คู่มือครู รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ ชีววิทยา เล่ม 4 ชันมัธยมศึกษาปีที่ 5

การให้วัคซีนและการให้เซรุ่มมีผลต่อร่างกายเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร

การให้วัคซีนและการให้เซรุ่มมีผลต่อร่างกายเหมือนกัน คือ การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันให้มี

ประสิทธิภาพยิ่งขึ้น แต่แตกต่างกันที่การให้วัคซีนเป็นการให้แอนติเจนที่หมดสภาพ

ความเป็นพิษต่อร่างกายไปกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี ซึ่งจะใช้เวลาในการสร้างเซลล์

ความจำ�และแอนติบอดีขึ้นมาระยะหนึ่ง ทั้งนี้เซลล์ความจำ�ที่สร้างขึ้นนี้จะอยู่ในร่างกายได้

ค่อนข้างนานอาจเป็นปีหรือตลอดชีวิต ขณะที่เซรุ่มเป็นการให้แอนติบอดีที่สร้างจากสัตว์

หรือมนุษย์โดยตรง เช่น เซรุ่มแก้พิษงู ที่สกัดได้จากเลือดม้า นำ�ไปให้กับผู้ที่ถูกงูมีพิษกัดซึ่ง

สามารถทำ�ลายพิษงูได้ทันที แต่แอนติบอดีนี้จะอยู่ในร่างกายได้ในระยะเวลาสั้นๆ เท่านั้น

ตรวจสอบความเข้าใจ

ครูให้นักเรียนศึกษาตาราง 16.1 และให้สืบค้นเกี่ยวกับวัคซีนป้องกันโรคอื่นๆ ที่อาจให้เสริม

หรือทดแทนนอกเหนือจากตาราง 16.1 และควรเป็นรายชื่อวัคซีนที่มีความเป็นปัจจุบันมากที่สุด

นักเรียนอาจสืบค้นได้จากเว็บไซต์ของหน่วยงานหรือองค์กรที่มีความน่าเชื่อถือ เช่น

สำ�นักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย

สถาบันวัคซีนแห่งชาติ (องค์กรมหาชน)

เพราะเหตุใดเมื่อถูกงูกัดจึงต้องจดจำ�ลักษณะของงูที่กัด

เพราะงูแต่ละชนิดมีส่วนประกอบของสารที่เป็นพิษแตกต่างกัน ดังนั้นหากจดจำ�ลักษณะ

ของงูหรือนำ�ซากงูที่กัดมาด้วยจะทำ�ให้สามารถระบุชนิดของงูได้ถูกต้อง และให้เซรุ่มหรือ

แอนติบอดีที่จำ�เพาะต่อพิษงูชนิดนั้นได้ทันท่วงที

ชวนคิด

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

บทที่ 16 | ระบบภูมิคุ้มกัน

ชีววิทยา เล่ม 4

164