118 / 284
จากการอภิปรายและการวิเคราะห์ นักเรียนควรตอบได้ว่าการถ่ายทอดลักษณะที่ควบคุมด้วย
ยีนบนออโตโซม จะปรากฏทั้งสองเพศได้เท่า ๆ กัน ส่วนการถ่ายทอดลักษณะที่ควบคุมด้วยยีนบน
โครโมโซม X จะปรากฏลักษณะในเพศหนึ่งมากกว่าอีกเพศหนึ่ง แล้วแต่ว่ายีนบนโครโมโซม X เป็น
แอลลีลเด่นหรือแอลลีลด้อย ถ้าเป็นแอลลีลเด่นจะปรากฏลักษณะในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย เช่น
ลักษณะฟันเป็นสีน้ำ�ตาล ถ้าเป็นแอลลีลด้อยจะปรากฏลักษณะในเพศชายมากกว่าในเพศหญิง เช่น
ลักษณะตาบอดสี ฮีโมฟิเลีย โรคกล้ามเนื้อแขนขาลีบ เป็นต้น
พันธุประวัติ
ครูอาจขยายความรู้เพิ่มเติมให้แก่นักเรียน โดยให้นักเรียนศึกษาพันธุประวัติดังตัวอย่างนี้แล้ว
ให้นักเรียนวิเคราะห์
ตัวอย่างพันธุประวัติของลักษณะที่ควบคุมด้วยยีนบนออโตโซม
1.
พันธุประวัติของครอบครัวหนึ่งแสดงลักษณะการมีนิ้วเกินซึ่งเป็นลักษณะเด่น
4
5
7
1
1
1
5
6
8
9
2
2
2
ลักษณะปกติในเพศหญิง
รุ่นที่ I
รุ่นที่ II
รุ่นที่ III
ลักษณะปกติในเพศชาย
ลักษณะนิ้วเกินในเพศหญิง
ลักษณะนิ้วเกินในเพศชาย
3
3
4
- พ่อหรือแม่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งแสดงลักษณะนิ้วเกิน ลูกจะมีลักษณะนิ้วเกินได้
- ถ้าพ่อแม่ไม่มีลักษณะนิ้วเกิน (คนที่ 4 และคนที่ 5 ในรุ่นที่ II) ลูกก็จะไม่แสดงลักษณะนิ้วเกิน
- ลักษณะนิ้วเกินปรากฏทั้งในเพศหญิงและเพศชายได้เท่าๆ กัน แสดงว่ายีนควบคุมลักษณะ
นิ้วเกินอยู่บนออโตโซม
กำ�หนดให้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 5 | การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
106