การทำความสะอาดบ้านทำให้เราอยากทราบว่า ส่วนใหญ่แล้วแบคทีเรียสิงสถิตอยู่ที่ไหนในบ้านของเรา  “ฟองน้ำล้างจาน” เป็นคำตอบที่ไขข้อข้องใจเหล่านั้นได้

ภาพที่ 1 ฟองน้ำล้างจานที่อยู่ภายในห้องครัว

ที่มา laterjay/pixabay

          งานวิจัยหนึ่งถูกตีพิมพ์ในวารสาร Scientific Reports ได้ศึกษาถึงความหลากหลายของจุลินทรีย์ในสภาพแวดล้อมของอาคารพบว่า ฟองน้ำล้างจานที่อยู่ภายในห้องครัวเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยที่ใหญ่ที่สุดของแบคทีเรียที่อยู่ภายในบ้าน เนื่องด้วยมีการสัมผัสกับเศษอาหารและยังสามารถซึมซับน้ำได้ดีอยู่ตลอดเวลา

          ฟองน้ำล้างจานมีเซลล์แบคทีเรียอาศัยอยู่ถึง 54 พันล้านเซลล์ต่อลูกบาศก์เซนติเมตร หรือเทียบเท่าได้กับจำนวนแบคทีเรียที่คาดว่ามีอยู่ในอุจจาระของมนุษย์ และไม่เพียงแต่ฟองน้ำจะเต็มไปด้วยแบคทีเรียจำนวนมากแล้ว ยังสามารถแพร่เชื้อแบคทีเรียไปทั่วห้องครัวได้เมื่อเราใช้มันทำความสะอาดสุขภัณฑ์ต่างๆ ด้วย นั่นยิ่งเป็นการตอกย้ำให้เข้าใจใหม่ด้วยว่า สภาพแวดล้อมภายในห้องครัวอาจมีแบคทีเรียมากกว่าในห้องน้ำเสียอีก

          แม้ว่าสิ่งนี้อาจดูเป็นเรื่องที่ชวนคลื่นไส้ แต่สิ่งสำคัญที่ต้องตระหนักไว้คือ แบคทีเรียมีอยู่ทุกหนทุกแห่ง แม้กระทั่งร่างกายของเราก็มีเซลล์แบคทีเรียจำนวนมากพอๆ กับการที่เรามีเซลล์ของมนุษย์  ดังนั้นสิ่งที่ควรให้ความสนใจควรอยู่ที่จำนวนแบคทีเรียที่เป็นอันตรายในฟองน้ำเหล่านั้นมากกว่า

          ด้วยเหตุนี้ทีมวิจัยจึงได้ทำการวิเคราะห์จุลินทรีย์ที่อยู่ในฟองน้ำ และพบว่าแบคทีเรียที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดเป็นเป็นแบคทีเรียในวงศ์ Moraxellaceae (Moraxellaceae family) เฉลี่ยแล้วพบถึง 36 เปอร์เซ็นต์ในตัวอย่าง โดยแบคทีเรีย 3 ชนิดที่พบได้แก่ Acinetobacter johnsonii  Moraxella osloensis และ Chryseobacterium hominis

          แบคทีเรียในวงศ์ Moraxellaceae เป็นแบคทีเรียที่สามารถพบได้ที่บริเวณผิวหนังของมนุษย์ ดังนั้นมนุษย์เราเองที่นำแบคทีเรียนี้ไปสู่แหล่งเพาะพันธุ์ที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะสมต่อการเพิ่มจำนวน และอาจกลายอันตรายได้ ซึ่งโดยทั่วไปแล้วแบคทีเรียส่วนใหญ่ที่พบจะไม่เป็นอันตราย แต่สิ่งที่น่าประหลาดใจคือ ห้าในสิบชนิดของแบคทีเรียที่ตรวจพบเป็นแบคทีเรียในกลุ่มเสี่ยงที่เรียกว่า Risk group 2 (RG2) นั่นหมายความว่าเป็นเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคที่เป็นสาเหตุของความเจ็บป่วยในมนุษย์

          นอกจากนี้งานวิจัยยังได้พิจารณาถึงวิธีการหลีกเลี่ยงการเพิ่มจำนวนของแบคทีเรียโดยได้แนะนำ วิธีการกำจัดเชื้อแบคทีเรียด้วยการต้มฆ่าเชื้อหรือการนึ่งความร้อนด้วยเตาอบไมโครเวฟ  ซึ่งเป็นวิธีการสำหรับการสุขอนามัยที่เหมาะสม อย่างน้อยที่สุด ฟองน้ำที่ผ่านการฆ่าเชื้ออย่างสม่ำเสมอจะไม่มีแบคทีเรียหรือมีน้อยกว่าฟองน้ำที่ถูกทิ้งไว้หลังการใช้งานเสร็จสิ้นลง

          อย่างไรก็ดีแบคทีเรียในวงศ์ Moraxellaceae และ Chryseobacterium hominis สามารถเพิ่มจำนวนได้ เนื่องจากเป็นแบคทีเรียที่มาความทนทานกว่าแบคทีเรียชนิดอื่นๆ ดังนั้น การเปลี่ยนฟองน้ำล้างจานเป็นประจำจึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในการลดความเสี่ยงต่อสุขภาพ

แหล่งที่มา

Lúcia Martins Teixeira.  (2014, 11 October).    The Family Moraxellaceae.
          Retrieved August 13, 2017, from  https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-3-642-38922-1_245

Alfredo Carpineti.  (2017, 1 August).    A New Study Has Determined The Most Germ-Laden Object In Your Home.
          Retrieved August 13, 2017, from  http://www.iflscience.com/health-and-medicine/kitchen-sponges-hoard-more-bacteria-than-anywhere-else-in-the-house/