67 / 284
หลังจากทำ�กิจกรรม 1.7 แล้ว ครูควรให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่าการตรวจ
สอบสมมติฐานอาจทำ�โดยผู้ตรวจสอบคนเดียวหรือหลายคนก็ได้ ถ้าความรู้ที่ได้ค้นพบนี้สามารถนำ�ไป
ประยุกต์ใช้ได้อย่างกว้างขวางก็สามารถนำ�ไปตั้งเป็นทฤษฎีได้ เช่น ทฤษฎีเซลล์ หรือถ้าความรู้ที่ ได้รับ
เป็นความจริงก็นำ�ไปตั้งเป็นกฎได้ เช่น กฎของเมนเดล ซึ่งนักเรียนจะได้ศึกษาต่อไป
ครูควรให้นักเรียนร่วมกันสรุปว่าการศึกษาชีววิทยาประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นความรู้
และส่วนที่เป็นกระบวนการที่ใช้ในการศึกษา จากนั้นจึงให้นักเรียนคิดวิเคราะห์แล้วตอบคำ�ถามใน
หนังสือเรียนซึ่งมีแนวคำ�ตอบดังนี้
จากกิจกรรม 1.5 นักเรียนบอกได้หรือไม่ว่าส่วนใดบ้างที่จัดว่าเป็นความรู้และส่วนใดบ้างที่จัด
ว่าเป็น กระบวนการ
ส่วนที่เป็นความรู้จากกิจกรรม 1.5 พบว่าการสลายน้ำ�ตาลของยีสต์จะได้แอลกอฮอล์ ส่วนที่
เป็นกระบวนการ คือ การตั้งสมมติฐาน การตรวจสอบสมมติฐาน การทดลอง การเก็บรวบรวม
ข้อมูลและวิเคราะห์ข้อมูล และการสรุปผลการทดลอง ซึ่งในหัวข้อนี้ครูควรอธิบายให้นักเรียน
ทราบเพิ่มเติมว่า ความรู้ที่ได้จากการทดลองยังต้องผ่านการตรวจสอบจากนักวิทยาศาสตร์
หลายๆ ท่าน จนกระทั่งได้ข้อสรุปที่เป็นหลักการเดียวกัน ความรู้ส่วนนี้จึงสามารถนำ�ไปตั้งเป็น
กฎ และทฤษฎี เช่น กฎของเมนเดล และทฤษฎีเซลล์ เป็นต้น
สมมติฐานต่างจากทฤษฎีอย่างไร
สมมติฐานเป็นคำ�ตอบที่คาดคะเนไว้ยังไม่ได้ตรวจสอบ ส่วนทฤษฎีคือสมมติฐานที่ได้ผ่านการ
ตรวจสอบแล้วหลายครั้งว่าเป็นจริง และสามารถนำ�ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างกว้างขวาง
หลังจากนั้นครูควรชี้ให้เห็นประโยชน์ของวิธีการทางวิทยาศาสตร์ที่มีประโยชน์ต่อตัวนักเรียน
ประเทศชาติ และมวลมนุษยชาติ
นอกจากนี้ครูควรชี้ให้นักเรียนเห็นว่าการศึกษาทางชีววิทยา นอกจากจะต้องใช้กระบวนการทาง
วิทยาศาสตร์แล้ว นักเรียนต้องมีความเข้าใจและตระหนักในธรรมชาติของความรู้วิทยาศาสตร์ด้วย
เช่นกัน ดังที่นักวิทยาศาสตร์ทั้งหลายได้ศึกษาและมีผลงานประจักษ์ วิธีการหนึ่งในการจัดการเรียนรู้
เพื่อส่งเสริมความเข้าใจธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ คือ การให้นักเรียนศึกษาประวัติการค้นพบความรู้
ทางวิทยาศาสตร์ในด้านต่าง ๆ แล้วร่วมกันวิเคราะห์ และอภิปรายเกี่ยวกับธรรมชาติของวิทยาศาสตร์
ที่มีอยู่ในประวัติการศึกษานั้น ซึ่งครูให้นักเรียนทำ�กิจกรรม 1.8 เพื่อศึกษากรณีตัวอย่างการศึกษาทาง
ชีววิทยาจากการค้นพบของ โรบิน วอร์เรน และ แบร์รี่ มาร์แชล ต่อไป
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 1 | การศึกษาชีววิทยา
ชีววิทยา เล่ม 1
55