190 / 284
จุดประสงค์
1. สืบค้นข้อมูล วิเคราะห์ และอภิปรายแนวทางในการนำ�เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอมาใช้ประโยชน์
โดยคำ�นึงถึงความปลอดภัยทางชีวภาพ ชีวจริยธรรม และผลกระทบต่อสังคม
2. สืบค้นข้อมูล วิเคราะห์ และอธิบายความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล
แนวการจัดกิจกรรม
ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและเลือกตัวอย่างเทคโนโลยีทางดีเอ็นเอที่ถูกนำ�มาใช้จริงเพื่อสืบค้น
ข้อมูลและอภิปรายในด้านต่างๆ ทั้งในแง่ของประโยชน์ ความปลอดภัยทางชีวภาพ ชีวจริยธรรม
และผลกระทบต่อสังคม รวมทั้งแนวทางป้องกันและแก้ไขเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
ตามข้อกังวลเหล่านั้น และให้นักเรียนนำ�เสนอผลการสืบค้นและอภิปรายของแต่ละกลุ่มใน
รูปแบบต่าง ๆ เช่น นำ�เสนอหน้าชั้นเรียน จัดทำ�แผ่นพับ เขียนบทความลง blog ในอินเทอร์เน็ต
ตัวอย่างประเด็นข้อกังวลเกี่ยวกับผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ
- อาจมีการรั่วไหลของสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมในระบบนิเวศ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิต
อื่น ๆ ในระบบนิเวศ หรือทำ�ให้สิ่งมีชีวิตที่มีอยู่ในธรรมชาติสูญพันธุ์และถูกแทนที่โดย
สิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม
- อาจมีการถ่ายยีนจากสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมออกสู่สิ่งแวดล้อม ทำ�ให้วัชพืชหรือ
พืชอื่นๆ ในธรรมชาติมียีนต้านทานโรคหรือยีนต้านทานยาปราบศัตรูพืช หรือทำ�ให้สิ่งมี
ชีวิตในธรรมชาติมีความเร็วในการเติบโตหรือใช้อาหารมากกว่าเดิมหรือเกิดเชื้อโรคสายพันธุ์
ใหม่ ๆ ที่ดื้อยาปฏิชีวนะ เนื่องจากมีการใช้ยีนต้านทานยาปฏิชีวนะเป็นเครื่องหมายใน
การคัดเลือกในการสร้างสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรม
- อาจเกิดการเปิดเผยหรือรั่วไหลของข้อมูลทางพันธุกรรมซึ่งเป็นความลับส่วนบุคคล และ
อาจทำ�ให้เกิดความเหลื่อมล้ำ�และการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลของเจ้าของข้อมูล เช่น สิทธิ์ใน
การทำ�ประกันสุขภาพ สิทธิ์ในการเข้าทำ�งาน จากการใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมเป็นเงื่อนไข
ในการเข้าถึงสิทธิ์ดังกล่าว
- อาจเกิดการกระทำ�ที่ไม่ถูกต้องตามหลักจริยธรรมในการคัดเลือกตัวอ่อนของสิ่งมีชีวิต
กิจกรรมเสนอแนะ ประโยชน์และข้อควรคำ�นึงถึงในการใช้เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 6 | เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ
ชีววิทยา เล่ม 2
178