85 / 194
สาระสำ�คัญ
พืชสร้างน้ำ�ตาลจากการสังเคราะห์ด้วยแสง โดยน้ำ�ตาลที่สร้างขึ้นนี้ถูกนำ�ไปใช้ในการหายใจระดับเซลล์
เพื่อให้ได้พลังงานสำ�หรับใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ และเป็นแหล่งคาร์บอนสำ�หรับกระบวนการสังเคราะห์
สารอินทรีย์และการเจริญเติบโต
สารอินทรีย์ที่พืชสร้างขึ้นมีทั้งที่จำ�เป็นต่อการเจริญเติบโตของพืชโดยตรงซึ่งพบได้ในพืชทุกชนิด
เช่น คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ลิพิด กรดนิวคลิอิก กรดแอมิโน วิตามิน คลอโรฟิลล์ ฮอร์โมนพืช และ
สารอินทรีย์ที่ไม่จำ�เป็นต่อการเจริญเติบโตของพืชโดยตรงซึ่งพบได้ในพืชบางชนิดเพื่อช่วยให้พืช
เหล่านั้นมีชีวิตรอดและแพร่กระจายพันธุ์ได้ โดยปัจจุบันมนุษย์นำ�สารอินทรีย์ในกลุ่มนี้ไปใช้ประโยชน์
ได้อย่างหลากหลาย เช่น การใช้ประโยชน์จากยางพารา สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่ใช้เป็นยา เป็นต้น
การเจริญเติบโตของพืชถูกควบคุมด้วยปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายใน ปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อ
การเจริญเติบโต เช่น แสง คาร์บอนไดออกไซด์ น้ำ� อุณหภูมิ ธาตุอาหาร ออกซิเจน และศัตรูพืช ส่วน
ปัจจัยภายใน ได้แก่ ฮอร์โมนพืช ซึ่งพืชสังเคราะห์ขึ้นเพื่อควบคุมการเจริญเติบโตในแต่ละช่วงชีวิต
มนุษย์สังเคราะห์สารควบคุมการเจริญเติบโตของพืชโดยเลียนแบบฮอร์โมนพืช เพื่อนำ�มาใช้ควบคุม
การเจริญเติบโต และเพิ่มผลผลิตของพืช
การตอบสนองของพืชมีความสำ�คัญต่อการดำ�รงชีวิตของพืช โดยพืชสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้า
ในรูปแบบของการเคลื่อนไหวได้ ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ การตอบสนองที่มีทิศทางสัมพันธ์
กับทิศทางของสิ่งเร้า และการตอบสนองที่มีทิศทางไม่สัมพันธ์กับทิศทางของสิ่งเร้า
3.1 สารอินทรีย์ในพืช
3.0 ชั่วโมง
3.2 ปัจจัยบางประการที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช
6.0 ชั่วโมง
3.3 การตอบสนองของพืชต่อสิ่งเร้า
1.0 ชั่วโมง
เวลาที่ใช้
บทนี้ควรใช้เวลาสอนประมาณ 10 ชั่วโมง
ความรู้ก่อนเรียน
ปัจจัยที่จำ�เป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช การลำ�เลียงในพืช การสังเคราะห์ด้วยแสงของพืช
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 3 | การดำ�รงชีวิตของพืช
71
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ