116 / 284
จากนั้นให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายประเด็นดังต่อไปนี้
การแสดงออกของยีนควบคุมสีตาแมลงหวี่ในเพศผู้และเพศเมียแตกต่างกันอย่างไร
จากการอภิปรายนักเรียนควรสรุปได้ว่าแอลลีลด้อยบนโครโมโซม X จะมีโอกาสแสดงออก
ได้ในเพศผู้มากกว่าเพศเมีย เนื่องจากเพศผู้มีโครโมโซม X เพียง 1 แท่ง ดังนั้นแมลงหวี่
เพศผู้ที่ได้รับโครโมโซม X ซึ่งมีแอลลีลด้อยมาจากแม่จะแสดงผลได้ทันที ส่วนเพศเมียจะ
ต้องได้รับโครโมโซม X ที่มีแอลลีลด้อยมาจากพ่อและแม่จึงจะแสดงลักษณะนั้นได้
การถ่ายทอดยีนที่อยู่บนโครโมโซม X เป็นไปตามการทดลองของเมนเดลหรือไม่ อย่างไร
ไม่เป็นไปตามการทดลองของเมนเดล เนื่องจากการถ่ายทอดยีนตามกฎของเมนเดลเป็น
การถ่ายทอดยีนบนออโตโซมจะปรากฏลักษณะทั้งเพศชายและเพศหญิงได้เท่า ๆ กัน
แต่การถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม X จะปรากฏลักษณะในเพศหนึ่งมากกว่าอีกเพศหนึ่ง
นักเรียนจะสรุปได้อย่างไรว่าลักษณะใดถูกควบคุมด้วยแอลลีลเด่นหรือแอลลีลด้อยบน
โครโมโซม X
ลักษณะที่ควบคุมด้วยแอลลีลเด่นบนโครโมโซม X จะมีโอกาสปรากฏลักษณะในเพศหญิง
มากกว่าเพศชาย ส่วนลักษณะที่ควบคุมด้วยแอลลีลด้อยบนโครโมโซม X จะมีโอกาสปรากฏ
ลักษณะในเพศชายมากกว่าเพศหญิง
จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษาการถ่ายทอดลักษณะตาบอดสีของมนุษย์จากภาพที่ 5.24 ใน
หนังสือเรียนแล้วตอบคำ�ถามซึ่งมีแนวการตอบดังนี้
ผู้ชายคนที่ 1 และคนที่ 4 ในรุ่นที่ III ได้รับการถ่ายทอดแอลลีลตาบอดสีเขียว-แดงมาได้อย่างไร
ชายคนที่ 1 ได้รับแอลลีลตาบอดสีจากแม่หมายเลข 2 รุ่นที่ II และชายคนที่ 4 ได้รับยีนตาบอดสี
มาจากแม่หมายเลข 4 รุ่นที่ II ซึ่งแม่หมายเลข 2 และ 4 นี้จะเป็นพาหะโดยได้รับยีนตาบอดสี
จากพ่อรุ่นที่ I
ลักษณะตาบอดสีเขียว-แดงส่วนใหญ่ปรากฏในเพศใด
ลักษณะตาบอดสีเขียว-แดงส่วนใหญ่พบในเพศชาย
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 5 | การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
ชีววิทยา เล่ม 2
104