 194
ครูทบทวนความรู้เรื่องการกำ�จัดของเสียในร่างกายจากที่นักเรียนได้ศึกษามาตั้งแต่ระดับ
มัธยมศึกษาตอนต้น ครูอาจตั้งคำ�ถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับของเสียที่เกิดขึ้นในร่างกายมนุษย์ ดังนี้
•
ของเสียที่เกิดขึ้นในร่างกายที่ต้องถูกกำ�จัดออกจากร่างกายได้แก่อะไรบ้าง
นักเรียนอาจตอบถูกหรือผิดก็ได้ ขึ้นอยู่กับความรู้เดิมของนักเรียน เช่น ปัสสาวะ เหงื่อ อุจจาระ
แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ยูเรีย เป็นต้น
จากนั้นครูทบทวนความรู้เดิมเกี่ยวกับกระบวนการเมแทบอลิซึมของร่างกาย และกระบวนการสลาย
สารอาหารว่าจะได้ผลิตภัณฑ์หรือสารใดบ้าง โดยให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย และวิเคราะห์ว่าสารต่างๆ
ที่ได้จากกระบวนการเหล่านั้นมีประโยชน์และโทษต่อร่างกายอย่างไร ถ้าหากร่างกายมีการสะสมสาร
ที่เป็นโทษไว้มากจะเกิดอะไรขึ้น และร่างกายจะมีวิธีกำ�จัดอย่างไร จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุป
ว่าสารที่เป็นโทษต่อร่างกายที่เกิดจากกระบวนการเมแทบอลิซึมร่างกายจะต้องกำ�จัดออกเรียกว่า
“ของเสีย” ซึ่งจะต้องถูกขับออกโดยระบบขับถ่าย แล้วใช้คำ�ถามเพิ่มเติมเพื่อให้นักเรียนแยกความแตก
ต่างระหว่างการขับถ่ายของเสียกับการถ่ายอุจจาระดังนี้
•
การถ่ายอุจจาระ (defecation) จัดเป็นการขับถ่าย (excretion) หรือไม่ เพราะเหตุใด
การถ่ายอุจจาระไม่เป็นการขับถ่าย เพราะการขับถ่าย หมายถึง การกำ�จัดของเสียซึ่งเกิดจาก
กระบวนการเมแทบอลิซึมในเซลล์ซึ่งมีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ แต่การถ่ายอุจจาระเป็นการ
กำ�จัดกากอาหารที่ร่างกายย่อยไม่ได้ออกจากร่างกาย
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลและศึกษารูป 2.1 ปริมาณน้ำ�โดยเฉลี่ยที่ได้รับและสูญเสียออกจากร่างกาย
ผู้ใหญ่ใน 1 วัน และใช้คำ�ถามชวนคิดให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายดังนี้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์
27
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ