60 / 254
โครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สของกบมีความเหมาะสมต่อการดำ�รงชีวิตอย่างไร
กบเป็นสัตว์สะเทินน้ำ�สะเทินบก ซึ่งในแต่ละช่วงวัยใช้อวัยวะในการแลกเปลี่ยนแก๊สแตกต่างกัน
ในระยะที่เป็นลูกอ๊อดอาศัยในน้ำ�และใช้เหงือก เมื่อเป็นตัวเต็มวัยจะอาศัยใกล้แหล่งน้ำ�และใช้
ผิวหนังที่ชื้นในการแลกเปลี่ยนแก๊ส ร่วมกับการหายใจและแลกเปลี่ยนแก๊สในปอด
โครงสร้างที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สของนกมีความเหมาะสมต่อการดำ�รงชีวิตอย่างไร
นกต้องการพลังงานมากในการบิน จึงต้องใช้ O
2
ปริมาณมาก ปอดของนกเชื่อมต่อกับถุงลม
เพื่อสำ�รองอากาศไว้ใช้ การหายใจของนกแตกต่างจากสัตว์บกอื่นๆ โดยอากาศจะเคลื่อนที่ผ่าน
ปอดที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊สในทิศทางเดียว ไม่มีอากาศที่ผ่านการแลกเปลี่ยนแก๊สแล้วมา
ผสม อีกทั้งนกไม่มีกล้ามเนื้อกะบังลมที่เกี่ยวข้องกับการขยายและหดตัวของปอด แต่ใช้การ
ขยายและหดตัวของถุงลมในการนำ�อากาศเข้าและออก
น้ำ
น้ำ
100% 80% 60% 40% 15%
50% 70% 100%
50% 30% 10%
90% 70% 50% 30% 5%
หลอดเลือดฝอย
หลอดเลือดฝอย
เลือด
เลือด
น้ำ
น้ำ
100% 80% 60% 40% 15%
50% 70% 100%
50% 30% 10%
90% 70% 50% 30% 5%
หลอดเลือดฝอย
หลอดเลือดฝอย
เลือด
เลือด
ทิศทางเดียวกัน
ทิศทางสวนกัน
ทิศทางการแพร่ของ O
2
จากน้ำ�สู่เลือด
ตัวเลขแสดงเปอร์เซ็นต์ของ O
2
ที่ละลายได้ในน้ำ�และในเลือด
การไหลของน้ำ�และการไหลของเลือดในเหงือกในทิศทางเดียวกันและทิศทางสวนทางกัน
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 14 | ระบบหายใจ
ชีววิทยา เล่ม 4
48