168 / 367
การวิเคราะห์ตัวชี้วัด
แนวทางการจัดการเรียนรู้
แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด
๔. ความจุอากาศของปอดมนุษย์ในแต่ละเพศ
และวัยไม่เท่ากัน การสูบบุหรี่ การสูดอากาศที่
มีสารปนเปื้อน หรือการเป็นโรคเกี่ยวกับระบบ
หายใจบางโรค อาจทำ�ให้เกิดโรคถุงลมโป่งพอง
ซึ่งมีผลให้ความจุอากาศของปอดลดลง ดังนั้น
จึงควรดูแลรักษาปอดและอวัยวะอื่น ๆ ใน
ระบบหายใจ ให้ทำ�งานเป็นปกติ โดยการไม่
สูบบุหรี่ ไม่สูดอากาศที่มีสารปนเปื้อน
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ทักษะการสังเกต โดยการสังเกตการทำ�งาน
ของแบบจำ�ลองปอด
๒. ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล โดยการนำ�
ข้อมูลที่ได้จากการสังเกตแบบจำ�ลองปอด
มาอธิบายกลไกการเคลื่อนที่ของอากาศเข้า
และอากาศออกจากปอด และการนำ�ข้อมูล
ที่ได้จากการสำ�รวจมาอธิบายปัจจัยที่มีผลต่อ
ความจุอากาศของปอด
๓. ทักษะการจัดกระทำ�และสื่อความหมาย
ข้อมูล โดยการนำ�ข้อมูลที่ได้จากการรวบรวม
มาเขียนแผนภาพแสดงกระบวนการแลก
เปลี่ยนแก๊สภายในถุงลม และการนำ�ข้อมูล
ที่ได้จากสำ�รวจความจุอากาศของปอดมา
ออกแบบและนำ�เสนอในรูปแบบต่าง ๆ เช่น
กราฟ ตาราง
๔. ครูกระตุ้นให้นักเรียนสนใจเกี่ยวกับกลไกการหายใจเข้าและหายใจออก
เช่น สังเกตตนเองขณะหายใจเข้าและหายใจออก โดยสังเกตการเคลื่อนที่
ของกระดูกซี่โครง ผนังทรวงอก และช่องท้อง เพื่อนำ�ไปสู่การใช้แบบจำ�ลอง
ศึกษากลไกการหายใจเข้าและออก
๕. นักเรียนใช้แบบจำ�ลองปอด เพื่อสังเกตการทำ�งานของแบบจำ�ลอง
และเปรียบเทียบส่วนประกอบต่าง ๆ ของแบบจำ�ลองกับอวัยวะของ
ระบบหายใจ
๖. นักเรียนบันทึกข้อมูล และนำ�เสนอผลการใช้แบบจำ�ลอง ร่วมกันอภิปราย
เพื่อลงข้อสรุปว่า การเคลื่อนที่ขึ้นลงของแผ่นยาง ทำ�ให้ความดันอากาศ
ภายในกล่องพลาสติกเปลี่ยนแปลง มีผลให้ลูกโป่งพองหรือแฟบ ซึ่งเปรียบ
ได้กับการเปลี่ยนแปลงปริมาตร ช่องอกของคน ที่เกิดจากการทำ�งานของ
กะบังลม ส่งผลให้อากาศเคลื่อนที่เข้าและออกจากปอด
๗. ครูให้ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับกลไกการหายใจเข้าและออกของร่างกาย
มนุษย์ โดยใช้สื่อต่าง ๆ เช่น รูป คลิปวีดิทัศน์ ภาพเคลื่อนไหว
๘. นักเรียนร่วมกันเปรียบเทียบข้อดีและข้อจำ�กัดของแบบจำ�ลองกับกลไก
การหายใจเข้าและออกของร่างกาย
๙. ครูกระตุ้นให้นักเรียนสงสัยและตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับกระบวนการแลกเปลี่ยน
แก๊สและปริมาณของแก๊สต่าง ๆ ในลมหายใจเข้าและออก เพื่อนำ�ไปสู่
การรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่น่าเชื่อถือ
๑๐. นักเรียนรวบรวมข้อมูล บันทึกและวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อเขียนแผนภาพ
แสดงกระบวนการแลกเปลี่ยนแก๊ส และนำ�เสนอ
๑๑. นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อลงข้อสรุปว่า การแลกเปลี่ยนแก๊สออกซิเจน
และแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในร่างกาย เกิดขึ้นที่บริเวณถุงลมในปอดกับ
หลอดเลือดฝอยที่ถุงลม และระหว่างหลอดเลือดฝอยกับเนื้อเยื่อ
๑๒. ครูกระตุ้นให้นักเรียนเกิดข้อสงสัยเกี่ยวกับความจุอากาศของปอด โดย
อาจใช้การสนทนาซักถาม เพื่อนำ�ไปสู่การวัดความจุอากาศของปอด
ด้านทักษะ
ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
๑. ประเมินทักษะการสังเกต จากผลการบันทึกข้อมูล
เกี่ยวกับการทำ�งานของแบบจำ�ลองปอดได้ครบถ้วน
ตามความเป็นจริงโดยไม่เพิ่มความคิดเห็นส่วนตัว
๒. ประเมินทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล จาก
การนำ�ผลการสังเกตแบบจำ�ลอง มาอธิบายกลไกการ
เคลื่อนที่ของอากาศเข้าและอากาศออก และการ
อธิบายปัจจัยที่มีผลต่อความจุอากาศของปอด
๓. ประเมินทักษะการจัดกระทำ�และสื่อความหมายข้อมูล
จากการเขียนแผนภาพแสดงกระบวนการแลกเปลี่ยน
แก๊สภายในถุงลมปอดและในเนื้อเยื่อของอวัยวะต่างๆ
ได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสม และนำ�ข้อมูล
ความจุอากาศของปอดมาออกแบบและนำ�เสนอใน
รูปแบบต่าง ๆ ที่ช่วยให้ผู้อื่นเข้าใจความหมายของ
ข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ชัดเจน และถูกต้อง
158