68 / 302
เนื้อเยื่อเจริญด้านข้างจัดเป็นการเติบโตทุติยภูมิ พบในรากและลำ�ต้นของพืชใบเลี้ยงคู่ทั่วไปและ
พืชใบเลี้ยงเดี่ยวบางชนิด เนื้อเยื่อเจริญด้านข้างเรียกอีกอย่างว่า แคมเบียม แบ่งตามการทำ�
หน้าที่ได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่
- วาสคิวลาร์แคมเบียม มีหน้าที่แบ่งเซลล์ทำ�ให้เกิดเนื้อเยื่อท่อลำ�เลียงเพิ่มขึ้นในการเติบโต
ทุติยภูมิ วาสคิวลาร์แคมเบียมพบอยู่ระหว่างเนื้อเยื่อท่อลำ�เลียงน้ำ�และท่อลำ�เลียงอาหาร
- คอร์กแคมเบียมมีหน้าที่แบ่งเซลล์ให้คอร์กและเนื้อเยื่ออื่นๆเพื่อทำ�หน้าที่แทนเนื้อเยื่อผิวเดิม
ในการเติบโตทุติยภูมิในพืชบางชนิด
การขยายขนาดทางด้านข้างของลำ�ต้นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวบางชนิด เช่น จันทน์ผา หมากผู้หมากเมีย
มะพร้าว และปาล์ม อาจเทียบได้กับการเติบโตทุติยภูมิของลำ�ต้นพืชใบเลี้ยงคู่ ต่างกันที่การขยาย
ขนาดของลำ�ต้นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากการแบ่งเซลล์ของวาสคิวลาร์แคมเบียม
แต่เกิดขึ้นจากการแบ่งเซลล์ของเนื้อเยื่อเจริญพิเศษที่เจริญมาจากเนื้อเยื่อเจริญในระยะ
การเติบโตปฐมภูมิและจากการเปลี่ยนแปลงสภาพของเซลล์ถาวรบางชนิด นอกจากนี้การที่
ลำ�ต้นของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวขยายขนาดทางด้านข้างมากขึ้นยังเกิดจากการขยายขนาดของเซลล์
ที่มีอยู่เดิมด้วย
Intercalary มีความหมายว่า “ระหว่างข้อ” หรือ ปล้อง นั่นเอง โดยเซลล์ภายในปล้องของ
พืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะแบ่งเซลล์ทั้งปล้อง แต่เนื้อเยื่อส่วนบนของปล้องจะแก่ก่อนส่วนล่าง จึงเหลือ
เนื้อเยื่อเจริญส่วนล่างของปล้องซึ่งอยู่เหนือข้อล่าง ยังเจริญแบ่งตัวต่อไปได้อีกทำ�ให้ปล้อง
ยืดยาวได้มากกว่าเดิม จึงเป็นที่มาของเนื้อเยื่อเจริญเหนือข้อ หรือ intercalary meristem
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
ความรู้เพิ่มเติมสำ�หรับครู
3.
เนื้อเยื่อเจริญเหนือข้อเป็นเนื้อเยื่อเจริญอยู่ระหว่างข้อ มีหน้าที่แบ่งเซลล์เพิ่มจำ�นวนทำ�ให้ปล้อง
ของพืชใบเลี้ยงเดี่ยวยืดยาว
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 9 | โครงสร้างและการเจริญเติบโตของพืชดอก
ชีววิทยา เล่ม 3
56