180 / 254
16.3 ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. สืบค้นข้อมูลและอธิบายเกี่ยวกับความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่ทำ�ให้เกิดโรคภูมิแพ้ การ
สร้างภูมิต้านทานต่อเนื้อเยื่อตนเอง และเอดส์
2. สืบค้นข้อมูล และอธิบายกลไกการติดเชื้อ HIV ที่เป็นสาเหตุการเกิดภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูทบทวนเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทั้งกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอม
แบบไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะ จากนั้นใช้คำ�ถามให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อเชื่อมโยงเรื่องความ
ผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายดังนี้
ถ้าระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่สามารถทำ�หน้าที่ได้เป็นปกติจะมีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง
จากการอภิปรายอาจสรุปได้ว่า การที่ภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่สามารถทำ�หน้าที่ได้เป็นปกตินั้น
เกิดจากหลายสาเหตุ เช่น
- การที่ร่างกายตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอมหรือเชื้อโรคอย่างรุนแรง เช่น โรคภูมิแพ้
- การที่ภูมิคุ้มกันไม่สามารถแยกระหว่างสิ่งแปลกปลอมกับเซลล์ของเนื้อเยื่อตนเองได้ ทำ�ให้
เซลล์หรือเนื้อเยื่อของร่างกายเสียหาย เช่น ภูมิต้านทานต่อเนื้อเยื่อตนเองหรือ SLE
- การได้รับเชื้อไวรัสบางอย่างที่มีผลต่อการทำ�งานของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น การได้รับเชื้อ
HIV
ครูยกตัวอย่างโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่พบได้บ่อย เช่น โรคภูมิแพ้ โดย
อาจให้นักเรียนเล่าประสบการณ์ แลกเปลี่ยนความรู้ในห้องเรียน แล้วให้นักเรียนไปสืบค้นเกี่ยวกับ
สาเหตุ อาการ กลไกการเกิดโรคภูมิแพ้ และแนวทางการป้องกันหรือรักษา แล้วร่วมกันสรุปเป็นความ
รู้ หรืออาจให้นักเรียนทำ�กิจกรรมเสนอแนะเรื่อง การสำ�รวจโรคภูมิแพ้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 16 | ระบบภูมิคุ้มกัน
ชีววิทยา เล่ม 4
168