248 / 302
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยใช้รูปนำ�บทที่ 12 เป็นรูปต้นราชพฤกษ์ที่กำ�ลังออกดอก และอธิบาย
ว่าการเจริญเติบโตของต้นราชพฤกษ์จากเมล็ดเป็นต้นราชพฤกษ์ จนกระทั่งออกดอก เกิดจากการ
ตอบสนองของพืชต่อปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก เพื่อให้พืชอยู่ในภาวะสมดุล และมีการดำ�รงชีวิต
เป็นไปตามวัฏจักร จากนั้นครูอาจใช้คำ�ถามถามนักเรียนว่า
พืชมีการตอบสนองต่อปัจจัยภายนอก อย่างไร
พืชตอบสนองโดยการเคลื่อนไหว เช่น การเคลื่อนไหวเข้าหาแสงหรือเบนออกจากแสง
คำ�ตอบของนักเรียนอาจมีหลากหลายขึ้นอยู่กับความรู้เดิมของนักเรียน
จากนั้นครูอาจทบทวนเรื่องกระบวนการสื่อสารระหว่างเซลล์ที่นักเรียนเคยเรียนมาแล้ว และ
นำ�ไปสู่การตอบสนองของพืช โดยมีคำ�ถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย ดังนี้
กระบวนการสื่อสารระหว่างเซลล์ที่อยู่ในเนื้อเยื่อและในระบบต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตประกอบ
ด้วยขั้นตอนอะไรบ้าง
การตอบสนองของพืชต้องอาศัยกระบวนการสื่อสารระหว่างกันหรือไม่ เพราะเหตุใด
จากการอภิปรายของนักเรียนสามารถสรุปได้ว่า กระบวนการสื่อสารระหว่างเซลล์ประกอบด้วย
3 ขั้นตอน คือ การรับสัญญาณ การส่งสัญญาณ และการตอบสนอง ทั้งนี้การตอบสนองของพืชต้อง
อาศัยกระบวนการสื่อสารระหว่างกัน เพราะพืชเป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถตอบสนองต่อปัจจัยภายนอก
ได้เช่นเดียวกับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ
หลังจากการอภิปรายของนักเรียนแล้ว ครูให้นักเรียนศึกษารูป 12.1 และอธิบายเพิ่มเติมว่า พืช
มีกระบวนการตอบสนองต่อสิ่งเร้าทั้งสิ่งเร้าภายนอกและสิ่งเร้าภายใน โดยกระบวนการเกิดขึ้นเมื่อ
สิ่งเร้ามากระตุ้นพืชจะเกิดการส่งสัญญาณไปที่ตัวรับสัญญาณ เกิดการถ่ายโอนสัญญาณภายในเซลล์
และส่งสัญญาณไปยังเซลล์ในส่วนของพืชที่ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่มากระตุ้น ทำ�ให้พืชเกิดการตอบสนอง
ทางสรีรวิทยา การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ เนื้อเยื่อหรือโครงสร้างต่าง ๆ การเคลื่อนไหวและการ
เจริญเติบโต
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 12 | การควบคุมการเจริญเติบโตและการตอบสนองของพืช
ชีววิทยา เล่ม 3
236